Ngành chăn nuôi “méo mặt" khi giá thức ăn chăn nuôi tiếp tục tăng cao
	Cây trồng biến đổi gen- Lời giải cho “bài toán” nguyên liệu thức ăn chăn nuôi?
	Phụ thuộc nguyên liệu nhập khẩu, thức ăn chăn nuôi “đội giá”

Ngô sinh khối sau thu hoạch được đưa vào ủ ướp để làm TACN. Ảnh: N.Thanh

Phát triển mạnh ngô sinh khối

Ngành sản xuất TACN đối với bất cứ quốc gia nào cũng đều rất quan trọng, vì chiếm 65-70% giá trị sản xuất, ảnh hưởng rất lớn đến giá thành sản phẩm chăn nuôi.

Ông Tống Xuân Chinh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cho biết, mỗi năm Việt Nam cần 32-33 triệu tấn TACN các loại. Trong đó, hơn 7 triệu tấn do bà con nông dân tự sử dụng nguyên liệu phối trộn theo hướng dẫn của ngành nông nghiệp, còn lại sản lượng 26 triệu tấn (bao gồm cả TACN và thủy sản) là do các DN sản xuất. Hiện, ngành sản xuất TACN của Việt Nam đang đứng đầu Đông Nam Á và đứng thứ 10 thế giới về công nghệ. Tuy nhiên, điều đáng nói nhất là ngành TACN còn phụ thuộc rất lớn vào nguyên liệu NK, chủ yếu nhập cám ngô, đậu tương, khô dầu…

Trước nghịch lý là nước nông nghiệp nhưng lại phải nhập lượng lớn ngô, đậu tương về làm TACN, ông Nguyễn Văn Vương, Trưởng phòng Cây Lương thực –Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) thông tin: Hiện, tổng diện tích trồng ngô ở Việt Nam dao động từ 900.000 -1.100.000 ha. Thời gian qua, diện tích trồng ngô giảm đáng kể bởi giá thành sản xuất cao, chi phí lớn, năng suất chưa cao dẫn tới lợi nhuận hạn chế.

Để tăng diện tích trồng ngô, Bộ NN&PTNT đã có định hướng chuyển đổi diện tích trồng lúa kém hiệu quả sang cây trồng khác, trong đó có cây ngô, đồng thời chuyển đổi nội bộ các giống ngô trên diện tích đã được sử dụng theo hướng ngô lấy hạt sẽ chuyển sang trồng ngô sinh khối. "Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo các địa phương tiếp tục đẩy mạnh trồng ngô sinh khối chế biến TACN; đồng thời tạo ra cầu nối để các DN kết nối với các địa phương có những liên kết trong vấn đề sản xuất và bao tiêu sản phẩm ngô sinh khối. Thời gian qua, những mô hình liên kết này đã phát huy hiệu quả rõ rệt", ông Vương nói.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, bà Hạ Thúy Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ NN&PTNT) cho biết, thời gian qua, để phát triển trồng ngô sinh khối, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã phối hợp với Viện nghiên cứu ngô, Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam (Vaas) và một số tỉnh có tổng đàn gia súc lớn ở miền Bắc như Sơn La, Hòa Bình, Vĩnh Phúc… Hiện nay, tổng diện tích trồng ngô sinh khối là khoảng 300 ha.

“Với nhu cầu thực tế, bà con nông dân tham gia trồng ngô sinh khối khá tốt, tạo thành các tổ, nhóm. Tuy nhiên, hiện giá sản phẩm chăn nuôi đang giảm nên sự quan tâm của bà con nông dân cũng giảm đi”, bà Hạ Thúy Hạnh nói.

Bên cạnh đẩy mạnh trồng ngô sinh khối, ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam còn cho rằng có thể xem xét chuyển một số giống lúa chất lượng cao sang một số giống lúa chất lượng thấp nhưng có năng suất cao để làm TACN, đồng thời phải tăng diện tích trồng đỗ tương để chế biến TACN. “Diện tích trồng đỗ tương hiện nay chỉ đủ làm đậu phụ cho người dân ăn”, ông Sơn nói.

Tận dụng tối đa phụ phẩm

Bên cạnh việc đẩy mạnh trồng, chế biến cây thức ăn làm TACN, Việt Nam có tiềm năng lớn về phụ phẩm trồng trọt, chăn nuôi, thuỷ sản cả sau thu hoạch và từ chế biến công nghiệp bia, rượu, sản xuất cồn công nghiệp để thu gom, chế biến làm TACN, đặc biệt là gia súc ăn cỏ nhằm giảm phụ thuộc vào nguồn NK TACN.

Ông Tống Xuân Chinh phân tích: Hàng năm, Việt Nam có khoảng 156,8 triệu tấn phụ phẩm từ trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp và thủy sản, trong đó gần 90 triệu tấn có thể thu gom, chế biến, bảo quản làm thức ăn cho gia súc ăn cỏ, chế biến làm thức ăn cho lợn, gia cầm thay thế một phần nguyên liệu TACN phải NK. Đây là tiềm năng to lớn chưa được khai thác hiệu quả.

Theo ông Nguyễn Thanh Sơn, Việt Nam là nước có bờ biển dài nhưng lại phải NK bột cá để sản xuất TACN. “Hàng năm, Việt Nam XK lượng lớn thuỷ sản như cá tra, tôm, thừa rất nhiều phụ phẩm đầu tôm, cá tra. Tại sao chúng ta không sử dụng những phụ phẩm ấy để chế biến TACN? Tôi cho rằng cần quan tâm, tạo hành lang pháp lý thúc đẩy phát triển các phụ phẩm nông nghiệp để chế biến TACN”, ông Sơn nhấn mạnh.

Bộ NN&PTNT đang chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, trong đó có Cục Chăn nuôi xây dựng chính sách hỗ trợ tổ chức, cá nhân, các mô hình liên kết sản xuất để đầu tư công nghệ, cơ giới hóa đồng bộ để thu gom, sơ chế, chế biến sâu, bảo quản phụ phẩm nông nghiệp làm TACN; chăn nuôi côn trùng để lấy protein thay thế cho bột cá, khô dầu…

Về dài lâu, căn cơ, ông Sơn nhận định Chính phủ cần có một chiến lược tổng thể về phát triển TACN; cần có giải pháp về chính sách, trước hết là về vốn tín dụng ưu đãi, thuế, đất đai… Đáng chú ý, vị này đặt ra vấn đề, ngành TACN Việt Nam có sự phát triển và tăng trưởng khá cao, bình quân trong 10 năm qua đạt tăng trưởng 13-15%/năm cả về sản lượng, giá trị. Đây cũng là ngành mang lại lợi nhuận lớn nhất. Chính vì vậy, có rất nhiều “ông lớn” đổ xô đầu tư vào.

“Cần quan tâm hơn nữa vấn đề quản lý cả về chất lượng, thị trường cũng như giá TACN. Các DN FDI chiếm số lượng ít nhưng lại chiếm thị phần áp đảo trong ngành TACN. Liệu có hay không câu chuyện các “ông lớn” làm giá TACN, cần rà soát, xem xét kỹ”, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam nhấn mạnh.