Công chức Hải quan Hà Tây-Cục Hải quan Hà Nội xử lý tờ khai trên Hệ thống VNACCS/VCIS (sáng 16-4-2014). Ảnh: N.Linh

Doanh nghiệp cẩn trọng

Chúng tôi có mặt tại Đội Thủ tục Hải quan Khu công nghệ cao Hòa Lạc trong ngày đầu Chi cục Hải quan Hà Tây (Cục Hải quan Hà Nội) triển khai VNACCS. Một số nhân viên của các DN đã có mặt tại đây khá sớm để chuẩn bị mở tờ khai XNK cho đơn vị mình. Tuy nhiên, tại địa điểm làm thủ tục này không có mặt nhiều chuyên gia, báo chí hay DN như khi triển khai VNACCS/VCIS cách đây nửa tháng tại Chi cục Hải quan Bắc Hà Nội hay Hải quan Cảng Hải Phòng khu vực I. Đây là điều dễ hiểu bởi ít nhiều các đơn vị triển khai sau đã có được những kinh nghiệm nhất định từ những đơn vị Hải quan đã triển khai trước.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Hà Tây Vũ Xuân Kế cho biết, trong thời gian chạy thử nghiệm, ngoài việc công chức Hải quan và DN tham gia các lớp tập huấn tại Tổng cục, Cục Hải quan Hà Nội, thì tại Chi cục cũng đã liên tục tổ chức đào tạo, tập huấn thêm. Riêng tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc trước thời gian chính thức triển khai VNACCS/VCIS một tuần đã tổ chức mời lãnh đạo các DN đang thực hiện thủ tục hải quan tại địa bàn đến trao đổi những vướng mắc sẽ gặp phải cũng như hướng dẫn thêm cho DN những vấn đề còn băn khoăn, thực hành khai thử trước khi triển khai chính thức. Nhờ đó, việc triển khai chính thức VNACCS/VCIS trong ngày đầu tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc diễn ra khá thuận lợi và 9 giờ sáng tờ khai đầu tiên đã thành công.

Với các DN, ghi nhận chung không có tâm lý lo lắng khi triển khai VNACCS. Theo anh Nguyễn Duy Nam - cán bộ XNK Công ty Yusen Logistics, Hệ thống VNACCS sẽ có rất nhiều điểm mới, khác với phần mềm hải quan điện tử trước đây. Chính vì vậy, trong giai đoạn khai thử, DN đã nghiêm túc thực hiện thử nghiệm nhiều tờ khai. Đặc biệt, khi chạy thử, công ty sử dụng phần mềm chính thống do Tổng cục Hải quan xây dựng để khai. Mặc dù, phần mềm này tương đối khó khai so với các phần mềm của nhà cung cấp dịch vụ, nhưng đây lại là cách để DN có kinh nghiệm trong khai báo. Khi đã khai thành thạo trên phần mềm của Tổng cục Hải quan thì việc sử dụng phần mềm của các công ty cung cấp dịch vụ sẽ dễ dàng hơn.

Khi được hỏi, các DN mất bao nhiêu thời gian để khai xong một tờ khai hải quan trên VNACCS, các DN chia sẻ mất khoảng 20 phút để khai. Theo anh Nam, điều này cũng dễ hiểu bởi phần mềm khai báo hải quan trên VNACCS có rất nhiều trường khai báo, hơn nữa bảng mã XNK cũng thay đổi so với phần mềm hải quan điện tử, nên khi DN khai báo từng tiêu chí sẽ phải đối chiếu lại một cách cẩn thận tránh những sai sót phát sinh dẫn đến phải hủy, sửa tờ khai. Mặc dù mất nhiều thời gian để khai báo nhưng khi đã truyền tờ khai, chỉ sau vài giây tờ khai đã có kết quả phân luồng.

Cùng quan điểm, anh Trần Đức Mạnh, nhân viên làm thủ tục của Công ty CP Vicostone cho biết, với hệ thống mới DN sẽ phải rất cẩn thận để khai báo từng tiêu chí, vì khi xảy ra sai sót việc sửa chữa hay hủy tờ khai khá phức tạp. Theo anh Mạnh, những thông tin yêu cầu khai trên hệ thống tương đối nhiều và yêu cầu rất sát với loại hình kinh doanh cũng như hàng hóa XNK của công ty. Với những cán bộ đã khai thành thạo trên hải quan điện tử thì khi khai trên VNACCS sẽ không gặp nhiều khó khăn. Mỗi một trường khai báo đều có hướng dẫn cụ thể. Để khai báo chính xác đòi hỏi DN phải hiểu rõ về hoạt động kinh doanh của công ty cũng như hàng hóa XNK.

Đã có vướng mắc

Những kết quả tích cực trong thời gian đầu triển khai VNACCS/VCIS đã được ghi nhận, nhưng bên cạnh đó, đã phát sinh những vướng mắc trong quy trình thủ tục. Theo anh Nam, vướng mắc phát sinh ở yêu cầu khai mã địa điểm lưu kho chờ thông quan dự kiến. Anh Nam cho biết, địa điểm thông quan dự kiến trên tờ khai nhập là địa điểm được thông báo trên giấy báo hàng đến. Trong khi đó giấy báo hàng đến chỉ về khi hàng chuẩn bị về đến cảng, trước khoảng 1 ngày. Trường hợp này người khai hải quan không thể có thông tin để khai trước tờ khai. Nếu như DN muốn khai trước 5 ngày trước khi tàu về để có tờ khai chuyển xuống cảng cho kịp nhận hàng thì không thể được. Như vậy DN chỉ có 1 ngày trước khi hàng về để khai báo địa điểm thông quan dự kiến. Trường hợp hàng không về chính xác địa điểm dự kiến do những yếu tố khách quan và DN phải mất thêm 5 ngày để sửa thông tin địa điểm dự kiến trên tờ khai. Như vậy, hàng về đến cảng phải mất thêm 6 ngày để chờ giải phóng, điều này ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của DN.

Cũng gặp vướng mắc trong việc khai báo hải quan, anh Mạnh cho biết, trên hệ thống VNACCS có một số trường chưa khai báo được như là khai báo tờ khai vận chuyển độc lập. Trường khai báo này đã có trên hệ thống nhưng chưa hoạt động nên DN hiện phải khai thủ công. Tuy nhiên, anh Mạnh cho rằng, một thời gian sau khi hệ thống vận hành ổn định chắc chắn vướng mắc này sẽ được giải quyết.

Ngoài ra, DN cũng gặp vướng mắc trong việc khai báo nguyên phụ liệu. Nguyên phụ liệu của DN đã đăng ký trước đây là “thùng”, nay đăng ký định mức sử dụng cho mã nguyên phụ liệu trên VNACCS máy thông báo lỗi “không đúng với đơn vị tính hiện tại”. Điều này gây khó khăn trong khai báo của cơ quan Hải quan. Đối với tờ khai nhập bảo lãnh riêng, tại phần khai phải có số bảo lãnh. Nhưng tại chứng thư bảo lãnh phải yêu cầu có số tờ khai và ngày tờ khai. Trường hợp Hải quan địa phương hướng dẫn DN khai nghiệp vụ thử để có số tờ khai sau đó đi làm bảo lãnh. Khi có số chứng từ bảo lãnh sẽ khai thật. Tuy nhiên, như vậy sẽ không có ngày chính xác của tờ khai. Vì vậy, trên chứng thư bảo lãnh sẽ không ghi ngày tờ khai.