Nâng hạng chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới: Cần sự đồng bộ
	Tìm giải pháp nâng cao xếp hạng chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới
	Giải pháp nâng hạng chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới
	Chỉ số giao dịch thương mại qua biên giới: Thời gian và chi phí đã rút ngắn

Những hạn chế về hoạt động kinh doanh kho bãi, logistics là một trong những nguyên nhân làm giảm chỉ số giao dịch thương mại qua biên giới. Ảnh: Đăng nguyên.

Biến hạn chế thành dư địa cải cách

Tháng 5 hàng năm, Ngân hàng Thế giới (WB) thực hiện khảo sát đánh giá môi trường cạnh tranh của 190 quốc gia trên thế giới. Để tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, năm 2019, Chính phủ ban hành Nghị quyết 02/2019/NQ-CP trong đó, giao trách nhiệm đầu mối cho một số bộ liên quan theo dõi việc cải thiện các bộ chỉ số. Bộ Tài chính được giao là đầu mối theo dõi việc cải thiện bộ chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới(A8), Chỉ số Vốn hoá thị trường chứng khoán (B7) và cấu phần Nộp thuế trong chỉ số A2 (chỉ số Nộp thuế và bảo hiểm xã hội). Tổng cục Hải quan được Bộ Tài chính giao thực hiện các giải pháp để nâng hạng chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới.

Để xây dựng cụ thể các giải pháp sẽ triển khai, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Hoàng Việt Cường đã trực tiếp làm việc với các đơn vị tại địa bàn có lưu lượng hàng hóa XNK lớn là TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng. Các cuộc làm việc không chỉ gói gọn trong phạm vi cơ quan Hải quan mà còn đánh giá thực trạng, tồn tại của tất cả các bên: Cơ quan Hải quan; cơ quan KTCN, cảng vụ, DN kinh doanh cảng, kho bãi, logistics; hãng tàu, hãng vận tải quốc tế, nội địa… trong quy trình thủ tục để XK nhóm mặt hàng mã HS85, NK nhóm mặt hàng có mã HS8708 nói riêng (đây là hai nhóm hàng WB chọn thực hiện đo) và hàng hóa XNK nói chung.

Phó Tổng cục trưởng Hoàng Việt Cường cho biết, theo phân tích chi tiết về thời gian và chi phí giao dịch thương mại qua biên giới của WB thì thời gian thuộc trách nhiệm của cơ quan Hải quan chỉ chiếm 11% đối với hàng NK, 4% đối với hàng XK trong tổng thời gian XNK qua biên giới. Thời gian thuộc trách nhiệm của đơn vị xếp dỡ, lưu kho tại cảng và logistics chiếm 28% đối với hàng nhập và 50% đối với hàng xuất. Thời gian thuộc trách nhiệm của cơ quan KTCN là rất lớn, chiếm đến 61% đối với hàng nhập và 46% đối với hàng xuất. Như vậy, dư địa để cải cách không chỉ của Hải quan mà của các cơ quan, đơn vị còn rất lớn.

Phân tích cụ thể, Tổng cục Hải quan cho rằng vẫn còn một số hạn chế có thể cải thiện để cải cách, tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN. Về phía cơ quan Hải quan, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vẫn chưa phủ tất cả các lĩnh vực quản lý nhà nước về hải quan; đặc thù các văn bản quy phạm pháp luật thường xuyên có sự thay đổi. Tuy nhiên các thủ tục để trình phê duyệt dự án xây dựng hệ thống CNTT phải trải qua rất nhiều bước, nhiều thủ tục nên mức độ đáp ứng của hệ thống CNTT đôi khi không theo kịp các quy định pháp luật mới. Bên cạnh đó việc áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro vào trong hoạt động nghiệp vụ hải quan còn một số hạn chế; công tác lựa chọn soi chiếu vẫn chưa đáp ứng hoàn toàn yêu cầu quản lý…

Trong khi đó, việc triển khai thủ tục hành chính trên Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN và cải cách KTCN vẫn cần có nhiều cải thiện. Số lượng hàng hóa phải KTCN còn chiếm tỷ trọng lớn. Văn bản quy phạm pháp luật quy định về quản lý và KTCN có phạm vi quản lý và kiểm tra rộng, nhiều mặt hàng chưa có mã số HS, chưa có đầy đủ tiêu chuẩn, quy chuẩn để thực hiện việc kiểm tra; còn quy định chồng chéo một hàng hóa phải thực hiện cùng lúc nhiều thủ tục, chịu nhiều hình thức quản lý, KTCN do cùng một bộ hoặc nhiều bộ quy định; việc sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật trong quản lý và KTCN đối với hàng hóa XNK còn chậm. KTCN thực hiện chủ yếu bằng phương thức thủ công, chưa áp dụng rộng rãi phương pháp quản lý rủi ro, việc công nhận kết quả kiểm tra.

Những hạn chế về hoạt động kinh doanh kho bãi, logistics cũng được chỉ rõ như: Kết cấu hạ tầng giao thông không đồng bộ, thiếu kết nối, thiếu nguồn lực để hiện đại hóa, nâng cao năng lực bốc xếp, giữa các cảng có tình trạng mất cân đối cung cầu… Những hạn chế đó khiến hệ thống cảng, kho bãi chưa phát huy hết năng lực, làm chi phí logistics tăng cao. Một số địa phương có tình trạng số lượng kho, bãi lớn nhưng nằm rải rác, dàn trải, không có định hướng cụ thể nên hiệu quả kinh doanh của không ít kho, bãi không hiệu quả, lượng hàng hóa ít, không tương xứng với nguồn lực đầu tư.

Đặc biệt, những hạn chế trong hoạt động kinh doanh kho, bãi cũng được chỉ rõ. Chẳng hạn tại cảng Cát Lái, hạ tầng thiếu đồng bộ, kết nối; tình trạng kẹt xe kéo dài trong nhiều giờ trên trục đường Đồng Văn Cống (quận 2), Nguyễn Văn Linh (quận 7) đã gây thiệt hại cho DN, đẩy chi phí logistics tăng cao.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp

Trước những vấn đề tồn tại hiện nay, tại các cuộc làm việc với các cơ quan, đơn vị tại hai địa phương TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Phó Tổng cục trưởng Hoàng Việt Cường cho biết, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) sẽ nhanh chóng thực hiện ngay chương trình kế hoạch hành động để tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ nhằm nâng hạng chỉ số Giao dịch thương mại qua biên giới.

Về phía cơ quan Hải quan sẽ tiếp tục nghiên cứu, xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản sửa đổi, bổ sung, hướng dẫn triển khai Luật Hải quan, Luật thuế XK, NK. Trước mắt, tập trung nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Nghị định 125/NĐ-CP về biểu thuế XK, NK, biểu thuế NK ưu đãi, danh mục hàng hóa về mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế NK ngoài hạn ngạch thuế quan nhằm giải quyết các vướng mắc, thống nhất trong công tác phân loại hàng hóa, tạo thuận lợi cho DN XNK; trình Chính phủ ban hành Nghị định về biểu thuế NK ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện các Hiệp định thương mại mới ký kết và có hiệu lực (CPTPP, ASEAN-Hong Kong…). Đồng thời, đẩy mạnh triển khai thanh toán thuế điện tử. Nâng cao hiệu quả áp dụng tiêu chí quản lỷ rủi ro trong phân luồng hàng hóa XNK…

Cơ quan Hải quan sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ triển khai công tác quản lý, KTCN đối với hàng hóa xuất NK như: Rà soát văn bản pháp luật về quản lý, KTCN đối với hàng hóa XNK. Trong đó, rà soát, đề xuất sửa đổi các văn bản: Thông tư 13/2015/TT-BGTVT ngày 21/4/2015; Thông tư 41/2018/TT-BGTVT ngày 30/7/2018; Thông tư 11/2017/TT-BCT; Thông tư 28/2014/TT-BVHTDL… theo hướng thu hẹp diện quản lý chuyên ngành, giảm số lượng các mặt hàng cần kiểm tra trong thông quan theo yêu cầu của cơ quan quản lý chuyên ngành.

Bên cạnh đó, để cải thiện hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics, theo Tổng cục Hải quan, cần tiếp tục đầu tư hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng tại cảng biển, cảng hàng không; trước mắt tập trung phát triển cơ sở hạ tầng của cảng Cát Lái và cảng Hải Phòng. Nâng cấp hệ thống hạ tầng giao thông quanh các cảng biển, cảng hàng không, thực hiện kết nối cảng với các trung tâm logistics. Trước mắt, tập trung đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án giao thông nhằm hoàn thiện kết nối hạ tầng giao thông tại khu vực TP Hồ Chí Minh, giảm tình trạng kẹt xe tại khu vực cảng Cát Lái và các dự án giao thông giảm tình trạng kẹt xe tại khu vực cảng Hải Phòng. Quy định thời gian lưu thông, phân luồng phương tiện hợp lý khi ra/vào khu vực cảng biển, cảng hàng không.

Đối với các đơn vị, công ty kinh doanh cảng, kho bãi, cần đầu tư phát triển và đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý, giám sát. Tăng cường kết nối, trao đổi xử lý thông tin giữa các bên liên quan (hãng vận tải, DN kinh doanh cảng, kho, bãi, cơ quan quản lý nhà nước, đại lý giao nhận, DN XNK, ngân hàng, công ty bảo hiểm,…) ở mức độ cao. Đồng thời tích cực tham gia triển khai hệ thống quản lý giám sát hải quan tự động và Cơ chế một cửa quốc gia.