Ông Trần Tuấn Anh, Thứ trưởng Bộ Công Thương

Theo lộ trình cắt giảm thuế quan thuộc khuôn khổ Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), năm 2018, thuế suất dành cho ô tô NK nguyên chiếc trong khu vực sẽ giảm xuống còn 0%. DN rất lo lắng với mốc thời gian này. Vậy Bộ Công Thương giải quyết “bài toán” này như thế nào?

Chúng ta chắc chắn sẽ có điều chỉnh chính sách cả vĩ mô, biện pháp cụ thể trong lĩnh vực ngành nhằm đảm bảo cơ chế ưu đãi và khuyến khích cho DN hoạt động để phát triển ngành công nghiệp ô tô.

Và không chỉ bằng thuế NK, chúng ta sẽ có đồng bộ các chính sách khác, giải pháp khác tạo điều kiện cho DN phát triển ngành công nghiệp ô tô.

Ví dụ, cơ chế ưu đãi sẽ được quy định trong các dự án đầu tư. Khi thực hiện quy hoạch ô tô, DN sẽ nghiên cứu đệ trình Chính phủ để có những điều kiện cụ thể, cơ chế ưu đãi khuyến khích đầu tư.

Bên cạnh đó, các DN đầu tư phát triển công nghiệp ô tô theo quy hoạch lần này tiếp tục được hưởng cơ chế ưu đãi về thuê đất, thuế Thu nhập DN cũng như cơ chế vay tín dụng ưu đãi phục vụ đầu tư, XK và cơ chế ưu đãi dành cho DN đầu tư trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Ngoài ra, còn có những hỗ trợ thông qua chương trình xúc tiến thương mại quốc gia, ưu đãi về phát triển thị trường.

Bản thân các sản phẩm phục vụ công nghiệp ô tô như sản phẩm của ngành công nghiệp hỗ trợ cũng được hưởng chính sách ưu đãi. Những chính sách này sẽ được ban hành trong Nghị định mới của Chính phủ về phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam.

Thưa ông, nhiều ý kiến đánh giá công nghiệp ô tô phát triển yếu kém là do công nghiệp hỗ trợ phát triển chưa tốt. Ông đánh giá như thế nào về ý kiến này?

Một trong những nguyên nhân ngành công nghiệp ô tô chưa phát triển, còn hạn chế so với mục tiêu, yêu cầu, đặc biệt tỷ lệ nội địa hóa đúng là có nguyên nhân của ngành công nghiệp hỗ trợ chưa phát triển. Ngành công nghiệp ô tô là ngành đặc thù đòi hỏi có sản phẩm của các ngành công nghiệp cơ bản. Trước khi ngành công nghiệp ô tô phát triển phải có ngành cơ khí và các ngành khác. Như vậy, trong thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ nhưng do nhiều nguyên nhân ngành này chưa phát triển nhiều.

Ngoài khó khăn về công nghiệp hỗ trợ, ngành công nghiệp ô tô còn có khó khăn gì, thưa ông?

Khó khăn lớn nhất của ngành công nghiệp ô tô là bước xuất phát điểm thấp so với mặt bằng chung của thế giới. Công nghiệp ô tô có đặc thù nằm trong tổng thể công nghiệp ô tô toàn cầu, luôn được tính và định hướng trong chuỗi liên kết trên toàn cầu. DN chưa có vị trí trong chuỗi giá trị đó, kể cả bằng hoạt động đầu tư của DN FDI lẫn DN trong nước.

Thứ hai, với cam kết hội nhập sâu rộng tạo điều kiện cho phát triển công nghiệp ô tô, nhưng đồng thời những chính sách hỗ trợ của Nhà nước không còn được thuận lợi như trước. Có những cam kết hội nhập bắt buộc phải thực hiện, do vậy sự hỗ trợ chính sách thuế, thuế NK cũng bị hạn chế.

Thứ ba, kinh tế thế giới suy thoái, dòng vốn đầu tư đang tiếp tục được cân đối và định hướng lại. Trong bối cảnh này, nếu chúng ta không tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam (cải cách hành chính, thể chế) thì chắc chắn thu hút đầu tư nói chung và cho công nghiệp ô tô nói riêng sẽ khó khăn.

Chiến lược và Quy hoạch phát triển công nghiệp ô tô đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhưng cho đến nay, chính sách hỗ trợ vẫn chưa được thông qua?

Bộ Công Thương đang chủ động phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ ngành có liên quan, các DN, Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) để tiếp tục xây dựng những chính sách, những cơ chế cụ thể nhằm triển khai Quy hoạch và Chiến lược này trong thời gian tới. Hiện tại, quyết định của Thủ tướng về cơ chế, chính sách cụ thể để triển khai quy hoạch đã được Bộ Công Thương và các bộ ngành nghiên cứu, xây dựng và đã qua 1 vòng báo cáo Chính phủ nhưng vẫn cần lấy ý kiến thêm. Đặc biệt, trong những vấn đề lớn liên quan đến nhận định và quan điểm phát triển, cần có sự đồng thuận cao của các cơ quan quản lý, giới chuyên gia, nhà đầu tư. Do những bài học kinh nghiệm trước với ngành ô tô đã để lại nên Bộ Công Thương rất thận trọng, các ý kiến từ nhiều chiều được phân tích, đánh giá kỹ nhằm phục vụ cho quá trình tiếp tục thực hiện chính sách này.

Xin cảm ơn ông!