Tại Thủ đô Hà Nội, ngay từ năm 2009, Quy hoạch chung xây dựng Hà Nội đến 2030, tầm nhìn 2050 do Bộ Xây dựng chủ trì có điểm nhấn là Hành lang Xanh. Theo đó, Hà Nội sẽ dành diện tích làm “Hành lang Xanh”. Hành lang Xanh có 40% vùng bảo tồn và 20% phát triển dựa trên bảo tồn. Hành lang Xanh cơ bản là “tô màu xanh” vào lưu vực thoát lũ Hà Nội do người Pháp đã lập cách đây 100 năm. Bản Quy hoạch được Viện Kiến trúc sư Hoa Kỳ (AIA) trao bằng khen mục “Thiết kế đô thị”.

Tuy nhiên, sau gần 10 năm thực hiện (2011-2020), đô thị Hà Nội chưa giống như những gì mà bức tranh quy hoạch đẹp đẽ đó đã dựng nên. Bất động sản mọc lên san sát, bám mặt đường, tràn qua Hành lang Xanh. Hệ quả là tỷ lệ cây xanh trên đầu người ở Hà Nội được đánh giá khá thấp, dù vài năm gần đây, thành phố đã rất tích cực trồng cây (từ năm 2016 đến nay, thành phố trồng thêm hơn 1,5 triệu cây xanh). Kể cả khi có đạt được mục tiêu đến năm 2020, diện tích xanh bình quân đầu người đạt 10-11 m2, thì “Thành phố vì Hoà bình” của chúng ta cũng còn kém xa các đô thị trong khu vực và trên thế giới (bình quân khoảng 20-25m2/người). Ở Singapore, tuy tấc đất tấc vàng, nhưng diện tích cây xanh bình quân vẫn lên đến 30,3 m2/người, Seoul là 41 m2/người, Berlin (Đức) 50m2/người, Moscow (Nga) 44m2/người…

Tỷ lệ cây xanh quá thấp trong khi mật độ xây dựng các tòa nhà lại dày đặc cũng là một trong những lý do quan trọng khiến cho những ngày nắng nóng cao điểm vừa qua ở Hà Nội càng trở nên ngột ngạt, khó chịu với người dân Thủ đô. Một số ngày trong tháng 6 vừa qua, nhiệt độ cao nhất ghi nhận được ở Hà Nội từ 39-40 độ C Tuy nhiên, nhiệt độ ngoài đường lên tới hơn 50, thậm chí gần 60 độ.

Tỷ lệ cây xanh tại Hà Nội hiện quá thấp

Nhưng với việc trồng cây, chúng ta còn có cơ hội sửa sai. Hà Nội hiện đang trong quá trình lên kế hoạch để xây dựng Quy hoạch Thủ đô theo Luật Quy hoạch năm 2017. Đây là dịp để, một lần nữa, ước mơ có những khoảng xanh của người dân đô thị có cơ hội được thể hiện trên văn bản có giá trị pháp lý cao. Tất nhiên, vấn đề còn lại – và có ý nghĩa quyết định – vẫn là quyết tâm và giải pháp thực thi của chính quyền thành phố.