Đại diện Hải quan Hải Phòng và Công ty Phát triển công nghệ Thái Sơn hướng dẫn DN khai báo hải quan trên hệ thống VNACCS/VCIS. Ảnh: T.Bình

Vấn đề đặt ra là cách thức xử lí phải được tiến hành khẩn trương, kịp thời và hiệu quả, không làm ảnh hưởng đến hoạt động XNK của DN. Bên cạnh đó, ngành Hải quan cũng đã nỗ lực để tìm ra những giải pháp mang tính căn cơ, ổn định nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Hệ thống.

Kịp thời giải quyết vướng mắc phát sinh

Theo thống kê cập nhật của Tổng cục Hải quan, từ khi triển khai chính thức VNACCS/VCIS đến ngày 3-7, tất cả 34 Cục Hải quan địa phương đã triển khai tại 100% chi cục. Tổng số tờ khai (từ ngày triển khai chính thức tính đến ngày 26-6) thực hiện trên Hệ thống VNACCS/VCIS là 916.193 bộ (tờ khai luồng Xanh: 468.579 đạt 51%; tờ khai luồng Vàng: 360.410 đạt 39%; tờ khai luồng Đỏ: 87.204 đạt 10%). Tổng số DN đã tham gia Hệ thống VNACCS/VCIS là 28.401 DN.

Ở quy trình giám sát hàng hóa, hướng dẫn (trước đây) chưa thực sự lường hết các tình huống phát sinh tại khâu giám sát, cùng với việc áp dụng một cách máy móc của CBCC Hải quan tại một số chi cục dẫn đến khó khăn cho DN trong việc hoàn thành thủ tục hải quan, gây ách tắc hàng hóa của DN tại cảng. Để giải quyết vấn đề này, Tổng cục Hải quan đã kịp thời ban hành các công văn hướng dẫn cụ thể công tác giám sát, chấn chỉnh kỉ cương, kỉ luật và quán triệt CBCC toàn Ngành hết lòng, hết sức phục vụ người dân và DN.

Về vấn đề nộp thuế, thông tin nộp thuế của DN chuyển đến cơ quan Hải quan chậm, làm chậm quá trình thông quan hàng hóa. Nhiều trường hợp DN phải mang chứng từ nộp thuế đến xuất trình cho cơ quan Hải quan để đẩy nhanh quá trình thông quan hàng hóa. Đối với vấn đề nợ thuế, khi đưa Hệ thống VNACCS/VCIS vào vận hành, ngành Hải quan cũng đồng thời vận hành hệ thống Kế toán thuế tập trung (được nâng cấp từ hệ thống Kế toán thuế phân tán trước đây).

Cùng một lúc vận hành nhiều hệ thống mới, nên trong giai đoạn đầu triển khai, một số công chức sử dụng hệ thống chưa thành thạo, dẫn đến số liệu nợ thuế của một số DN trên hệ thống chưa chính xác, gây ra tình trạng cưỡng chế thuế hoặc xét ân hạn thuế một số trường hợp chưa chính xác gây bức xúc cho DN. Tổng cục Hải quan đã kịp thời ban hành các văn bản hướng dẫn các Cục Hải quan địa phương về công tác xử lí nợ, quản lí nợ thuế trên hệ thống kế toán thuế.

Liên quan đến việc 1 tờ khai chỉ khai được tối đa 50 dòng hàng dẫn đến phát sinh chi phí cho các trường hợp lô hàng có nhiều hơn 50 dòng hàng, phải tách thành nhiều tờ khai, Bộ Tài chính đã có công văn cho phép DN chỉ nộp lệ phí hải quan cho 1 tờ khai của lô hàng.

Tổng cục Hải quan thừa nhận, dù ngành Hải quan đã có nhiều nỗ lực, cố gắng nhưng việc xử lí các vướng mắc của CBCC hải quan và DN đôi lúc còn chậm, ảnh hưởng không tốt đến việc xử lí quy trình nghiệp vụ và làm thủ tục hải quan. Hệ thống thông tin liên quan kết nối với Hệ thống VNACCS/VCIS đôi lúc còn chưa thông suốt và thiếu một số chức năng phục vụ quản lí dẫn đến một số khó khăn trong quá trình làm thủ tục hải quan của DN và công chức Hải quan.

Những vướng mắc nêu trên xuất phát cả từ phía cơ quan Hải quan và DN. Đối với cơ quan Hải quan, số lượng CBCC triển khai hạn chế, trong khi số lượng công việc tăng nhanh và sức ép lớn nên việc xử lí một số việc, vướng mắc đôi lúc còn bị chậm. Bên cạnh đó, vẫn còn tồn tại một bộ phận CBCC hải quan chưa nắm vững quy định nghiệp vụ, có thái độ gây phiền hà, sách nhiễu làm kéo dài thời gian thông quan, tăng chi phí của DN.

Tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý

Bài toán đặt ra với ngành Hải quan sau khi đã hoàn thành triển khai chính thức VNACCS/VCIS chính là thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của Hệ thống thông quan hiện đại này. Các công việc sẽ được Tổng cục Hải quan tập trung thực hiện là: Khẩn trương rà soát lại toàn bộ văn bản, quy định pháp lí liên quan để ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành đầy đủ, kịp thời các văn bản pháp lí, quy trình thủ tục phục vụ cho triển khai Hệ thống VNACCS/VCIS theo nội dung của Luật Hải quan sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua (ngày 23-6-2014).

Trên cơ sở tổng kết đánh giá toàn diện việc triển khai chính thức Hệ thống VNACCS/VCIS trong toàn Ngành, Tổng cục Hải quan sẽ kiện toàn bộ máy tổ chức, vận hành Hệ thống theo hướng bàn giao đầu mối xử lí các vấn đề nghiệp vụ, công nghệ trong vận hành Hệ thống VNACCS/VCIS cho các Vụ, Cục thuộc cơ quan Tổng cục sau khi Ban Triển khai dự án VNACCS/VCIS hoàn thành nhiệm vụ.

Đối với các vướng mắc thời gian qua, Tổng cục Hải quan tiếp tục tập trung xử lý dứt điểm, đồng thời thực hiện cơ chế xử lí nhanh, hiệu quả đối với các vướng mắc phát sinh, đảm bảo các vướng mắc được tiếp nhận và xử lí trong thời gian ngắn nhất. Huy động nguồn lực toàn Ngành trong việc triển khai Hệ thống VNACCS/VCIS, thực hiện mọi biện pháp để hỗ trợ tối đa, kịp thời cho cộng đồng DN trong quá trình làm thủ tục hải quan trên Hệ thống VNACCS/VCIS...

Tổng cục Hải quan tiếp tục phối hợp tốt với các bộ, ngành liên quan đẩy nhanh tiến độ triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, phối hợp trao đổi thông tin kịp thời với các đơn vị liên quan trong quá trình làm thủ tục (ngân hàng, kho bạc, DN...).

Hải quan Hải Phòng triển khai đồng bộ các hoạt động nghiệp vụ trên VNACCS/VCIS: Quá trình triển khai VNACCS/VCIS ở Cục Hải quan Hải Phòng giai đoạn vừa qua mới tập trung vào vấn đề giải quyết thủ tục phục vụ thông quan hàng hóa. Thời gian tới, Cục chú trọng vào việc nâng cao chất lượng công tác thông quan điện tử, đặc biệt là công tác quản lí trên Hệ thống. Bởi bên cạnh vấn đề tạo thuận lợi cho DN, cơ quan Hải quan còn phải thực hiện nhiệm vụ hết sức quan trọng là quản lí Nhà nước về hải quan. Để đạt được yêu cầu nhiệm vụ này, Hải quan Hải Phòng sẽ bố trí nguồn lực để triển khai đầy đủ các mặt công tác trên Hệ thống VNACCS/VCIS như kiểm soát hải quan, quản lí rủi ro, kiểm tra sau thông quan… Đây là những nội dung có vai trò quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lí của cơ quan Hải quan trong môi trường thực hiện thủ tục hải quan điện tử trên Hệ thống VNACCS/VCIS. Đại diện Ban triển khai VNACCS/VCIS Hải quan Hải Phòng cho biết, lãnh đạo Cục đã yêu cầu các chi cục, các phòng, ban nghiệp vụ xây dựng dự thảo về quy trình quản lí và các công việc cần thực hiện đối với từng lĩnh vực cụ thể. Trên cơ sở đó, Ban triển khai VNACCS/VCIS sẽ rà soát và đưa ra phương án thực hiện thống nhất để áp dụng trong toàn Cục.