TPHCM: Trung tâm quan trọng cho hoạt động kinh doanh quốc tế
	Chính phủ Anh hỗ trợ phát triển TPHCM thành trung tâm tài chính và kinh doanh của khu vực
	Khu công nghệ cao TPHCM tập trung thu hút đầu tư trung tâm logistics

PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam.

Dự thảo Nghị quyết mới về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM sẽ được xem xét, thảo luận và dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ năm, Quốc hội (QH) khóa XV. Ông nhìn nhận ra sao về Nghị quyết mới này?

Nghị quyết 54/2017/QH14 dành cho TPHCM những cơ chế mở về quyền, nguồn lực để TPHCM chủ động phát triển. Đây là bước tiến đáng kể. Trên nền tảng cũ, giờ TPHCM đề xuất một Nghị quyết mới nhằm thể hiện toàn diện trên các mặt, trong đó rõ nhất là hướng trao nhiều quyền hơn cho TPHCM. Đây là điểm mấu chốt.

Dự thảo Nghị quyết là cơ hội sống còn với TPHCM trong thời điểm này, song đòi hỏi chúng ta phải có cách tiếp cận mới, không phải là hỗ trợ, tăng cường, cơi nới ngân sách hơn địa phương khác. Chúng ta phải tạo ra động lực và sức mạnh mới cho đúng tầm và giải quyết được vai trò “đầu tàu”, trung tâm kinh tế cả nước. TPHCM phải bắt nhịp được với trình độ và xu thế phát triển của thế giới.

Điều đầu tiên là tạo điều kiện cho TPHCM thành một hình mẫu phát triển mới về thể chế, vượt trội, mang tính thử nghiệm để dẫn dắt quá trình cải cách thể chế của cả đất nước. Theo tôi, đã thay đổi về chất thì cơ chế ngân sách phải khác, còn giống y như địa phương khác sẽ không phát huy được năng lực tự chủ. TPHCM phải có quyền tự chủ mới sáng tạo được, muốn thế phải có nguồn lực để bảo đảm. Cơ chế bộ máy, tổ chức và nhân sự phải khác khi đảm nhiệm và vận hành nhiều việc khác, trình độ cao hơn.

Hệ thống dự án phải tập trung cho “đầu tàu”, liên quan đến cả vùng kinh tế chứ không thể để giao thông tắc nghẽn, kẹt xe, ô nhiễm như hiện tại; ưu tiên các dự án trọng điểm giải quyết các vấn đề quốc gia. Muốn trở thành trung tâm tài chính quốc tế thì phải dốc sức nếu không sẽ muộn, càng muộn hiệu quả sẽ rất thấp. Cơ chế đặc thù làm sao để biến TPHCM giống như Singapore - điểm đến của các tập đoàn lớn trên thế giới...

Theo đó, nếu Nghị quyết mới của TPHCM được Quốc hội thông qua, TPHCM sẽ bắt tay vào triển khai ngay, mang lại sự bứt tốc đáng kinh ngạc. Việc thực thi sẽ giúp TPHCM bứt phá, đưa lại hình mẫu phát triển cho nền kinh tế TPHCM nói riêng và cả nước nói chung.

Việc TPHCM xin thí điểm các cơ chế, chính sách mới có ý nghĩa như thế nào đối với TPHCM, thưa ông?

Chúng ta cần thay đổi nhận thức trong việc xây dựng cơ chế thí điểm đặc thù cho TPHCM theo hướng xác định đây là vấn đề của cả nước, không phải làm riêng cho thành phố. TPHCM gánh trên vai sứ mệnh “đầu tàu” cả nước. Nên loại bỏ suy nghĩ xin - cho, ơn huệ... khi xây dựng Nghị quyết mới lần này.

Trong suốt 15-20 năm qua, TPHCM chưa có được sự thay đổi căn bản. TPHCM đề xuất nhiều mô hình, giải pháp hay nhưng ít được áp dụng, chẳng hạn mô hình chính quyền đô thị. Kinh tế TPHCM suy yếu về vị thế dù nội lực vẫn dồi dào. Những nút thắt, điểm nghẽn tăng trưởng như giao thông, ngập nước... không được tháo gỡ triệt để mà còn tăng lên; những động lực mới không được đưa ra. Do đó, phải tạo ra đột phá, động lực mới cho TPHCM. Tháo gỡ khó khăn cho TPHCM không chỉ vì thành phố mà phải xác định đây là tháo gỡ khó khăn vì sự phát triển kinh tế chung của cả nước.

Do đó, việc tạo cơ chế, chính sách đột phá cho TPHCM cũng chính là vì sự phát triển của cả nước. Bởi TPHCM gánh trên vai sứ mệnh là “đầu tàu” kinh tế của Việt Nam, “đầu tàu” bứt tốc mạnh mẽ thì mới kéo cả “đoàn tàu” đi lên. Hơn nữa, gỡ vướng cho TPHCM là cần thiết nhưng phải tập trung cao hơn, tầm nhìn tốt hơn để tháo gỡ những vấn đề căn cơ. Tuy nhiên, bên cạnh Nghị quyết mới giải quyết về cơ chế, chính sách, TPHCM cần thêm những dự án mang tính đột phá.

Những dự án mang tính đột phá đó cụ thể là gì, thưa ông?

Hiện đang là thời điểm mang tính cơ hội, mở ra tầm nhìn khác để TPHCM lấy lại vị thế, tăng trưởng. TPHCM phải tự biến mình thành trung tâm hội nhập, tài chính quốc tế. Cụ thể, TPHCM muốn đột phá là phải có những dự án đột phá cùng với đột phá về thể chế, những trung tâm lớn luôn có tính mở, tính hội nhập, như Singapore, Thượng Hải tự biến mình thành trung tâm hội nhập quốc tế… TPHCM muốn vượt lên phải biến mình thành trung tâm hội nhập quốc tế của đất nước này. Có thể có những dự án đột phá như: Cảng trung chuyển Cần Giờ, Trung tâm tài chính quốc tế, trung tâm thương mại nữa để kéo thế giới vào đây. Các yếu tố này cộng hưởng được với nhau, cùng với vùng Đông Nam bộ, TPHCM sẽ kéo được các nhà đầu tư lớn, thu hút được các tập đoàn lớn.

Ngoài ra, TPHCM cùng với Bà Rịa Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương thành cụm đi đầu về mặt thể chế, trung tâm thử nghiệm thể chế cho cả nước. Có như vậy rủi ro sẽ giảm đi và cộng hưởng sức mạnh của vùng tăng lên, khả năng bứt phá cao hơn rất nhiều.

Xin cảm ơn ông!