Đại diện doanh nghiệp nước ngoài phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: T.BÌNH.

Đơn giản hóa và minh bạch

Tại Hội thảo “Hải quan - Doanh nghiệp thực thi Hiệp định tạo thuận lợi thương mại (TFA) của WTO” diễn ra tại Hà Nội, ngày 14-10, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Tổng cục Hải quan) Nguyễn Toàn cho biết: Các biện pháp tạo thuận lợi cơ bản được đề xuất trong TFA chính là minh bạch thông tin, đơn giản hóa thủ tục, giảm thời gian, chi phí trong thực hiện thủ tục đối với hoạt động XNK…

Ở khía cạnh quy định của pháp luật Việt Nam, Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lí về hải quan (Tổng cục Hải quan) Âu Anh Tuấn đã đưa ra những phân tích, dẫn chứng cụ thể thể hiện sự tiếp cận của Hải quan Việt Nam đối với những đề xuất nêu trên của WTO. Về vấn đề minh bạch thông tin, TFA đề xuất các quốc gia cần công bố và đảm bảo tính có sẵn của thông tin, đảm bảo cơ hội góp ý và thông tin của DN trước khi các quy định có hiệu lực thi hành. Hải quan Việt Nam đang đẩy mạnh cải cách nền hành chính công thông qua công bố công khai các thủ tục hành chính; số lượng hồ sơ, trình tự, thủ tục giải quyết; các quy định về thủ tục hải quan… tại website của Tổng cục Hải quan (). Đồng thời, Tổng cục Hải quan và các đơn vị hải quan địa phương đều thành lập bộ phận hỗ trợ, tư vấn cho DN (Help Desk) để tư vấn, giải đáp vướng mắc về cơ chế chính sách, quy trình thủ tục liên quan đến hoạt động hải quan.

Các vấn đề như xác định trước về xuất xứ, trị giá, mã số hàng hóa; xử lí thông tin trước khi hàng đến để giúp việc thông quan nhanh chóng; thực hiện thanh toán điện tử… cũng đã và đang được cơ quan Hải quan chú trọng thực hiện. Điển hình như vấn đề xác định trước mã số, xuất xứ, trị giá hải quan đã được quy định cụ thể tại Điều 28 Luật Hải quan năm 2014 có hiệu lực từ ngày 1-1-2015. Đối với xử lí thông tin trước khi hàng đến, cơ quan Hải quan đang áp dụng quy định cho DN khai báo thông tin trước khi hàng đến hoặc trước khi phương tiện vận tải xuất cảnh. Trong Luật Hải quan năm 2014 tiếp tục duy trì quy định này, đồng thời tờ khai hải quan có giá trị làm thủ tục trong vòng 15 ngày kể từ ngày DN đăng kí tờ khai… Về vấn đề thanh toán điện tử, hiện nay việc nộp thuế bằng phương thực điện tử qua ngân hàng thương mại đã được ngành Hải quan áp dụng rộng rãi và trở thành phương thức nộp thuế chủ yếu đối với hàng hóa XNK.

Giảm chứng từ, giảm thời gian

Vấn đề đang nhận được sự quan tâm của cộng đồng DN, đặc biệt là các DN XNK chính là giảm số lượng chứng từ trong hồ sơ hải quan và giảm thời gian thông quan hàng hóa.

Ông Nestor Scherbay, Giám đốc Công ty tư vấn CTRMS Việt Nam cho biết: Việc giảm giấy tờ, chứng từ trong hồ sơ hải quan mà DN phải nộp, xuất trình là điều được quan tâm thực hiện ở nhiều quốc gia. Do đó, DN rất muốn biết việc cắt giảm cụ thể của Hải quan Việt Nam, đồng thời chỉ rõ những chứng từ nào bắt buộc phải xuất trình trong quá trình thông quan, chứng từ nào DN được nộp sau.

Giải đáp băn khoăn của DN, ông Âu Anh Tuấn chia sẻ: Luật Hải quan mới quy định hồ sơ hải quan chỉ bao gồm tờ khai hải quan và chứng từ liên quan tùy vào từng trường hợp mà DN phải xuất trình như hợp đồng mua bán; hóa đơn thương mại; giấy phép của cơ quan quản lí chuyên ngành… Đây là việc cắt giảm chứng từ đáng kể so với hiện nay (theo Luật Hải quan hiện hành, các chứng từ bắt buộc phải có trong hồ sơ khai hải quan gồm: Tờ khai hải quan; hóa đơn thương mại; hợp đồng mua bán; giấy phép XK, NK (nếu có); các chứng từ khác theo quy định của pháp luật-PV). Ngoài ra, căn cứ vào TFA và các yêu cầu cải cách thủ tục hải quan của Chính phủ, trong các dự thảo nghị định và thông tư hướng dẫn Luật Hải quan năm 2014, Tổng cục Hải quan tiếp tục đưa ra những quy định cụ thể về giảm chứng từ trong hồ sơ hải quan. (Xem bài chi tiết về dự thảo Thông tư tại trang 10 số này).

Về việc giảm thời gian giải quyết thủ tục của cơ quan Hải quan, ông Âu Anh Tuấn cho biết, Tổng cục Hải quan đã đặt ra một số mục tiêu cụ thể như: Thời gian tiếp nhận và thông báo kết quả xử lí tờ khai của DN trong vòng từ 1 đến 3 giây; thời gian để kiểm tra hồ sơ hải quan không quá 2 giờ; thời gian kiểm tra thực tế hàng hóa không quá 8 giờ với những lô hàng đơn giản, với lô hàng có số lượng hàng hóa nhiều và phức tạp thời gian dài hơn nhưng không quá 2 ngày.