Đây là lần đầu tiên Tổng cục Hải quan ban hành Chỉ thị liên quan đến đẩy mạnh hoạt động đổi mới quản lý nguồn nhân lực. Phóng viên Báo Hải quan đã phỏng vấn ông Lương Khánh Thiết - Phó Vụ trưởng - Phó trưởng Ban Cải cách hiện đại hóa hải quan (Tổng cục Hải quan) về mục tiêu và trách nhiệm của Hải quan các cấp để tổ chức triển khai Chỉ thị đạt chất lượng, hiệu quả cao.

Vì sao thời điểm này cần có Chỉ thị 3957/CT-TCHQ về việc đẩy mạnh hoạt động đổi mới quản lý nguồn nhân lực Hải quan dựa trên vị trí việc làm giai đoạn 2016-2020, thưa ông?

Trong nhiều năm qua, ngành Hải quan luôn quan tâm đến công tác quản lý cán bộ, nhưng đây là lần đầu tiên Tổng cục Hải quan ban hành Chỉ thị liên quan đến đẩy mạnh hoạt động đổi mới quản lý nguồn nhân lực theo năng lực. Rõ ràng đây là bước đổi mới, đột phá của ngành Hải quan trong vấn đề đổi mới, nâng cao chất lượng đội ngũ CBCC, song song với việc tiếp tục cải cách, hiện đại hóa thể chế, thủ tục hải quan, hệ thống công nghệ thông tin, cơ sở vật chất và trang thiết bị đã được chú trọng trong thời gian qua.

Đổi mới quản lý nguồn nhân lực Hải quan được đặt ra trong bối cảnh yêu cầu thực hiện Nghị quyết 39-NQ/TƯ ngày 17-4-2015 của Bộ Chính trị và các văn bản pháp quy của Chính phủ về tinh giảm biên chế và cơ cấu lại đội ngũ CBCC, viên chức, trong khi khối lượng công việc của Hải quan ngày càng tăng. Theo dự báo giai đoạn 2016-2020 khối lượng công việc của ngành Hải quan ngày càng gia tăng, mỗi năm trung bình tăng khoảng 10%. Trong hai năm 2014, 2015 số lượng tờ khai tăng khoảng 23%, đến năm 2021 dự kiến tăng khoảng 80% so với năm 2015. Tốc độ cải cách, hiện đại hóa hải quan tiếp tục được đẩy mạnh trong thời gian tới, mức độ ứng dụng công nghệ thông tin, áp dụng phương pháp quản lý hiện đại ngày càng tăng cường; tiếp tục thay đổi nhiều thể chế, quy trình, phương pháp, phương tiện làm việc. Do đó, ngành Hải quan bắt buộc phải tiết kiệm nguồn nhân lực tối đa, CBCC phải nâng cao năng lực thực hiện mới đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Đặc biệt, trong Quyết định 448/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2020 cũng đã xác định rõ cách thức đổi mới công tác quản lý nguồn nhân lực Hải quan dựa trên các hoạt động xác định vị trí việc làm.

Mặc dù, trong những năm gần đây Tổng cục Hải quan đã có nhiều hoạt động tích cực và đạt được kết quả bước đầu để triển khai phương pháp quản lý nguồn nhân lực dựa trên vị trí việc làm như: Hoàn thành Đề án vị trí việc làm, xây dựng khung năng lực cho danh mục hơn 200 vị trí việc làm, triển khai quy trình xác định biên chế cho các đơn vị Hải quan năm 2015…, song việc ứng dụng kết quả mô tả vị trí việc làm vào các khâu trong quy trình quản lý cán bộ còn hạn chế, chưa phát huy được tối đa năng lực, sở trường của từng CBCC, viên chức và hiệu quả quản lý, sử dụng nhân lực chưa cao.

Bối cảnh trên đã đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với ngành Hải quan là phải quyết tâm đổi mới công tác quản lý nguồn nhân lực theo hướng sớm áp dụng phương pháp quản lý nguồn nhân lực theo năng lực dựa trên vị trí việc làm.

Ông có thể cho biết, việc đổi mới quản lý nguồn nhân lực Hải quan dựa trên vị trí việc làm sẽ tạo thuận lợi như thế nào trong việc sử dụng nguồn nhân lực hiện nay?

Chỉ thị của Tổng cục trưởng về đổi mới quản lý nguồn nhân lực Hải quan dựa trên vị trí việc làm đặt ra yêu cầu phải đẩy mạnh việc xây dựng và triển khai các khung năng lực chuyên môn nghiệp vụ đối với tất cả lĩnh vực chuyên môn, nghiệp vụ; xây dựng hệ thống quản lý kết quả công việc đối với công chức, viên chức theo vị trí việc làm và hệ thống đánh giá năng lực công chức, viên chức thuộc lĩnh vực chuyên môn, nghiệp vụ… Rõ ràng với các kết quả đầu ra được nêu trong Chỉ thị sẽ có tác động rất tích cực tới hoạt động quản lý nguồn nhân lực của Hải quan các cấp.

Đối với lãnh đạo Hải quan các cấp, Hệ thống sẽ giúp theo dõi, quản lý được kết quả hoàn thành được công việc của đơn vị, cá nhân được ủy quyền; đánh giá đầy đủ kết quả làm việc của tổ chức, cá nhân được ủy quyền về khối lượng, thời gian, chất lượng công việc. Hệ thống sẽ giúp cán bộ lãnh đạo xác định được năng lực chuyên môn về kiến thức, kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ cần có để thực hiện công việc. Qua đó, tạo cơ sở khoa học và thực tế để đánh giá khách quan về năng lực của CBCC, từ đó định hướng để nâng cao năng lực cho CBCC. Đây chính là cơ sở khoa học nhất để tiến hành bố trí sắp xếp, điều động luân chuyển, đào tạo nâng cao năng lực, nâng cao hiệu suất làm việc của CBCC.

Đối với từng CBCC, Hệ thống sẽ giúp xác định rõ yêu cầu về năng lực chuyên môn, kiến thức, kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ cần có để thực hiện công việc được giao. Như vậy, CBCC có thể tự đào tạo được, tiếp cận được với các Hệ thống đào tạo khác nhau để chủ động nâng cao năng lực bản thân đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm hiện tại cũng như đối với những vị trí việc làm sẽ chuyển tới trong tương lai.

Như vậy, việc triển khai đẩy đủ các nội dung tại Chỉ thị sẽ giúp ngành Hải quan nâng cao được tính khoa học, công bằng và minh bạch trong hoạt động quản lý nguồn nhân lực như: Bố trí đúng người, đúng việc; nâng cao hiệu suất làm việc và chất lượng nguồn nhân lực dựa trên đào tạo và bồi dưỡng theo năng lực cũng như đẩy mạnh ứng dụng CNTT nâng cao hiệu quả công tác quản lý nguồn nhân lực. Từ đó, giúp ngành Hải quan giải quyết được vấn đề công việc tăng nhưng biên chế không tăng; đảm bảo sự phát triển song hành giữa tốc độ hiện đại hóa hoạt động nghiệp vụ với phát triển nguồn nhân lực hải quan.

Để triển khai hiệu quả Chỉ thị 3957/CT-TCHQ, trách nhiệm của các đơn vị Hải quan như thế nào, thưa ông?

Yêu cầu có tính quyết định để triển khai hiệu quả Chỉ thị 3957/CT-TCHQ là kiểm soát, đánh giá được quá trình thực hiện nhiệm vụ và kết quả hoàn thành nhiệm vụ của từng CBCC để từ đó chuẩn hóa lại quy trình, phân chia lại sản phẩm để các tổ chức, cá nhân thực hiện hiệu quả nhất, năng suất nhất. Làm như thế cần phải có các công cụ để nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ của đơn vị, cá nhân như: Hệ thống quản lý kết quả công việc, hệ thống quản lý đánh giá năng lực và sử dụng kết quả đầu ra của hai hệ thống trên để thực hiện quản lý nguồn nhân lực.

Các đơn vị chức năng thuộc Tổng cục Hải quan có trách nhiệm triển khai các nhiệm vụ như: Xây dựng kế hoạch triển khai các hoạt động đổi mới quản lý nguồn nhân lực theo năng lực đối với các lĩnh vực nghiệp vụ; xây dựng phương pháp và hệ thống phần mềm quản lý kết quả công việc; đánh giá năng lực CBCC; hồ sơ CBCC và đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ của CBCC; xây dựng khung chương trình và biên soạn tài liệu đào tạo, tổ chức triển khai,… Qua đó từng bước nâng cao năng lực đội ngũ CBCC, viên chức Hải quan đáp ứng yêu cầu công việc của từng vị trí.

Để triển khai hiệu quả Chỉ thị về đổi mới quản lý nguồn nhân lực Hải quan dựa trên vị trí việc làm, Hải quan các tỉnh, thành phố phải tổ chức quán triệt sâu rộng cho CBCC về mục đích, ý nghĩa để nắm và hiểu rõ về trách nhiệm phải triển khai thực hiện cũng như lợi ích sẽ mang lại cho mỗi cá nhân, đơn vị.

Xin cảm ơn ông!