Khi phát hiện mất phanh, việc trước tiên là phải hết sức bình tĩnh, hoảng loạn sẽ càng làm tình huống trở nên tồi tệ khó cứu vãn.

Hãy tưởng tượng bạn đang đi đi trên đường cao tốc hoặc xuống một con dốc thì phát hiện phanh ôtô bị mất (hỏng) hoặc trục trặc. Làm thế nào để dừng xe an toàn?

Khi mất phanh, hãy về số thấp

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực ôtô, hiện tượng mất phanh không chỉ xảy ra với những chiếc xe đời cũ. Xe đời mới cũng có thể gặp trường hợp bị mất phanh. Gặp tình huống bất ngờ này, lái xe thường bị động, luống cuống, tạo hậu quả nặng nề.

Hiện tượng mất phanh xảy ra nhiều nhất với những xe chạy đường dài, đường đồi núi, địa hình hiểm trở. Bởi, khi đi ở các cung đường này lái xe thường sử dụng phanh quá nhiều, trong khi hệ thống phanh của hầu hết các xe đều được dẫn động bằng dầu và trợ lực bằng khí chân không, nên khi sử dụng nhiều dễ sinh nhiệt làm trơ má phanh, phanh không ăn, làm lộn cupen ở xilanh phanh và mỗi lần đạp phanh làm dầu phanh thất thoát ra ngoài, dẫn đến mất phanh.

Khi mất phanh, hãy bình tĩnh kéo phanh tay, tiếp đến là cố gắng gạt cần số trở về vị trí số 1 để xe giảm tốc xuống mức chậm nhất. Lưu ý, không gạt về số 0 (N) quá lâu, bởi khi xe đang xuống dốc mà bạn đạp côn để về số 0 thì xe sẽ lao đi nhanh hơn và rất khó để vào lại được số do tốc độ của máy và tốc độ vòng quay của bánh xe không còn đồng tốc.

Chẳng hạn, xe của bạn đang đổ đèo ở vị trí số 3 và đột ngột mất phanh, để dồn về số 1 bạn đạp côn, về số 0; nhả chân côn và vù mạnh chân ga để tốc độ vòng tua máy đồng tốc với tốc độ vòng quay bánh xe; tiếp đến là đạp chân côn, dồn về số 2. Lúc này, xe sẽ khựng lại và giật đột ngột bạn hãy gạt cần số về số 1, tốc độ xe đã rất chậm, bạn có thể dừng hẳn xe bằng cách nhả cần phanh tay đã kéo rồi nhanh chóng kéo mạnh để dừng hẳn xe.

Khi mất phanh, bạn nên đạp nhồi chân phanh liên tục nhiều lần để có thể phục hồi tạm thời áp suất thủy lực trong đường ống bị rò rỉ… Sau đó, cho xe dừng hẳn bằng cách dựa vào các thanh hộ lan, lan can thép, bờ tường, lề đường, vách núi…

Phanh không hoạt động, lập tức nhả chân ga

Ngay khi thấy dấu hiệu phanh không hoạt động, lập tức nhả chân ga. Nếu xe có hệ thống ga tự động cruise control thì phải tắt nút điều khiển trên vô-lăng (nếu đang kích hoạt chế độ này).

Tiếp tục đạp phanh và cảm nhận nguyên nhân. Nếu phanh mềm và đạp sát tận sàn, có thể mất dầu do hỏng đường ống. Thử đạp lại nhiều lần để có cơ may hồi phục áp suất. Nhưng nếu chân phanh cứng đanh thì hệ thống phanh đang bị tắc đường dẫn thủy lực, hoặc phanh bị bó cứng. Nhưng đôi khi cũng có thể do vật nào đó chặn ở dưới (như chai nước rơi vào khe, thảm sàn...).

Đạp phanh liên tục. Việc đạp nhả phanh liên tục để tìm kiếm cơ hội may mắn hồi phục hệ thống, nhất là với xe có ABS thì hành động này có thể giúp ABS được kích hoạt.

Chuyển về số thấp (xe số tự động là các số 1,2 hoặc S, L...). Số thấp giúp xe chậm lại nhờ lực hãm bánh răng của động cơ. Với xe số sàn (số tay), việc chuyển số thấp phải theo từng bước, không được đột ngột về ngay số 1,2 mà phải xuống dần nếu đang ở số cao tuỳ thuộc theo tốc độ vận hành. Về số quá thấp ở tốc độ cao có thể phá hủy hệ truyền động và lực quán tính làm mất khả năng kiểm soát. Nên nhớ, không bao giờ được tắt động cơ bởi khi đó hệ thống lái mất dần trợ lực nên rất nặng và khó điều khiển. Ngoài ra ở tốc độ cao, động cơ ngừng đột ngột sẽ làm xe mất kiểm soát do lực quán tính.

Sử dụng phanh tay

Phanh này còn được gọi là phanh đỗ xe (khi xe dừng). Nhưng vì phanh này chỉ tác dụng ở bánh sau nên chỉ được kéo từ từ để đủ lực hãm, làm đột ngột có thể khiến xe mất lái, văng đuôi do bánh sau bị khoá bánh. Cần giữ núm bấm chốt nhả phanh tay để hạ xuống khi cảm thấy xe có hiện tượng mất kiểm soát.

Giữ quan sát phía trước để tránh chướng ngại vật hoặc các phương tiện khác để có thêm thời gian an toàn xử lý sự cố mất phanh.

Nhanh chóng bật đèn khẩn cấp (đèn hazard, có biểu tượng tam giác) để cảnh báo các phương tiện khác. Có thể nháy pha, nhấn còi liên hồi để gây sự chú ý. Nếu có người ngồi ghế phụ hãy yêu cầu họ mở cửa sổ và phát tín hiệu bằng miệng (ở nơi đông phương tiện).

Đánh võng nếu có thể. Nếu xe có khoảng trống, việc lái sang trái rồi tạt phải liên tục có thể giúp giảm tốc độ của xe. Lưu ý không làm điều này ở tốc độ cao bởi có thể bị lật xe nếu tay lái yếu.

Dùng vật cản để giảm tốc độ. Đây là một trong những phương án hạn chế sử dụng bởi xe của bạn sẽ phải nhờ xe khác hoặc vật cản để giảm tốc độ. Có thể tận dụng cây cỏ ven đường, đường bùn lầy để đưa xe đi vào. Thậm chí có thể dùng cả dải phân cách giữa đường hoặc vỉa hè để cà xe tạo lực ma sát.