Việc thị trường bất động sản sụt giảm đã tác động khá lớn đến nguồn thu ngân sách trên địa bàn thành phố. Ảnh: Thu Dịu

Nguồn cung sụt giảm mạnh

Theo Cục thống kê TPHCM, trong 6 tháng đầu năm 2019, nguồn vốn FDI vào 26 dự án bất động sản của thành phố, với vốn đăng ký 225,9 triệu USD, tăng 82% so với cùng kỳ năm trước. Bất động sản vẫn dẫn đầu vốn đăng ký với giá trị gần 226 triệu USD, chiếm tỷ trọng 42,7% vốn dự án cấp mới.

Tuy nhiên, theo Hiệp hội bất động sản TPHCM (HoREA), mặc dù nguồn vốn FDI đầu tư vào bất động sản đứng vị trí thứ nhất tại địa phương, nhưng sự sụt giảm nguồn cung trong nhiều tháng qua đã khiến nhiều DN lao đao, một số đứng trước nguy cơ phá sản.

Thống kê từ HoREA cho thấy, năm 2019 là năm có tổng nguồn cung giảm mạnh nhất trong vòng 5 năm trở lại đây. Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm 2019, chỉ có 3 dự án nhà ở thương mại (mới) được Sở Xây dựng đề xuất UBND TP công nhận chủ đầu tư với quy mô 924 căn hộ, giảm 16 dự án (giảm 84,2%) so với cùng kỳ năm 2018. Sở Xây dựng cũng chỉ đề xuất chấp thuận đầu tư 10 dự án nhà ở thương mại, giảm 46 dự án (tức 82,2%) so với cùng kỳ năm 2018.

Trong 6 tháng, chỉ có 24 dự án đủ điều kiện bán nhà hình thành trong tương lai, với tổng số 7.313 căn hộ, giảm 10 dự án (tức 29,4%), giảm 2.336 căn (24,2%) so với cùng kỳ năm 2018. Trong đó, phân khúc căn hộ cao cấp giảm đến 43,8% (2.227 căn so với 3.965 căn cùng kỳ năm 2018); căn hộ bình dân giảm 34,7% (1.249 căn so với 1.914 căn cùng kỳ năm 2018). Điều đáng quan tâm là quý II/2019, không có dự án nhà ở bình dân, vừa túi tiền được đưa ra thị trường. ​

Công ty CBRE Việt Nam cho biết, do vấn đề chậm cấp phép từ năm ngoái, lượng căn chào bán mới trong quý II/2019 giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 5 năm qua. Tổng cộng có 4.124 căn hộ được chào bán từ 10 dự án trong quý II/2019, giảm 7% theo quý và 34% theo năm.

Đơn cử, trong quý II/2019, chỉ có hai dự án chào bán đợt một là The Marq, Quận 1 và The Signial (một dự án trung cấp sở hữu có thời hạn tại quận 7), còn lại 8 dự án là mở bán ở giai đoạn tiếp theo. Các dự án mở bán trong quý được thị trường đón nhận tốt với tỷ lệ bán cao, trên 80%, mặc dù giá đã tăng 5% đến 10% so với đợt trước. Phân khúc trung cấp chiếm tỷ trọng cao nhất với 56% tổng nguồn cung chào bán trong quý II, theo sau là phân khúc cao cấp với 40%. Cùng đó, duy nhất một dự án hạng sang được chào bán là The Marq với 180 căn hộ có mức giá khoảng 7.000 USD/m2; không có dự án mới trong phân khúc bình dân…

Khó chồng khó

Việc thị trường bất động sản sụt giảm đã tác động khá lớn đến nguồn thu ngân sách trên địa bàn thành phố. Theo Cục Thuế TPHCM, tính đến ngày 30/6, số nợ đọng thuế là 13.000 tỷ đồng, tăng hơn 4.900 tỷ đồng so với cuối năm 2018, trong đó riêng các DN kinh doanh liên quan đến bất động sản chiếm 61%.

Lý giải về thực trạng này, Cục Thuế TPHCM cho biết, từ giữa năm 2018 đến nay, hoạt động kinh doanh liên quan đến bất động sản có xu hướng chững lại. Một số dự án trọng điểm của thành phố không triển khai được dẫn tới nguồn thu giảm hẳn so với cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng là khó khăn của thành phố vì các dự án hiện đang gặp một số vấn đề liên quan đến pháp lý, thanh tra, kiểm tra nên chưa triển khai được. Khi chưa triển khai thì không đủ nguồn lực tài chính để đóng kịp thời các khoản thuế này.

Ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó Chủ tịch UBND TPHCM dự báo, tổng số thu nội địa của TPHCM trong năm nay có thể hụt 15.000 tỷ đồng so với kế hoạch giao. Cụ thể, các khoản thu bị hụt có đất đai 12.000 tỷ đồng; trong đó hụt thu từ các DN sản xuất kinh doanh bất động sản là 3.000 tỷ đồng. Bên cạnh đó, khoản tiền hụt thu từ thuế Thu nhập cá nhân ước 2.000 tỷ đồng do các hoạt động chuyển nhượng bất động sản sụt giảm khoảng 20% so với cùng kỳ năm 2018; lệ phí trước bạ nhà đất giảm 28,36%.

Ngoài ra, theo HoREA, việc nhiều DN bất động sản đang gặp khó khăn bên cạnh hệ quả là nguồn thu ngân sách nhà nước từ thị trường bất động sản, từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế cũng bị sụt giảm lớn. Đối với phần lớn người dân thành phố là người có thu nhập trung bình, người có thu nhập thấp đô thị, người nhập cư ngày càng khó mua nhà, khó thuê nhà ảnh hưởng đến an sinh xã hội.

Trước bối cảnh trên, HoREA kiến nghị chính quyền sớm xem xét giải quyết một số vướng mắc, ách tắc đối với các dự án nhà ở thương mại để khai thông thị trường, điều chỉnh nguồn cung bất động sản.