Ông Vũ Mão, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng các khoá V, VI, VII, VIII, IX, nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, nguyên Chủ nhiệm Uỷ ban Đối ngoại Quốc hội

Xin ông cho biết công tác cán bộ của Chủ tịch Hồ Chí Minh có những điểm nào nổi bật?

Công tác cán bộ của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho thế hệ sau nhiều bài học rất có giá trị. Ngay từ khi Cách mạng còn trong trứng nước, công tác này đã được Bác coi trọng. Bác trực tiếp đi tìm nguồn và đào tạo những thanh niên còn rất trẻ, chính điều này đã giúp Bác tìm được rất nhiều học trò ưu tú, tiêu biểu như: cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp, cố Tổng bí thư Trường Chinh, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng… Do vậy, người làm công tác cán bộ cần phải có tư duy, tầm nhìn chiến lược để tìm ra nguồn và đào tạo những cán bộ xuất sắc phục vụ nhân dân.

Bên cạnh đó, cách làm việc của Bác còn cho thấy Bác là một người rất nghiêm khắc trong rèn luyện, nhắc nhở cán bộ, tin tưởng chứ không nuông chiều cán bộ. Khi có cán bộ cấp cao mắc khuyết điểm, mặc dù rất đau xót nhưng Người vẫn kiên quyết xử lý. Hoặc như trong việc sửa sai cải cách ruộng đất, Người đã tự nhận khuyết điểm về mình nhưng đồng thời những cán bộ có trách nhiệm, có liên quan cho dù ở cấp cao nhất cũng đều có hình thức kỷ luật thích đáng.

Cũng như Lê-nin, Người từng nói: “Bệnh nguy hiểm nhất của người Cộng sản là kiêu ngạo Cộng sản”, nếu kiêu ngạo thì Cách mạng thất bại và sẽ gặp muôn vàn khó khăn. Chính từ tinh thần này mà Bác luôn khiêm tốn, giáo dục cán bộ cũng phải khiêm tốn, không cho phép sùng bái cá nhân, mặc dù Người được nhân dân cả nước yêu mến, luôn nhận được sự đề cao của mọi người. Hơn nữa, mặc dù là người lãnh đạo tối cao nhưng không bao giờ nghĩ quyền lực tập trung vào Bác, không cho phép có tư tưởng độc quyền, độc tài. Người luôn dân chủ, mọi vấn đề đều được đem ra bàn bạc, trao đổi để các cán bộ có cơ hội phát huy năng lực.

Vậy sau khi Người ra đi, công tác cán bộ của Đảng có sự thay đổi nào hay không, thưa ông?

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cuộc cách mạng giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước đã có nhiều thành công, trong đó có sự góp sức quan trọng của công tác cán bộ. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt được, công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc vẫn còn một số mặt chưa được do công tác cán bộ chưa tốt.

Tiêu biểu như tình hình kinh tế của đất nước sau khi giải phóng, thống nhất đất nước năm 1975, một số cán bộ đã xa rời tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Sự kiêu ngạo, chủ quan, xa rời thực tiễn, giáo điều đã khiến nền kinh tế đất nước vào thập kỷ 80 của thế kỷ trước lâm vào khủng hoảng, bị kéo xuống tận đáy, đời sống nhân dân vô cùng khó khăn.

Tuy nhiên, đến Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VI (năm 1986), chúng ta đã dám nhìn thẳng vào sự thật, vào những thiếu sót khuyết điểm để kịp thời sửa chữa sai lầm, vực dậy nền kinh tế. Chính vì thế, Đại hội VI với tinh thần đổi mới cùng những cán bộ lãnh đạo có tư duy mới như đồng chí Trường Chinh, Nguyễn Văn Linh, Võ Văn Kiệt… đã giúp đất nước thay đổi, từ một nước thiếu lương thực trở thành thành một quốc gia xuất khẩu lương thực.

Sự thành công này là do công tác cán bộ có chuyển biến, đã học tập và sáng tạo theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh để phù hợp với thời cuộc, để có được sự dân chủ với nhân dân, giúp họ phát huy quyền làm chủ. Điều quan trọng, những con người có tư duy đổi mới giúp đất nước phát triển cũng là những học trò xuất sắc của Bác Hồ.

Theo ông, Đảng và Nhà nước đang vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ như thế nào trong thời điểm hiện nay?

Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh không nên hiểu theo nghĩa cứng nhắc mà nên có sự sáng tạo, đồng thời phát huy và hoà quyện với văn hóa, đạo đức truyền thống. Không nên bê nguyên xi vào áp dụng mà phải nhìn bằng con mắt của người hiện đại, hiểu và cảm nhận sâu sắc tinh thần cũng như hồn cốt trong tư tưởng của Bác.

Mới đây, bài phát biểu bế mạc Hội nghị lần thứ 11 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng có nói nhiều về công tác cán bộ Đảng. Tinh thần chung của bài phát biểu vẫn là sự vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời điểm hiện nay. Nhưng theo tôi, mấu chốt là làm sao để tổ chức thực hiện có hiệu quả và thành công. Bác đã từng nói: “Chủ trương là một, kế hoạch là năm, tổ chức thực hiện là mười” để nói về cấp độ khó của việc thực hiện, phải làm được những gì đã nói.

Rõ ràng, tình hình đất nước hiện nay đã khác trước rất nhiều. Chúng ta đang ở thời kỳ hội nhập sâu rộng với quốc tế, trong một “thế giới phẳng” cùng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tư tưởng của Người đã được vận dụng sáng tạo nhưng đôi khi người cán bộ không hiểu hết, không cảnh giác nên dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, chủ nghĩa cá nhân phát triển. Ngày trước Bác cũng đã nói đến chống chủ nghĩa cá nhân, chống tham ô, lãng phí, việc này đến bây giờ vẫn còn đúng. Tuy nhiên, hiện nay, chủ nghĩa cá nhân cùng với lòng tham đã khiến căn bệnh tham nhũng trở nên tinh vi hơn, mức độ nặng nề hơn mà chúng ta lại chưa đưa ra được nhiều giải pháp thiết thực.

Dù vậy, những vấn đề khó khăn và thất bại được đặt ra để chúng ta thấy thực trạng chứ không phải bi quan, chúng ta phải nhìn vào những cái đã có và chưa có để tiếp tục làm sâu sắc hơn, lấy tư tưởng Hồ Chí Minh làm niềm tin để vượt lên.

Học tập và làm việc theo tấm gương đạo đức Chủ tịch Hồ Chí Minh là một phong trào luôn nhận được sự ủng hộ của mọi tầng lớp nhân dân. Theo ông, người cán bộ hiện nay nên học tập những đức tính và tư tưởng gì từ Người?

Đối với những cán bộ đã nghỉ hưu như chúng tôi, việc học tập tấm gương Bác Hồ vẫn là một yêu cầu tự thân. Phải là tấm gương cho con cháu noi theo.

Đối với cán bộ ở cấp lãnh đạo thì càng phải ráo riết, ra sức học tập tư tưởng Hồ Chí Minh, phải luôn luôn sáng tạo, tìm tòi, không chịu khuất phục trước những khó khăn. Đồng thời, về mặt đạo đức phải rèn luyện, khiêm tốn, không tham ô tham nhũng, phải lấy dân làm gốc.

Còn đối với những đội ngũ cán bộ công nhân viên - một lực lượng đông đảo - phải rất coi trọng việc rèn luyện, quyết tâm thực hiện lời dạy của Bác.

Xin cảm ơn ông!