Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái (Cục Hải quan Quảng Ninh). Ảnh: Quang Hùng

	Hạ tầng CNTT chưa đồng bộ làm kéo dài thời gian giao dịch qua biên giới
	Tháng 8, khảo sát về chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới
	Kiểm tra chuyên ngành có vai trò quan trọng nâng chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới

Nỗ lực cải cách hành chính

Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB), các năm 2017, 2018, 2019, thời gian giao dịch thương mại qua biên giới tại Việt Nam, đối với hàng NK là 132 giờ, giảm 6 giờ; đối với hàng XK là 105 giờ, giảm 3 giờ (giảm thời gian làm thủ tục tại cửa khẩu). Chi phí giao dịch thương mại qua biên giới (bao gồm chi phí làm các thủ tục tại cửa khẩu và chi phí chuẩn bị hồ sơ) đối với hàng NK và XK đều giảm 19 USD (chi phí làm thủ tục tại cửa khẩu).

Cụ thể, thời gian tác nghiệp của cơ quan Hải quan chỉ chiếm 11% đối với hàng NK và chiếm 4% đối với hàng XK trong tổng thời gian XNK qua biên giới. Đối với đơn vị xếp dỡ, lưu kho tại cảng và logistic chiếm 28% đối với hàng nhập và 50% đối với hàng xuất. Ngoài ra, thời gian tác nghiệp của cơ quan kiểm tra chuyên ngành là rất lớn gồm thời gian tuân thủ về chứng từ đối với kiểm tra chuyên ngành (thời gian chuẩn bị hồ sơ XNK) và thời gian tuân thủ tại cửa khẩu đối với cơ quan ngoài Hải quan (thời gian kiểm tra và ra báo cáo kiểm tra chất lượng) chiếm đến 61% đối với hàng NK; 46% đối với hàng XK. Chi phí liên quan đến kiểm tra hải quan và chi phí thuê môi giới hải quan chỉ chiếm 11% đối với hàng nhập và 10% đối với hàng xuất trong tổng chi phí XNK qua biên giới.

Có được kết quả trên, thời gian qua, ngành Hải quan đã tích cực thực hiện các giải pháp về cải cách hành chính (xây dựng thể chế; cải cách thủ tục hành chính; cải cách tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và các phương pháp quản lý hải quan hiện đại) với mục tiêu hiện đại hóa, nâng cao hiệu quả quản lý, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa qua biên giới.

Nổi bật là từ năm 2007 đến nay, Tổng cục Hải quan đã áp dụng quản lý rủi ro ngày càng mạnh mẽ, sâu rộng, theo đó, đã thiết lập hệ thống tiêu chí phân luồng hàng hóa để kiểm tra trọng tâm, trọng điểm, đáp ứng mục tiêu hài hòa giữa tạo thuận lợi thương mại và nâng cao hiệu quả quản lý. Kết quả, tỷ lệ phân luồng trong các năm 2017 (luồng Xanh chiếm 57,66%, luồng Vàng chiếm 37,16%, luồng Đỏ chiếm 5,17%); năm 2018 (luồng Xanh chiếm 58,81%, luồng Vàng chiếm 36,10%, luồng Đỏ chiếm 5,09%); năm 2019 (luồng Xanh chiếm 56,10%, luồng Vàng chiếm 38,69%, luồng Đỏ chiếm 5,21%).

Từ năm 2014, Tổng cục Hải quan đã triển khai thanh toán thuế và lệ phí điện tử thông qua cổng thanh toán điện tử Hải quan, cho phép cơ quan Hải quan tiếp nhận thông tin nộp thuế, lệ phí điện tử online từ ngân hàng thương mại, thực hiện hạch toán thu ngay sau khi nộp thuế, bỏ được khâu đối chiếu thủ công chứng từ nộp thuế giữa cơ quan Hải quan với Kho bạc Nhà nước và DN; giảm thời gian thực hiện thủ tục hoàn thành nghĩa vụ thuế, góp phần tiết kiệm chi phí cho các bên, giảm thời gian thông quan hàng hóa. Đến nay, Tổng cục Hải quan đã ký kết thỏa thuận phối hợp thu ngân sách nhà nước với 42 ngân hàng thương mại với số thu ngân sách qua cổng thanh toán điện tử đạt 95,3% tổng số thu ngân sách ngành Hải quan. Từ ngày 26/11/2019, Tổng cục Hải quan triển khai chính thức Chương trình Nộp thuế điện tử DN nhờ thu đối với 5 ngân hàng giúp DN hoàn toàn chủ động không mất thời gian và chi phí để thanh toán thuế, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa.

Ngoài ra, Tổng cục Hải quan đã triển khai hệ thống thông quan hàng hoá tự động (VNACCS/VCIS); triển khai hệ thống quản lý giám sát hải quan tự động (VASSCM); thực hiện xác định trước mã số hàng hóa xuất nhập khẩu; nộp và kiểm tra chứng từ điện tử thông qua hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan…

Rà soát, xử lý các vướng mắc theo nhóm

Năm 2020, Tổng cục Hải quan tiếp tục đẩy mạnh triển khai các giải pháp nhằm nâng cao xếp hạng Chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới.

Đó là, tiếp tục đẩy mạnh triển khai các giải pháp cải cách, phát triển hiện đại hóa Hải quan trong năm 2020 và triển khai các giải pháp nâng cao xếp hạng Chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới đã xác định như cải cách thể chế; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin; đẩy mạnh triển khai thanh toán thuế điện tử 24/7; mở rộng triển khai hệ thống giám sát hàng hóa tự động tại kho, bãi, cảng; tăng cường ứng dụng quản lý rủi ro và quan hệ đối tác Hải quan DN; tăng cường thực hiện liêm chính hải quan…

Ngoài ra, Tổng cục Hải quan cũng đang tích cực xây dựng kế hoạch triển khai các giải pháp trong năm 2020 để khắc phục các vướng mắc nhằm giảm thời gian và chi phí, tạo thuận lợi cho DN trong quá trình làm thủ tục hải quan. Cụ thể, tổng hợp, rà soát các vướng mắc thông qua khảo sát của Tổ liên ngành về Chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới năm 2019; các vướng mắc ghi nhận từ các hội nghị đối thoại với DN, hiệp hội DN... để phân tích nguyên nhân và xác định rõ hướng xử lý các vướng mắc theo nhóm (xử lý nội bộ, sửa đổi văn bản quy phạm pháp luật, ban hành văn bản hướng dẫn, tuyên truyền giải thích…).