Món cá bống cát đồng kho nghệ.

Bống cát là loài cá nước ngọt, sống trong những con mương, rạch, nơi có bụi cây, lùm lá. Da chúng có sọc đen trắng hình ca-rô. Nhưng nhìn kỹ, sẽ thấy có lốm đốm cực nhỏ như những hạt cát. Chính vì vậy mà người ta thường gọi là cá bống cát.

Ngày trước, vào mỗi buổi tinh mơ, các bà, các mẹ hay mang rổ và nồi to để ra các con rạch nhỏ trầm mình xuống nước mà xúc cá bống cát. Chỉ cần đưa rổ vào các lùm lá thối, dùng tay lùa vào thoăn thoắt rồi nâng rổ lên thì ôi thôi nào là tôm đất, cá bống dừa, bống cát nhảy soi sói.

Những chú cá bống được mang ra chợ bán; con cá nào nhỏ, ngộp thì để lại kho nghệ, kho tiêu, kho nước cốt dừa. Giờ thì hình ảnh đi xúc dần mất đi vì các con rạch, mương nhỏ bị thu hẹp lại, cá cũng không sinh sôi nhiều như trước. Để có những chú cá bống cát đồng to thì phải ra chợ mua của một số người đi cất vó trên những con kênh, mương to trước nhà.

Thường cá bống cát kho với nước màu đường, hoặc nước màu dừa. Nhưng nếu đem cá này kho với nghệ cũng cực ngon. Khi mua cá, nên chọn cá tươi thì thịt mới ngon. Cá bống cát thể trạng yếu, thường khi lên khỏi mặt nước vài phút là chết ngay. Vì vậy muốn cá được bắt trong ngày hay không cần xem hai bên mang cá. Nếu còn đỏ au, thịt không mềm nhũn là cá còn tươi, không bị đông lạnh. Một bí quyết nữa để chọn cá đồng, sống trong môi trường tự nhiên, không phải cá nuôi thì nên lựa con đầu dài nhỏ, mình to, da màu tối. Thường những cá nuôi có đầu rất to, còn mình thì bé và màu sáng hơn.

Khi đã làm sạch cá, ướp với gia vị sao cho vừa ăn rồi cho bột nghệ nguyên chất vào trộn đều. Kho cá song, hay cá đồng đều không nên ướp tỏi, chỉ nên dùng hành tím, cá sẽ có mùi thơm ngon hơn. Để chảo cá chừng 10 phút cho gia vị thấm đều, thịt săn rồi mới bắc lên bếp kho cho nóng; kế đến cho nước lọc, nước cốt dừa hoặc nước dừa vào kho tiếp cho đến khi cạn sền sệt thì tắt bếp, rắc một ít hàng lá tươi lên bề mặt chảo cá để tăng hương vị.

Món này ăn kèm với rau sống hoặc rau luộc. Tuy nhiên, nếu ăn với rau đắng luộc (hoặc sống) thì rất ngọt vì trong ấy có vị đắng nhẹ khiến cho bữa cơm thêm phần ngon, lạ miệng.

Hương nghệ trong cá phảng phất, thơm ngon hấp dẫn, chỉ ngửi thôi đã muốn bưng bát cơm ăn liền. Thịt cá bống cát đồng mềm, dẻo, ngọt hòa quyện với mùi hương nghệ làm cho món ăn thêm ngất ngây.