Thời của chọn lọc trong thị trường bán lẻ
	Doanh nghiệp Việt khẳng định vị trí làm chủ sân nhà
	Thị trường bán lẻ đang liên tục thay đổi
	Thị trường bán lẻ hẹp hay rộng?

Các doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam đều đang quyết tâm chuyển mình nhằm tận dụng cơ hội từ hội nhập. Ảnh: H.Dịu.

Không thay đổi cục diện?

Theo Tổng cục Thống kê, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong 10 tháng năm 2019 đạt 4.059,4 nghìn tỷ đồng, tăng 11,8% so với cùng kỳ năm trước. Vì thế, trong Chỉ số phát triển bán lẻ toàn cầu (GRDI) của Tập đoàn Tư vấn thị trường AT Kearney (Mỹ), kể từ năm 2008, Việt Nam hầu như luôn nằm trong nhóm 30 thị trường bán lẻ đang phát triển hấp dẫn đầu tư nhất thế giới.

Do đó, khi CPTPP có hiệu lực, dự báo những tác động tới ngành phân phối, bán lẻ sẽ còn sâu rộng hơn theo chiều hướng tích cực. Theo Trung tâm WTO và hội nhập (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam – VCCI), những cam kết dự kiến sẽ có tác động tích cực tới ngành phân phối là: Cam kết về loại bỏ thuế quan và hàng rào phi thuế quan sẽ tạo điều kiện gia tăng nguồn cung hàng hóa; cam kết về hải quan – tạo thuận lợi thương mại sẽ tác động tới chi phí cho việc nhập khẩu hàng hóa vào thị trường; cam kết về mở cửa thị trường vận tại sẽ giúp giảm chi phí lưu thông hàng hóa; cam kết mở cửa thị trường tài chính sẽ giúp cải thiện cách thức và tiết giảm chi phí thanh toán trong hoạt động phân phối…

Nói về vấn đề này, bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam cho biết, việc mở cửa thị trường theo Hiệp định CPTPP sẽ giúp hàng hóa các nước vào Việt Nam, đem lại nguồn cung rất lớn. Mặc dù các DN luôn ưu tiên hàng Việt Nam nhưng tất cả hàng nhập khẩu có chất lượng đều được cạnh tranh công bằng với hàng Việt. Chính vì vậy, hàng Việt phải nỗ lực nhiều hơn để thông qua kênh bán lẻ cung cấp cho người tiêu dùng.

Tuy vậy, điều đáng mừng là các DN bán lẻ trong nước đã có sự chuẩn bị tốt cho những Hiệp định thương mại tự do (FTA). Bà Đinh Thị Mỹ Loan cho hay, trong hơn 10 năm qua, các DN bán lẻ đã được “tôi luyện”, thử thách với việc mở cửa thị trường bằng những cam kết của WTO cũng như nhiều FTA khác. Do đó, với CPTPP, những cam kết có mức độ mở cửa thị trường cao hơn, rộng hơn so với trong WTO nhưng cũng sẽ không làm thay đổi cục diện thị trường, mà sẽ tạo thành cơ hội lớn cho các DN bán lẻ Việt Nam.

Đương đầu với cạnh tranh

Tuy tự tin với hội nhập, nhưng điều khiến các DN ngành phân phối, bán lẻ Việt Nam lo lắng là vấn đề làm thế nào để đưa ra chất lượng dịch vụ tốt nhằm nâng cao sức cạnh tranh. Bởi rõ ràng, những cam kết của Việt Nam về việc cho phép các nhà đầu tư CPTPP bất kỳ được thành lập liên doanh, DN 100% vốn nước ngoài hoặc tham gia mua cổ phần của DN phân phối Việt Nam không hạn chế nếu đáp ứng đủ các điều kiện sẽ tạo điều kiện cho các “đối thủ” mạnh vào Việt Nam.

Theo nghiên cứu mới nhất của Savills Việt Nam, hiện nay, chỉ tính riêng thị trường Hà Nội, tổng nguồn cung diện tích mặt bằng bán lẻ đã lên tới trên 1,5 triệu m2 sàn, tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân là do 2 năm trở lại đây, số lượng trung tâm thương mại liên tục gia tăng, hàng loạt mô hình cửa hàng tiện lợi, siêu tiện lợi xuất hiện, tỷ lệ lên tới 15%/năm, cao hơn chợ truyền thống 3%/năm. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến cuối tháng 9/2019, đã có hơn 4.250 dự án đầu tư nước ngoài đang có hiệu lực trong lĩnh vực bán buôn, bán lẻ… với tổng số vốn đăng ký là 9,03 tỷ USD.

Tuy nhiên, “miếng bánh” của thị trường bán lẻ tại Việt Nam lại đang không dễ chia phần, khi các DN trong nước cũng đang nỗ lực hết mình để vươn lên mạnh mẽ. Để tận dụng cơ hội trong CPTPP nói riêng và nhiều FTA khác, các DN bán lẻ đều học tập kinh nghiệm và sáng tạo những cách thức, dịch vụ mới để thu hút người tiêu dùng. Theo đó, nhiều hệ thống bán lẻ Việt Nam đã phát triển bán hàng đa kênh cả trực tiếp và bán hàng online, hoặc áp dụng các công nghệ trực tuyến để hỗ trợ người tiêu dùng. Tiêu biểu, hệ thống siêu thị Vinmart của Tập đoàn Vingroup đã phát triển ứng dụng VinID, giúp khách hàng có thể mua sắm qua ứng dụng, tự quét mã và thanh toán qua ứng dụng, giao hàng tận nơi… Hay Saigon Co.op cũng đã hợp tác với đài truyền hình mở kênh bán hàng HTV Co.op, kênh bán hàng trực tuyến qua website…

Nhờ những nỗ lực này, nhiều “đại gia” trong ngành phân phối, bán lẻ từ Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Pháp… tuy đã tiến vào Việt Nam nhưng giữ được thị trường bền vững lại là vấn đề không hề dễ dàng. Thực tế cho thấy, giai đoạn 2013-2015, làn sóng đầu tư nước ngoài vào thị trường bán lẻ Việt Nam rất “thịnh”, nhưng sau đó lại giảm tốc độ, thậm chí nhiều nhà bán lẻ phải “rút chân” khỏi thị trường Việt Nam. Từ đó, cơ hội cho các nhà phân phối bán lẻ Việt Nam mở rộng thị trường hoặc mua bán và sáp nhập tăng cao.

Những vấn đề trên cho thấy, mọi cơ hội và thách thức đều mang tính hai mặt, điều quan trọng là các DN biết tận dụng và hóa giải. Thực hiện được những công việc này, các DN sẽ có sự phát triển bứt phá, giảm áp lực cạnh tranh từ các thương hiệu quốc tế.