Giấy tờ trong thủ tục hải quan giảm đáng kể khi thực hiện quy định mới và VNACCS/VCIS. Ảnh: T.Bình.

So với quy định tại Thông tư 196/2013/TT-BTC, Thông tư 22/2014/TT-BTC đưa ra quy định mới về việc DN không phải in tờ khai hải quan. Theo đó, trong quá trình làm thủ tục hải quan, người khai hải quan không phải in tờ khai hải quan điện tử. Cơ quan Hải quan không xác nhận trên tờ khai hải quan điện tử in của DN.

Trường hợp các cơ quan quản lí Nhà nước cần xác nhận thông tin tờ khai hải quan thì sẽ được cấp tài khoản truy cập hệ thống VNACCS để tra cứu thông tin. Người khai hải quan tự lưu giữ chứng từ thuộc hồ sơ hải quan (bản giấy và điện tử) nhằm phục vụ thuận lợi cho công tác kiểm tra sau thông quan của cơ quan Hải quan.

Đây là quy định mang lại nhiều thuận lợi cho DN bởi Hệ thống VNACCS/VCIS hỗ trợ người khai hải quan khai theo các chỉ tiêu thông tin (quy định tại Phụ lục II kèm theo Thông tư này) nhằm nâng cao vai trò điện tử hóa trong quá trình làm TTHQĐT, giảm thiểu chứng từ giấy cho DN. Đồng thời hệ thống cho phép cơ quan chức năng tra cứu thông tin trên hệ thống (khi cần thiết).

Hạn chế sai sót

Một quy định mới trong Thông tư 22 là yêu cầu bắt buộc về sử dụng chữ kí số trong thực hiện TTHQĐT (hiện nay DN có thể sử dụng chữ kí số hoặc tài khoản để khai báo TTHQĐT). Điều này giúp nâng cao tính bảo mật thông tin, tính chống chối bỏ (trong trường hợp có tranh cãi về nội dung khai báo giữa cơ quan Hải quan và DN), đảm bảo sự toàn vẹn của dữ liệu của DN khi truyền đến cơ quan Hải quan...

Khi tham gia Hệ thống VNACCS/VCIS, người khai hải quan phải đăng kí tham gia kết nối với hệ thống xử lí dữ liệu điện tử hải quan để được cấp tài khoản truy cập và các thông tin kết nối tới hệ thống. Khi có thay đổi, bổ sung thông tin đăng kí, người khai hải quan phải thông báo kịp thời tới cơ quan Hải quan. Quy định này được đưa ra để phù hợp với lộ trình và các điều kiện để kết nối Cơ chế một cửa ASEAN. Đây là một bước tiến mới trong hiện thực hóa quyết tâm cải cách thủ tục hành chính của ngành Hải quan.

Khác với Thông tư 196, theo thiết kế của Hệ thống VNACCS/VCIS, người khai hải quan phải đăng kí trước thông tin hàng hóa XNK trước khi khai hải quan. Việc đăng kí trước thông tin là giao dịch bắt buộc nhằm tăng tính chính xác trong khai báo hải quan. Tại khâu nghiệp vụ này, người khai thực hiện việc khai các thông tin trong đó có thông tin phục vụ cho việc tính thuế. Hệ thống VNACCS/VCIS tự động tính thuế. Do vậy Thông tư đưa ra quy định này để pháp lí hóa các khâu này và quy định trách nhiệm của người khai phải kiểm tra và chịu trách nhiệm về số thuế khai báo theo nguyên tắc tự tính, tự nộp (hệ thống chỉ hỗ trợ tính toán).

Nếu Thông tư 196 không giới hạn số mặt hàng trên mỗi tờ khai thì tại Thông tư 22 quy định một tờ khai hải quan chỉ được khai tối đa 50 mặt hàng. Trường hợp một lô hàng có trên 50 mặt hàng, người khai hải quan được khai báo trên nhiều tờ khai, các tờ khai của cùng một lô hàng có chung số tờ khai nhưng phân biệt với nhau bằng số nhánh của tờ khai tuần tự từ một đến hết. Quy định này để phù hợp thiết kế của Hệ thống VNACCS/VCIS nhằm trách trường hợp tắc nghẽn Hệ thống khi DN khai quá nhiều dòng hàng và chuyển file dữ liệu lớn lên Hệ thống.

Thủ tục với loại hình gia công, SXXK và chế xuất

Đối với các loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu (SXXK), chế xuất, Thông tư 22 quy định việc khai tờ khai XK, NK trên hệ thống VNACCS; việc khai báo hợp đồng gia công, danh mục sản phẩm, danh mục nguyên vật liệu, định mức, quyết toán thực hiện trên Hệ thống E- customs (Hệ thống thông quan điện tử hiện nay, khi VNACCS/VCIS đi vào hoạt động E-Customs là một trong những hệ thống CNTT vệ tinh của VNACCS/VCIS).

Liên quan đến thủ tục với loại hình gia công, Thông tư không quy định mẫu tờ khai gia công chuyển tiếp, không quy định lấy mẫu nguyên vật liệu để phù hợp dự thảo thông tư thay thế Thông tư 117/2011/TT-BTC hướng dẫn thủ tục hải quan đối với hàng hóa gia công với thương nhân nước ngoài. Trường hợp, loại hình chế xuất, Thông tư quy định đối với hàng hóa NK mục đích sử dụng là tiêu dùng không phải đăng kí danh mục, đặt mã quản lí và không phải báo cáo nhập - xuất - tồn định kì với cơ quan Hải quan nhằm tạo điều kiện cho DN.

T.Bình