Quang cảnh hội nghị. Ảnh T.D

Gần 7.000 công trình xây dựng vi phạm

Báo cáo tại hội nghị, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM Lê Trần Kiên cho biết, trong năm 2017, 2018 và 6 tháng đầu năm 2019, tổng số giấy phép xây dựng (GPXD) được cấp trên toàn thành phố là gần 126.400 giấy. Trong đó, GPXD nhà ở riêng lẻ chiếm 89%, chứng tỏ nhu cầu nhà ở của người dân rất cao.

Cũng trong thời gian này, trên địa bàn thành phố có gần 6.830 công trình vi phạm, gồm hơn 3.320 trường hợp sai phép (chiếm gần 49%), xây dựng mà không xin phép trên đất đủ điều kiện cấp GPXD và hơn 2.570 xây dựng không phép trên đất chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất, xây dựng trên đất không được phép.

Lý giải về nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm trật tự trên địa bàn thành phố thời gian qua, Sở Xây dựng TPHCM cho biết, do quy định của pháp luật như Luật Xây dựng năm 2014 không quy định các biện pháp ngưng cung cấp điện, nước đối với công trình vi phạm trật tự xây dựng. Điều này gây khó khăn trong việc ngăn chặn hành vi vi phạm hành chính. Hiện nay, việc tổ chức cưỡng chế tháo dỡ công trình, bộ phận công trình vi phạm còn nhiều khó khăn, chủ yếu liên quan đến thẩm quyền tổ chức cưỡng chế; kinh phí cưỡng chế; lực lượng thực hiện công tác cưỡng chế.

Đồng thời, do đặc thù của TPHCM có tốc độ đô thị hóa nhanh dẫn đến tình trạng vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn một số quận ven và huyện ngoại thành diễn biến phức tạp. Cùng với đó, tình hình tăng dân số cơ học cao tại thành phố dẫn đến nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp tăng cao làm phát sinh tình trạng mua, bán đất nông nghiệp, phân lô trái phép, xây dựng trên đất nông nghiệp.

Dẫn chứng về sự hạn chế trong việc đáp ứng nhu cầu nhà ở của người dân, trong điều kiện đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ, Chủ tịch UBND huyện Bình Chánh Trần Phú Lữ cho biết, mỗi năm huyện Bình Chánh tăng trên 30.000 người dân nhưng hàng loạt dự án nhà ở, khu sinh thái, khu công nghiệp như: 410 ha dự án hồ sinh thái Vĩnh Lộc; 1.000ha thuộc khu đô thị Nam thành phố và hơn 870ha đất ở các dự án khác đã không còn hiệu lực hoặc chưa triển khai.

Mặt khác, nhiều ý kiến nhấn mạnh đến việc rà soát hiện trạng, đánh giá mức độ tác động, ảnh hưởng đến đời sống nhân dân đối với các đồ án quy hoạch đã được duyệt nhưng chậm triển khai thực hiện. Việc này nhằm điều chỉnh quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất không còn phù hợp, thiếu tính khả thi. Đặc biệt, tại các khu vực quy hoạch chức năng đất hỗn hợp và đất dân cư xây dựng mới chưa có kế hoạch thu hồi đất, chưa có nguồn lực cần có giải pháp đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người dân.

Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Nhà Bè Nguyễn Văn Lưu cho biết, trên địa bàn huyện có nhiều gia đình với nhiều thế hệ sinh sống trên đất nông nghiệp. Nhu cầu cho con cháu ra riêng là rất lớn. Những trường hợp này dù có diện tích đất lớn nhưng lại là đất nông nghiệp nên không được tách thửa, không được chuyển mục đích và không được cấp phép xây dựng. Từ đó phát sinh vi phạm xây dựng…

Không loại trừ yếu tố tiêu cực từ cán bộ

Tuy nhiên, bên cạnh những nguyên nhân khách quan, theo nhiều đại biểu, những vi phạm về trật tự xây dựng trên địa bàn TPHCM thời gian qua, không loại trừ yếu tố tiêu cực liên quan đến công chức, nhân viên thực hiện công tác quản lý Nhà nước về trật tự xây dựng. Đây là một trong những nguyên nhân chính, dẫn đến vi phạm xây dựng trên địa bàn TPHCM vẫn tồn tại, diễn biến phức tạp.

Một số cán bộ, công chức được phân công quản lý trật tự xây dựng chưa thể hiện hết trách nhiệm đối với nhiệm vụ được phân công, chậm phát hiện, đề xuất xử lý không kiên quyết, không triệt để. Hệ quả là nhiều công trình vi phạm xây dựng không và chưa được phát hiện xử lý kịp thời, gây khó khăn trong cưỡng chế công trình vi phạm.

Theo số liệu của Ban Nội chính Thành ủy TPHCM đưa ra tại hội nghị, trong những năm gần đây đã có 300 cán bộ, công chức thanh tra xây dựng bị xử lý kỷ luật cảnh cáo, cách chức hoặc buộc thôi việc, trong đó, có một người bị xử lý hình sự về tội nhận hối lộ.

Điển hình, theo ông Trần Phú Lữ, Chủ tịch UBND huyện Bình Chánh, qua thanh tra tại xã Vĩnh Lộc A, Vĩnh Lộc B, Lê Minh Xuân, Bình Lợi và Hưng Long, huyện xử lý 48 cán bộ, công chức, viên chức để xảy ra vi phạm trong việc chậm cưỡng chế công trình vi phạm, lập hồ sơ xử lý vi phạm, lập hồ sơ xử lý người sử dụng đất… Huyện cũng củng cố hồ sơ chuyển cơ quan điều ra đối với 5 trường hợp tái vi phạm.

Tại quận Thủ Đức, Ủy ban Kiểm tra Thành ủy TPHCM cũng đã thi hành kỷ luật cách chức tất cả chức vụ trong đảng một người, cảnh cáo 2 người. Đảng bộ quận Thủ Đức cũng thi hành kỷ luật cách chức tất cả chức vụ trong đảng 3 người, cảnh cáo 9 người, khiển trách 3 người và phê bình rút kinh nghiệm 5 tổ chức đảng…

Tại quận 1, qua thanh tra công tác quản lý nhà nước về trật tự xây dựng tại các phường năm 2017, đã xử lý kỷ luật khiển trách phó chủ tịch UBND phường Bến Thành, phê bình 2 chủ tịch UBND phường, 4 phó chủ tịch UBND phường và 9 công chức phụ trách địa chính - xây dựng.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan cho rằng, vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn thành phố là vấn đề nhức nhối. Nếu giải quyết tốt việc lập lại trật tự xây dựng trên địa bàn thành phố không chỉ góp phần để TPHCM phát triển tốt hơn, đẹp hơn, chất lượng cuộc sống của người dân được nâng cao hơn theo đúng quy hoạch phát triển của thành phố mà còn góp phần đảm bảo an ninh, trật tự.

Theo đó, tại hội nghị, các đại biểu đã xác định các giải pháp đồng bộ, khả thi, quyết liệt của hệ thống đảng 3 cấp ở thành phố để tiến tới chấm dứt tình trạng xây dựng không phép, sai phép mà không bị xử lý đúng pháp luật trước Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020-2025.

Trước đó, Thành ủy TPHCM đã ban hành Chỉ thị nâng cao vai trò của đảng viên, người đứng đầu chính quyền cơ sở trong quản lý trật tự xây dựng. Theo đó, mỗi đảng viên phải cam kết với tổ chức đảng nơi sinh hoạt không vi phạm pháp luật về đất đai, quy hoạch và xây dựng.

Bí thư, chủ tịch UBND quận, huyện, phường, xã, thị trấn cam kết với cấp ủy cấp trên trực tiếp về việc lập lại trật tự xây dựng trước tháng 6/2020, nếu không cam kết thì cấp ủy bố trí công tác khác đối với cán bộ này.