Báo Hải quan phỏng vấn ông Nguyễn Văn Pha - Phó Chủ tịch UBTƯMTTQ Việt Nam về kết quả cải cách thủ tục trong lĩnh vực Thuế, Hải quan.

Xin ông cho biết công tác giám sát về thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong lĩnh vực Thuế, Hải quan được UBTƯMTTQ Việt Nam thực hiện thế nào?

- Trong khuôn khổ của Chương trình phối hợp giữa Ban Thường trực UBTƯMTTQ Việt Nam, Bộ Tài chính, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Hiệp Hội DN nhỏ và vừa Việt Nam, Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Ban Chỉ đạo thống nhất kế hoạch triển khai gồm: Khảo sát điều tra xã hội học đối với Hiệp hội DN thuộc các lĩnh vực, ngành nghề trên phạm vi cả nước; tổ chức Đoàn giám sát tại 3 khu vực (Bắc - Trung - Nam). Trong thực hiện giám sát, mỗi khu vực Đoàn lựa chọn 2 địa phương là những nơi trọng điểm phát triển kinh tế, có các Hiệp hội DN, ngành hàng quốc gia và một số DN tiêu biểu để tiến hành giám sát, khảo sát thực địa và phỏng vấn sâu. Tổng cộng, Đoàn đã làm việc tại 6 địa phương gồm: Hà Nội, Lào Cai, Đà Nẵng, Quảng Nam, TP.HCM và An Giang.

Trong những đợt làm việc, Đoàn giám sát nghe báo cáo, trao đổi và thảo luận làm rõ với Cục Thuế, Cục Hải quan địa phương để đánh giá việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo tinh thần Nghị quyết 19; tổ chức tọa đàm với đại diện Hiệp hội DN, Liên minh hợp tác xã, Khu công nghiệp, Khu chế xuất, UBMTTQ Việt Nam… để nắm bắt những vướng mắc, khó khăn trong lĩnh vực Thuế, Hải quan; đồng thời làm việc trực tiếp với đại diện của một số DN để nghe những phản ánh về kết quả cải cách từ thực tế.

Thưa ông, những kết quả cụ thể mà Đoàn đã ghi nhận được về công tác cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực Thuế, Hải quan là gì?

- Qua kết quả khảo sát 200 Hiệp hội DN; báo cáo giám sát và kết quả làm việc trực tiếp cho thấy, hầu hết đơn vị đã sớm cụ thể hóa Nghị quyết 19 thành kế hoạch, nhiệm vụ, mục tiêu, giải pháp cụ thể để thực hiện. Mỗi đơn vị, tùy điều kiện cụ thể có những cách làm linh hoạt khác nhau, nhưng cơ bản thể hiện sự nghiêm túc, chủ động, sáng tạo, hiệu quả.

Cả cơ quan Thuế và Hải quan đều đã thực hiện cải cách một cách triệt để, đồng bộ, cả thể chế chính sách, ứng dụng CNTT và nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của CBCC, giúp cho kết quả cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính và quy trình nghiệp vụ theo tinh thần Nghị quyết 19 của Chính phủ được chuyển tải đến cộng đồng DN.

Về mặt cơ chế, chính sách, đối với lĩnh vực Thuế, Bộ Tài chính đã tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội ban hành Luật sửa đổi bổ sung 5 Luật; trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi bổ sung 4 Nghị định… Trong lĩnh vực Hải quan, việc đưa Luật Hải quan 2014 và các văn bản hướng dẫn vào cuộc sống, giúp bãi bỏ 84 thủ tục, thay thế 128 thủ tục… Hiện nay ngành Hải quan có 164 thủ tục.

Đồng thời, cả Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan đều quan tâm đến công tác hỗ trợ DN trong việc thực hiện thủ tục hành chính. Điều dễ nhận thấy nhất là thủ tục được công khai, minh bạch giúp DN dễ thấy, dễ tìm. Các đơn vị cũng chú trọng đẩy mạnh công tác hỗ trợ, đối thoại với DN, người dân; triển khai nhiều hình thức tuyên truyền, hỗ trợ đa dạng, phong phú như: Tập huấn, đào tạo, hội nghị đối thoại, thư điện tử, điện thoại đường dây nóng, chuyên trang, mục giải đáp thắc mắc của DN, hỗ trợ tại trụ sở của DN khi có yêu cầu…

Qua đó kịp thời đáp ứng yêu cầu về cung cấp thông tin, hướng dẫn, giải đáp thắc mắc, tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện, đồng thời tạo điều kiện để người dân, DN thực hiện tốt chính sách, pháp luật về Thuế, Hải quan. Thông qua hỗ trợ, đối thoại, nhiều ý kiến đóng góp, xây dựng từ phía người dân, DN đã góp phần giúp các đơn vị kịp thời bổ sung, điều chỉnh, hoàn thiện; đồng thời tổng hợp báo cáo, kiến nghị, đề xuất cơ quan chức năng hoàn thiện cơ chế chính sách, cải cách thủ tục.

Về thái độ phục vụ, kết quả khảo sát, giám sát cho thấy, thời gian qua tinh thần phục vụ của CBCC có sự cải thiện nhất định. Đội ngũ CBCC cơ bản được đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn và từng bước hình thành kỹ năng trong giải quyết công việc theo hướng chuyên sâu, chuyên nghiệp, được người dân và DN ghi nhận.

Bộ Tài chính, đặc biệt là Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan được xem là những đơn vị đi đầu trong các cơ quan Chính phủ về thực hiện thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ cho DN qua phương thức điện tử. Qua giám sát thực tế, các kết quả này được DN đánh giá như thế nào, thưa ông?

- Có thể nói kết quả nổi bật và tạo ra nét đột phá trong cải cách Thuế, Hải quan trong những năm vừa qua là ứng dụng CNTT. Điều này được các ngành, các cấp và đặc biệt là người dân, DN ghi nhận, đánh giá cao. Thủ tục hành chính trước đây thường làm tốn nhiều thời gian, công sức của DN và cơ quan Thuế như nộp tờ khai thuế, nộp tiền thuế… nhưng nay đã được thực hiện qua mạng internet; dù thời gian đầu còn có những ý kiến khác nhau, nhưng đến nay hầu hết DN thấy được phương thức giao dịch này là hiện đại, tiến bộ, DN thực hiện dễ dàng.

Đối với thủ tục hải quan, các DN đã tiếp cận, sử dụng và cơ bản hài lòng với Hệ thống VNACCS/VCIS; Cơ chế một cửa quốc gia (NSW); e-Manifest… Ngoài ra, việc hiện đại hóa thu nộp ngân sách giữa các cơ quan Thuế - Hải quan - Kho bạc - Ngân hàng cũng tạo nhiều thuận lợi cho DN.

Phải nói một cách khách quan rằng, những cải cách hành chính trong lĩnh vực Thuế, Hải quan với việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào tất cả các khâu trong quản lý đã hỗ trợ tốt, đảm bảo công khai, minh bạch, công bằng, qua đó giúp giảm rõ rệt thời gian, chi phí của DN, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, DN.

Bên cạnh những kết quả tích cực nêu trên, theo ông đâu là những hạn chế mà ngành Thuế, ngành Hải quan cần khắc phục để phục vụ tốt hơn nữa cho cộng đồng DN, người dân?

- Kết quả thực hiện Nghị quyết 19 là rất tích cực, góp phần tăng mức độ hài lòng của cộng đồng DN và người dân, nhưng xét về tổng thể vẫn chưa thực sự mang lại sự hài lòng, thỏa mãn đầy đủ. Cộng đồng DN vẫn kỳ vọng nhiều hơn ở sự đổi mới, cải cách thực chất, đồng bộ ở tất cả các khâu liên quan đến thủ tục hành chính Thuế, Hải quan.

Đặc biệt, quá trình giám sát cho thấy, mức độ quyết liệt, quyết tâm ở Trung ương rất rõ, nhưng ở cấp thừa hành tại các chi cục và CBCC ở không ít nơi, sức lan tỏa, sức nóng của Nghị quyết 19 chưa thực sự như mong đợi.

Bên cạnh đó, một số cơ quan ở Trung ương và địa phương chưa tập trung phối hợp triển khai các giải pháp đồng bộ, có tính liên thông, liên ngành… do đó, việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hành động từng năm theo lộ trình một số địa phương chưa bám sát và theo kịp các chỉ tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đặt ra trong yêu cầu của Nghị quyết.

Ngoài ra, các nội dung về cơ chế, chính sách; vấn đề thủ tục; thái độ, sự phục vụ của CBCC Thuế, Hải quan... cũng cần tiếp tục hoàn thiện, lấy sự hài lòng của người dân, DN làm mục tiêu phấn đấu.

Xin trân trọng cảm ơn ông!