Tạo cơ chế quản lý, thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu qua thương mại điện tử
	Infographics: Nhiều mặt hàng xuất khẩu, nhập khẩu tỷ USD qua các cửa khẩu TPHCM
	Giải đáp thủ tục đối với hàng hóa giao dịch qua thương mại điện tử

Chuyển phát nhanh hàng hóa nhập khẩu tại TP Hồ Chí Minh. Ảnh tư liệu: T.H

Tiếp thu nhiều ý kiến về hệ thống xử lý

Liên quan đến các ý kiến của Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN xung quanh dự thảo Nghị định, Tổng cục Hải quan đã tiếp thu và điều chỉnh nhiều quy định.

Chẳng hạn tại Điều 3, khoản 1 quy định: “Doanh nghiệp vận chuyển hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử là doanh nghiệp được các sàn giao dịch thương mại điện tử, website thương mại điện tử bán hàng thỏa thuận dễ vận chuyển hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử”. Theo Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, vì quy định này yêu cầu người vận chuyển phải do các sàn giao dịch thương mại điện tử, website thương mại điện tử chỉ định (thuê) nên doanh nghiệp hiểu rằng người gửi hàng/người nhận hàng chỉ có thể là chủ website thương mại điện tử bán hàng hoặc chủ sàn giao dịch thương mại điện tử chỉ định các doanh nghiệp vận chuyển hàng hóa giao hàng và ủy quyền cho các doanh nghiệp đó khai báo thông tin của đơn hàng.

Vậy nếu tổ chức, cá nhân chỉ mua bán thông qua sàn giao dịch thương mại diện tử, website bán hàng rồi tự thuê đơn vị vận chuyển thì có nghĩa là hàng hóa của họ không thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định này dùng không? Doanh nghiệp đề xuất làm rõ các loại sàn giao dịch thương mại điện tử, website thương mại điện tử. Đối với sàn, website thương mại điện tử hoạt động như một cửa hàng trực tuyến thì các bên liên quan của họ sẽ khác với sàn, website thương mại điện tử hoạt động như chợ, thị trường chung. Cần làm rõ sự khác biệt giữa các loại sàn, website thương mại điện tử.

Tiếp thu ý kiến của doanh nghiệp, Tổng cục Hải quan cho biết dự thảo sửa theo hướng chủ hàng cũng được thuê doanh nghiệp khác vận chuyển trong trường hợp chủ hàng được các sàn giao dịch thương mại điện tử bán hàng ủy quyền cung cấp thông tin đơn hàng.

Liên quan đến Điều 3, khoản 4 dự thảo Nghị định: “Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử (gọi tắt là Hệ thống xử lý dữ liệu thương mại điện tử) là Hệ thống xử lý dữ liệu thương mại điện tử cho phép thực hiện thủ tục hải quan, tiếp nhận, phản hồi, chia sẻ, xử lý và lưu giữ thông tin liên quan nhập đến xuất khẩu, khẩu hàng hóa giao dịch qua thương mại điện tử”, Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN đề xuất Hệ thống xử lý dữ liêu hải quan có thể là một hệ thống khác với hệ thống VNACCS/VCIS mà các công ty vận tải chuyển phát nhanh đã kết nối và có tài khoản trước đó. Bởi dù là sửa đổi hệ thống VNACCS hay tạo hệ thống mới, doanh nghiệp vẫn phải sửa đổi hệ thống nội bộ/xây dựng hệ thống mới để kết nối tốt với hệ thống này, điều này tạo thêm chi phí cho doanh nghiệp.

Theo Tổng cục Hải quan, căn cứ khoản 1 Điều 7, dự thảo Nghị định quy định: “Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử (gọi tắt là Hệ thống) là thành phần không tách rời của hệ thống xử lý dữ liệu điện tử Hải quan do Tổng cục Hải quan xây dựng, quản lý và vận hành”.

Như vậy, cơ quan Hải quan chỉ có 1 hệ thống xử lý dữ liệu điện tử duy nhất, trong đó bao gồm các phân hệ xử lý nghiệp vụ riêng biệt, có sự kết nối, trao đổi thông tin với nhau. Các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp chỉ sử dụng 1 hệ thống để thực hiện thủ tục hải quan.

Về việc tích hợp Cổng thông tin một cửa quốc gia và Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan, Tổng cục Hải quan cho biết, Hệ thống cổng thông tin một cửa quốc gia là hệ thống của Chính phủ và Tổng cục Hải quan là đơn vị đang được giao quản lý, vận hành.

Hệ thống xử lý dữ liệu diện tử hải quan là hệ thống công nghệ thông tin của Tổng cục Hải quan với các chức năng phần mềm đáp ứng các yêu cầu thực hiện tất cả các nghiệp vụ quản lý nhà nước về hải quan (trừ công tác quản lý hành chính nội ngành và triển khai Cơ chế một của quốc gia, Cơ chế một của ASEAN).

Dưới góc độ công nghệ thông tin, hai hệ thống trên có tính độc lập. Do đó, việc tích hợp hai hệ thống được hiểu là chia sẻ thông tin giữa hai hệ thống. Trong quá trình thực hiện thuê dịch vụ CNTT thực hiện Hải quan số theo Quyết định 97/QĐ-BTC ngày 26/1/2021 của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan sẽ đặt yêu cầu bài toán và giám sát nhà thầu thi công để đảm bảo việc chia sẻ dữ liệu giữa hai hệ thống được thông suốt.

Sẽ phổ biến, hướng dẫn đến doanh nghiệp

Liên quan đến quy định tại Điều 8, khoản 1, điểm a dự thảo Nghị định: “Đăng ký tham gia kết nối với Hệ thống xử lý dữ liệu thương mại điện tử để được truy cập và các thông tin kết nối theo quy định tại Nghị định này. Khi có thay đổi, bổ sung hoặc hủy hiệu lực thông tin đăng ký, tổ chức, cá nhân phải kịp thời cập nhật thông tin thay đổi trên Hệ thống xử lý dữ liệu thương mại điện tử”, doanh nghiệp đề nghị Tổng cục Hải quan gửi trước hướng dẫn đăng ký tham gia hệ thống để các doanh nghiệp thực hiện theo.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng đề nghị Tổng cục Hải quan công bố định dạng dữ liệu mới từ 3-6 tháng trước khi chính thức ban hành Nghị định để các doanh nghiệp có thời gian xây dựng phần mềm kết nối tương thích.

Tiếp thu ý kiến của doanh nghiệp, theo Tổng cục Hải quan sẽ có văn bản thông báo tới cộng đồng doanh nghiệp một số thông tin trước cần chuẩn bị cũng như kế hoạch tập huấn, hướng dẫn sử dụng để doanh nghiệp biết trước khi chính thức kế nối tới hệ thống thương mại điện tử.

Về thời hạn xử lý thông tin và phản hồi, theo ý kiến của Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, do chuyển phát nhanh luôn phải vận chuyển khối lượng hàng rất lớn và chỉ có khoảng thời gian ngắn để hoàn thành việc giao hàng. Hiện nay, cơ chế xử lý thông tin điện tử được triển khai trong giai đoạn Công nghệ 4.0, do đó cần phản hồi nhanh chóng và tức thời để đáp ứng lượng hàng hóa vận chuyển khối lượng lớn. Vì vậy nếu việc xử lý thông tin mất nhiều thời gian sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp khi làm thủ tục thông quan.

Tiếp thu kiến nghị của doanh nghiệp, dự thảo trình Chính phủ đã giảm từ 2 giờ xuống 30 phút, ngoài ra Tổng cục Hải quan nghiên cứu xây dựng hệ thống đảm bảo tốc độ xử lý dữ liệu nhanh đáp ứng yêu cầu số lượng tờ khai hải quan lớn và tiếp tục tăng trong tương lai.

Ngoài ra, Tổng cục Hải quan cũng tiếp thu nhiều ý kiến của doanh nghiệp, cũng như phân tích lý do chưa tiếp thu những kiến nghị khác liên quan đến dự thảo Nghị định quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử.