Trung tướng Nguyễn Trọng Nghĩa tặng hoa cho 3 sỹ quan đi làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại Cộng hòa Trung Phi (Trung tá Nguyễn Xuân Thành đứng thứ 2 từ trái sang)

Trung tá Nguyễn Xuân Thành vừa kết thúc nhiệm kỳ công tác và về nước ngày 12-4-2016 sau một năm thực hiện nhiệm vụ. Ông đã dành cho Báo Hải quan cuộc trả lời phỏng vấn.

Xin ông cho biết công việc và cuộc sống nói chung của những người lính Phái bộ GGHB LHQ ở CH Trung Phi? Những khó khăn, thách thức thường trực là gì?

Một kỷ niệm mà chúng tôi nhớ mãi, khi đó chúng tôi mới sang Phái bộ được 3 tuần, mọi thứ đều thiếu thốn, nhất là rau xanh mà trong từng ấy thời gian mà chưa được một bữa rau xanh. Hôm đó, chúng tôi nhìn thấy mấy cây xanh rất giống rau ngót của Việt Nam ở hàng rào gần nhà ở của chúng tôi. Khi nhìn thấy, chúng tôi đã reo hò “có rau ăn rồi” và chúng tôi đã hái về, rửa sạch, vò nát và nấu canh. Bữa cơm hôm đó, chúng tôi có mời một sỹ quan người Pê-ru và giới thiệu rất nhiều về loại rau này ở Việt Nam. Tuy nhiên, khi ăn thì thấy vị hơi đắng, anh bạn Pê-ru ăn rất ít, còn chúng tôi thì cố gắng động viên ở đây cằn cỗi nên rau ngót hơi đắng là dĩ nhiên, nên đã ăn hết. Mấy hôm sau trời có mưa, nên những cây “rau” trên mọc xanh tốt, lá to và chuyển màu sắc khác, “thì ra, không phải rau ngót rồi”. Cũng rất may, loại cây này không có hại. Sau này chúng tôi cứ nhìn thấy là lại nói đùa “cây này cùng họ rau ngót nhưng may không phải là cây NGÓN”.

Trong lịch sử, CH Trung Phi là quốc gia có nhiều xung đột và thường xuyên diễn ra đảo chính. Cuối năm 2013, xung đột leo thang căng thẳng giữa các phe nhóm vũ trang, nên buộc phải thành lập một chính phủ lâm thời do một nhân vật ôn hòa làm Tổng thống và dưới sự hỗ trợ của LHQ. Nhiệm vụ của Phái bộ GGHB LHQ tại Trung Phi là tập trung bảo vệ dân thường, duy trì an ninh, ổn định và hỗ trợ chuyển giao chính quyền ở Trung Phi thông qua bầu cử Tổng thống và Quốc hội vào cuối năm 2015. Do vậy, công việc và cuộc sống của những người lính GGHB tại Phái bộ LHQ CH Trung Phi nói chung và của các sỹ quan Việt Nam nói riêng gặp nhiều khó khăn và thách thức.

Trước hết về công việc. Các sỹ quan Việt Nam làm việc tại Sở Chỉ huy Phái bộ liên quan đến công tác huấn luyện, đào tạo, thanh sát trang thiết bị của các nước cử quân. Bản thân tôi làm việc tại Trung tâm Tác chiến Quân sự, được giao nhiệm vụ theo dõi và xây dựng báo cáo tình hình hoạt động quân sự của Phái bộ hàng ngày báo về Trụ sở LHQ tại New York (Hoa Kỳ) nên yêu cầu cao và khối lượng công việc nhiều, nhất là vào những thời điểm xung đột bùng nổ và căng thẳng, có đợt xung đột kéo dài hơn một tháng như vào 9-2015, phải thường trực làm việc 24/24h.

Bên cạnh đó, làm việc với sỹ quan quân đội của hơn 40 nước tại Sở Chỉ huy Phái bộ thì môi trường làm việc đa quốc gia, đa văn hóa cũng là một thách thức, trong đó phải làm sao có sự phối hợp tốt trong thực hiện nhiệm vụ.

Về cuộc sống, nhìn chung có rất nhiều thiếu thốn bởi thực hiện nhiệm vụ ở một đất nước đang có xung đột, cơ sở hạ tầng bị tàn phá, tất cả các nhu yếu phẩm chủ yếu phụ thuộc vào nhập khẩu mà không được thường xuyên nên giá cả đắt đỏ, điều kiện bảo quản thì không bảo đảm, ảnh hưởng đến chất lượng thực phẩm. Ngoài ra, đặc biệt thiếu rau xanh... Bên cạnh đó, an ninh luôn căng thẳng và phức tạp với các cuộc đọ súng thường xuyên xảy ra, nguy cơ đe dọa đến tính mạng luôn rình rập.

Bệnh dịch ở Trung Phi, đặc trưng nhất là bệnh sốt rét, sốt vàng da với tỷ lệ tử vong cao thường xuyên bùng phát và diễn biến nhanh, nguy cơ đe dọa đến tính mạng con người, đã có hàng chục sỹ quan, nhân viên LHQ tử vong vì sốt rét và nhiều người bị ảnh hưởng sức khỏe với hậu quả nghiêm trọng bởi loại bệnh dịch này.

Các ông đã làm gì để vượt qua thử thách khó khăn đó?

Xác định tham gia nhiệm vụ GGHB LHQ là phải đối mặt với những khó khăn và thách thức nêu trên, chúng tôi đã làm tốt công tác chuẩn bị trước khi lên đường, trong đó có việc tích cực củng cố, trau dồi trình độ chuyên môn, ngoại ngữ, chuẩn bị lương thực thực phẩm khô, mang theo cơ số thuốc để điều trị và phòng tránh bệnh dịch. Chúng tôi đã chuẩn bị hạt giống rau để tự trồng, tự túc được nguồn rau xanh ở một nơi mà khí hậu khắc nghiệt, đất đai khô cằn (có thời điểm 4 tháng mới có mưa) để đảm bảo sức khỏe, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Và chúng tôi đã làm được điều đó, có một vườn rau xanh đủ loại (rau muống, rau cải, mùng tơi, rau đay,..) trên một mảnh đất cằn cỗi đầy sỏi đá ở ngay cạnh khu nhà ở. Sỹ quan các nước ở cùng khu nhà đã rất ngưỡng mộ vườn rau xanh của các sỹ quan Việt Nam.

Thứ hai, chúng tôi đã tích cực và chủ động, phát huy năng lực, nhanh chóng hòa nhập và bắt kịp guồng máy làm việc tại Phái bộ. Đồng thời, phải giữ vững bản lĩnh, rèn luyện kỷ luật, chấp hành nghiêm quy định của Phái bộ và luật pháp nước sở tại.

Thứ ba, xa gia đình, xa quê hương, xa Tổ quốc, chúng tôi đã tăng cường đoàn kết, chia sẻ, hỗ trợ và thường xuyên động viên lẫn nhau để giảm bớt những căng thẳng trong công việc và cuộc sống, cùng nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trên từng cương vị công tác.

Các đồng nghiệp tại Phái bộ GGHB LHQ tại CH Trung Phi đánh giá như thế nào về vai trò của Việt Nam tham gia lực lượng này thưa ông?

Đến nay, sau hai năm thành lập, Trung tâm GGHB Việt Nam đã cử được 10 lượt sỹ quan tham gia hoạt động GGHB LHQ với vai trò là sỹ quan liên lạc và sỹ quan tham mưu quân sự tại Phái bộ GGHB LHQ tại Nam Sudan và CH Trung Phi và chúng tôi là lớp sỹ quan Việt Nam đầu tiên làm nhiệm vụ tại Phái bộ GGHB LHQ tại Trung Phi. So với nhiều quốc gia khác, thì Việt Nam mới bắt đầu cử lực lượng tham gia hoạt động GGHB LHQ và số lượng chưa nhiều so với họ, tuy nhiên, qua việc thực hiện nhiệm vụ của các sỹ quan Việt Nam, các đồng nghiệp của chúng tôi đến từ nhiều quốc gia như Mỹ, Pháp, Hungari, Bangladesh,... đều đánh giá cao kết quả thực hiện nhiệm vụ và những đóng góp của các sỹ quan Việt Nam.

Công tác tại Trung Phi, một nơi rất xa nhà, xa đất nước Việt Nam, cuộc sống gia đình chắc chắn sẽ có nhiều xáo trộn, các ông đã sắp xếp việc gia đình như thế nào?

Là sỹ quan QĐND Việt Nam, chúng tôi đã xác định có lúc công việc và nhiệm vụ đòi hỏi phải xa nhà, xa gia đình, xa Tổ quốc mà ở Trung Phi thì cách Việt Nam đến cả gần nửa vòng trái đất. Do vậy, chúng tôi luôn sẵn sàng nhận nhiệm vụ và chuẩn bị tâm thế cho mình, thu xếp công việc gia đình để yên tâm công tác, làm nhiệm vụ. Chúng tôi cũng rất yên tâm khi gia đình chúng tôi luôn ủng hộ, luôn là hậu phương vững chắc, là chỗ dựa cho chúng tôi ngoài “tiền tuyến”. Bên cạnh đó, Quân đội và trực tiếp là Trung tâm GGHB Việt Nam luôn quan tâm đến chính sách hậu phương của các cán bộ và xác định đây là trách nhiệm của đơn vị đối với các cán bộ đã đi làm nhiệm vụ xa Tổ quốc. Tất cả những điều đó là động lực để chúng tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Sỹ quan người Zambia thăm quan vườn rau xanh của Sỹ quan Việt Nam

Điều gì rút ra sau chuyến công tác này và ông có lời nhắn nhủ gì đến những sỹ quan sẽ tham gia Phái bộ GGHB LHQ tới đây?

Sau khi hoàn thành tốt nhiệm vụ và trở về, tôi có cảm nhận rằng, bản thân tôi cũng như các sỹ quan Việt Nam khác tại Phái bộ đã có một sự phát triển mới, được trải nghiệm thực tế công việc tham gia hoạt động GGHB LHQ, tích lũy được nhiều kinh nghiệm để phục vụ cho công tác sau này của bản thân tôi tại Trung tâm GGHB Việt Nam cũng như tham mưu, đóng góp vào thúc đẩy và triển khai tham gia hoạt động GGHB LHQ của Việt Nam trong thời gian tới. Đồng thời, chúng tôi đã có cơ hội tăng cường mối quan hệ, đoàn kết, hữu nghị với quân đội các nước, nâng cao hình ảnh của Việt Nam nói chung và Quân đội nhân dân Việt Nam nói riêng với các bạn bè quốc tế.

Tham gia hoạt động GGHB LHQ là niềm vinh dự và tự hào cho bất kỳ một cán bộ, sỹ quan Việt Nam nào vì đó được Đảng, Nhà nước ta xác định là nhiệm vụ quốc tế quan trọng và giao trọng trách cho chúng ta, nên chúng ta cần phải có một trách nhiệm cao, luôn tích cực và chủ động để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Ở một môi trường có nhiều khó khăn và thách thức như thế, trước hết cần phải có bản lĩnh chính trị vững vàng và thấy đó là niềm vinh dự, tự hào đối với bản thân mình, gia đình mình và rộng hơn là đất nước Việt Nam mình với cộng đồng quốc tế. Từ đó, xác định tốt nhiệm vụ được giao, chuẩn bị thật tốt mọi mặt, nhất là về chuyên môn và ngoại ngữ cũng như các kiến thức về lịch sử, văn hóa, đất nước, con người Việt Nam, truyền thống tốt đẹp của QĐND Việt Nam để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cũng như để tuyên truyền, nâng cao hình ảnh, uy tín của Việt Nam với thế giới. Bên cạnh đó, dù ở đâu hay làm gì đều phải chấp hành tốt kỷ luật, các quy chế, quy định của LHQ và của nước sở tại. Ngoài ra, phải biết tôn trọng phong tục tập quán và nền văn hóa khác nhau của các nước để tăng cường đoàn kết, hữu nghị, thân thiện trong một môi trường làm việc đa quốc gia, đa văn hóa. Có như vậy, thì mới đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ LHQ và Bộ Quốc phòng Việt Nam giao phó.

Xin cảm ơn ông!