Nhu cầu về nhà giá rẻ tại TP.HCM rất lớn. Ảnh: N.H

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, TP.HCM có gần 13 triệu dân, trong đó có khoảng 3 triệu người nhập cư. Tốc độ tăng dân số bình quân của thành phố là 3,5%/năm, trong đó tốc độ tăng dân số cơ học từ người nhập cư là 2,3%/năm, gấp đôi mức tăng dân số tự nhiên. Trung bình mỗi năm dân số thành phố tăng khoảng hơn 200.000 người. Cứ mỗi 5 năm, thành phố tăng dân số khoảng hơn 1 triệu người, tương đương dân số 1 quận đã đặt ra câu hỏi rất lớn về giải pháp nào để đảm bảo nhà ở cho đối tượng này.

Bên cạnh số lượng lớn người nhập cư đang cần nhà ở, TP.HCM còn có khoảng 500.000 sinh viên trong đó 80% là người ngoại tỉnh, phần lớn thuê phòng trọ, nhà trọ dân lập giá rẻ, thiếu tiện ích, thiếu an toàn. Ngoài ra còn có 274.622 công nhân, lao động, trong đó 69% là người ngoại tỉnh, đang làm việc tại 17 KCX-KCN. Phần lớn số công nhân này cũng đang thuê phòng trọ, nhà trọ dân lập giá rẻ, thiếu tiện ích, thiếu an toàn chỉ có 8,54% có chỗ ở tại các nhà lưu trú công nhân do DN đầu tư xây dựng.

Theo thống kê của Sở Xây dựng TP.HCM, từ năm 2011-2020 thành phố cần khoảng 134.000 căn nhu cầu nhà ở xã hội. Kết quả khảo sát của Viện Nghiên cứu Phát triển thành phố cũng cho thấy có 81.000 hộ gia đình, cá nhân là công chức, các hộ nghèo, cận nghèo và công nhân lao động có nhu cầu nhà ở xã hội trong giai đoạn 2016-2020.

Thành phố đang triển khai kế hoạch xây dựng 39 dự án nhà ở xã hội với tổng số 44.701 căn hộ, và đến năm 2020, có thể xây dựng hoàn thành 20.000 căn nhưng chỉ mới đáp ứng được một phần nhỏ nhu cầu. Trong năm 2017 thành phố đã hoàn thành 1 dự án gồm 96 căn hộ nhà ở xã hội từ nguồn vốn ngân sách. Tính đến nay đã có 10.011 hộ gia đình được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội tại 11 dự án của các doanh nghiệp, được đầu tư bằng nguồn vốn ngoài ngân sách.

Chương trình di dời, tái định cư các hộ dân sống ven và trên kênh rạch gắn với công tác chỉnh trang đô thị hiện nay có liên quan khoảng 22.000 hộ gia đình. Kế hoạch xây dựng lại 15 chung cư cũ bị hư hỏng nặng đang trong tình trạng nguy hiểm trên địa bàn thành phố cần tái định cư 861 hộ gia đình cũng phát sinh nhu cầu nhà ở giá rẻ

Năm 2017, thành phố có 92 dự án nhà ở thương mại với 42.991 căn hộ được đưa ra thị trường. Tuy nhiên chỉ có 12.495 căn hộ bình dân, chi chiếm tỷ lệ 29% chưa đáp ứng được nhu cầu nhà ở rất lớn của người có thu nhập trung bình, người có thu nhập thấp đô thị

Theo ông Lê Hoàng Châu, một thực tế của thị trường nhà ở giá rẻ cần được quan tâm giải quyết là rất thiếu nhà ở xã hội, nhất là nhà ở xã hội cho thuê, chưa có dự án nhà ở thương mại bán giá rẻ (khoảng 300 - 500 triệu đồng/căn); cũng chưa có dự án nhà ở thương mại cho thuê giá rẻ.

Giải quyết vấn đề nhà ở giá rẻ cho TP.HCM cần sự phối hợp và nỗ lực của chính quyền thành phố và cộng đồng DN, trong đó, nòng cốt là các DN BĐS. Vì vậy, về phía các DN cần tái cơ cấu đầu tư, chuyển hướng phát triển nhiều dự án nhà ở vừa túi tiền, có đầy đủ tiện ích, dịch vụ và thân thiện môi trường và tích cực tham gia Chương trình nhà ở xã hội, Chương trình chỉnh trang nhà ở ven và trên kênh rạch, xây dựng lại các chung cư cũ bị hư hỏng nặng.

Về phía thành phố, HoREA đề nghị UBND thành phố kiến nghị với Quốc hội và Chính phủ để tạo nguồn tái cấp vốn ngân sách cho các đối tượng mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội được vay ưu đãi với lãi suất 5%/năm (áp dụng cho năm 2018) theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và chỉ đạo có thủ tục hành chính rút gọn để hỗ trợ các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, có cơ chế, chính sách khuyến khích, tạo điều kiện cho các DN phát triển các dự án nhà ở cho thuê, nhất là căn hộ nhỏ cho thuê giá rẻ. Đề nghị thành phố cho phép xây dựng căn hộ nhà ở thương mại có diện tích dưới 45m2, với tỷ lệ không quá 25% số căn hộ của tòa nhà chung cư, tại một số quận ven và các huyện ngoại thành tạo tiền đề xây dựng được "căn hộ nhỏ" có giá bán khoảng 300-500 triệu đồng/căn, hoặc cho thuê giá rẻ.

Ngoài ra, HoREA cũng đề nghị UBND TP.HCM chủ trì để HoREA và các DN phối hợp với Liên đoàn Lao động thành phố và Ban Quản lý các KCX-KCN thực hiện chương trình "Thiết chế nhà ở công nhân" để từng bước giải quyết nhu cầu nhà ở cho công nhân đang phải thuê nhà trọ. Thành phố xem xét có cơ chế hỗ trợ thêm khoảng 25.000 giường nằm trang bị cho ký túc xá sinh viên Đại học Quốc gia và chỉ đạo sớm việc bán đấu giá công khai quỹ nhà ở tái định cư dôi dư chuyển đổi thành nhà ở thương mại để lựa chọn nhà đầu tư có đủ năng lực.