TS. Phạm Văn Dần

Một trong những nguyên nhân làm gia tăng tình trạng buôn lậu mặt hàng cấm này là nhu cầu sử dụng của một bộ phận dân cư trong khu vực châu Á, trong đó có Việt Nam, vì cho rằng có ngà voi trong nhà là may mắn, đuổi tà ma...

Hiện trên một số trang mạng xã hội rao bán tượng Phật bằng ngà voi và quảng cáo thổi phồng sai sự thật về vấn đề tâm linh. Hành vi này không những trái với quy định của pháp luật mà còn trái với cả giáo lý của đạo Phật. Xung quanh vấn đề này, phóng viên Báo Hải quan đã trao đổi cùng TS. Phạm Văn Dần (ảnh), nhà nghiên cứu tôn giáo, giảng viên cao cấp Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.

Thưa ông, hiện nay trên nhiều trang mạng xã hội đang rao bán tượng Phật được làm bằng ngà voi, đồng thời, tại một số làng nghề cũng chế tác đồ trang sức bằng ngà voi có hình Phật. Là một nhà nghiên cứu tôn giáo, ông có quan điểm như thế nào về việc này?

- Thứ nhất, theo tín ngưỡng tâm linh thì Phật giáo là tôn giáo lớn trên thế giới và là một tôn giáo từ bi, trí tuệ được rất nhiều người mến mộ nghiên cứu. Bởi lý thuyết Phật giáo phù hợp với lý thuyết nhân loại khuyên con người làm điều tốt đẹp, từ bi, hỉ xả, chủ trương bất bạo động, thực hiện tư tưởng bình đẳng giữa các chúng sinh nên hợp với sự tiến bộ của nhân loại...

Ngoài ra, giáo lý Phật giáo gần với tư tưởng bảo vệ môi trường, trong quá trình phát triển phật giáo đã đóng góp rất nhiều cho việc bảo vệ hòa bình.

Xét về khía cạnh tâm linh, một số người muốn sử dụng tượng Phật làm bằng ngà voi là xuất phát từ việc mến mộ đức Phật, tư tưởng của đức Phật. Bởi voi vốn là một con vật quý và là biểu tượng của sức mạnh, hơn nữa, trong Phật giáo hình tượng con voi cũng có ý nghĩa góp phần sinh ra đức Phật. Bên cạnh đó, con voi là một vật vừa thể hiện sức mạnh nhưng cũng biểu tượng trí tuệ nên Phật giáo rất coi trọng.

Đối với qua niệm dân gian, voi là biểu tượng thiêng liêng và may mắn. Những đồ trang sức được sản xuất ra từ xương, ngà voi đều được quý trọng. Nên bản thân những người tín ngưỡng tôn giáo muốn có tượng phật bằng ngà voi để làm thần hộ mệnh. Nên hiện có thực tế là tượng Phật làm từ ngà voi được rao bán trên các trang mạng xã hội. Nhưng liên quan đến vấn đề pháp luật, con voi là động vật quý hiếm cần được duy trì và bảo vệ nên ngay cả các tổ chức quốc tế cũng có quy định cấm săn bắt động vật hoang dã quý, hiếm. Do đó, một số người sở hữu tượng Phật làm từ ngà voi là tiếp tay cho những đối tượng buôn bán động vật hoang dã.

Như ông nói ở, nhiều người muốn sở hữu một tượng Phật bằng ngà voi, nhưng việc này có phù hợp với giáo lý của đạo Phật không thưa ông?

- Nếu nói về giáo lý đạo Phật, tất cả chúng sinh bình đẳng như nhau nên cần phải tôn trọng sự sống của muôn loài. Như vậy, con voi cũng như con người, nếu giết voi là vi phạm giáo lý của đạo Phật. Tuy nhiên, có những người tôn trọng giáo lý của Phật giáo nhưng lại muốn có sở hữu tượng Phật bằng ngà voi. Những người có nhu cầu sử hữu tượng Phật bằng ngà voi là trái với giáo lý của đạo Phật.

Ngoài ra, nhiều người quan niệm sở hữu tượng Phật bằng ngà voi là may mắn, tuy nhiên, theo lời dạy của đạo Phật thì con người không tin vào bất kỳ vị tiên, vị thánh nào mà phải tin vào chính bản thân mình. Đức Phật có dạy rằng “con người hãy tự thắp ngọn đuốc cho mình đi, không nên tin vào người khác”, con người muốn tốt đẹp hãy làm việc thiện. Bên cạnh đó, trong lý thuyết đạo Phật còn có khía cạnh không sát sinh nên việc giết voi để lấy ngà làm tượng Phật là trái với giáo lý của đạo Phật.

Hơn 2 tấn ngà voi nhập lậu bị lực lượng Hải quan phối hợp phát hiện bắt giữ ngày 5-10-2016 .Ảnh: T.H

- Theo tôi, mọi người phải sở hữu một tượng Phật bằng ngà voi chỉ để thỏa mãn nhu cầu tâm linh của bản thân. Mỗi người có thể thể hiện tín ngưỡng với đức Phật bằng việc sở hữu những tượng Phật được làm từ nhiều nguyên vật liệu như: Vàng, bạc, đồng... không nên bằng ngà voi. Đối với việc tượng Phật bằng ngà voi có thực sự linh thiêng và đem lại may mắn cho gia chủ hay không phải xét về góc độ khoa học. Theo tôi, nhiều người tin rằng tượng Phật bằng ngà voi sẽ đem lại may mắn là không có căn cứ và cơ sở khoa học.

Xin cảm ơn ông!