Phóng viên Báo Hải quan đã có cuộc trao đổi với ông Ngô Hữu Lợi (ảnh) – Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Tài chính về những kế hoạch chuẩn bị thực hiện Luật này cũng như những điều cần lưu ý đối với công tác xây dựng, ban hành chính sách của ngành Tài chính nói chung và Tổng cục Hải quan nói riêng trong thời gian tới.

Bộ Tài chính là bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, hàng năm có số lượng ban hành văn bản QPPL rất lớn. Xin ông chia sẻ kết quả đạt được trong công tác soạn thảo, ban hành văn bản QPPL tài chính thời gian qua?

Với chức năng, phạm vi quản lý rất rộng, với nhiều lĩnh vực tài chính khác nhau nên số lượng văn bản quy phạm pháp luật do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo trình cấp có thẩm quyền ban hành và ban hành theo thẩm quyền hàng năm rất lớn.

Những văn bản đó đã góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật và thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa mà Nghị quyết số 48-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 đã đề ra.

Hệ thống pháp luật tài chính cũng được hoàn thiện đồng bộ, trong đó một số văn bản QPPL quy định các chính sách mang tính đột phá, đi trước mở đường nên đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng, góp phần khơi thông và phát huy các nguồn lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, thúc đẩy hội nhập quốc tế, góp phần bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội.

Trước những khó khăn của nền kinh tế, nhiều chính sách, pháp luật tài chính đã được sửa đổi, bổ sung kịp thời góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, đẩy mạnh cải cách hành chính.

Ngày 1-7-2016, Luật Ban hành văn bản QPPL sẽ có hiệu lực thi hành với những thay đổi căn bản mang tính đột phá. Ông có thể cho biết những vấn đề mà các đơn vị trong ngành Tài chính cần lưu ý trong soạn thảo, ban hành văn bản QPPL thời gian tới?

Một trong những thay đổi mang tính đột phá của Luật Ban hành văn bản QPPL là việc tách bạch khâu xây dựng chính sách với khâu soạn thảo, ban hành văn bản QPPL. Theo đó, việc đề xuất chương trình xây dựng luật, pháp lệnh phải trên cơ sở kết quả xây dựng, đánh giá tác động chính sách. Như vậy, các bộ, ngành trong đó có Bộ Tài chính phải thực hiện tốt khâu xây dựng chính sách, đánh giá tác động chính sách. Do khối lượng văn bản lớn, lại thường xuyên phải sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn nên các đơn vị phải thật sự chủ động trong việc đánh giá thi hành pháp luật, nắm bắt yêu cầu từ thực tiễn để kịp thời đề xuất các chính sách trong văn bản quy phạm pháp luật phù hợp, làm cơ sở cho việc lập đề nghị chương trình pháp luật khi phát sinh, tránh việc phải điều chỉnh nội dung chính sách đối với văn bản đã được đưa vào chương trình.

Mặt khác, do không còn hình thức văn bản QPPL là Thông tư liên tịch giữa các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ nên đối với những vấn đề thuộc thẩm quyền liên Bộ Tài chính với các bộ, ngành khác đã được quy định tại Thông tư liên tịch thì khi phát sinh việc sửa đổi, bổ sung phải tổ chức rà soát nội dung để xác định rõ thẩm quyền ban hành. Trường hợp nội dung văn bản thuộc thẩm quyền của cả Bộ Tài chính và các bộ, ngành khác thì trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định hoặc trình Chính phủ ban hành Nghị định để thay thế. Điều này dẫn đến cần thời gian và nhiều bước theo quy trình hơn, bao gồm cả việc phải lưu ý đưa vào chương trình của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài ra, một vấn đề mang tính nguyên tắc đã được quy định trong Luật Ban hành văn bản QPPL cần lưu ý là kể từ khi Luật có hiệu lực sẽ không được quy định thủ tục hành chính trong các Thông tư, trừ trường hợp được luật, pháp lệnh giao.

Vậy Bộ Tài chính đã có kế hoạch chuẩn bị cho việc triển khai thi hành Luật Ban hành văn bản QPPL như thế nào?

Để triển khai thi hành Luật, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 28/CT-TTg, tại Thông báo số 965/TB-BTC, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã có ý kiến chỉ đạo một số nội dung công việc, trong đó nhấn mạnh một số vấn đề như sau:

Một là, Thủ trưởng đơn vị thực hiện quán triệt đến từng công chức nội dung của Luật để nắm vững, tổ chức triển khai hiệu quả. Đồng thời, Vụ Pháp chế được giao chủ trì xây dựng, trình Lãnh đạo Bộ ban hành Quy chế xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật, hoàn thiện và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật tài chính.

Hai là, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các chương trình xây dựng văn bản QPPL; đồng thời, gắn với nhiệm vụ xây dựng văn bản QPPL, phải tăng cường công tác tổ chức thi hành văn bản QPPL.

Ba là, dự thảo Thông tư thay thế Thông tư liên tịch số 92/2014/TTLT-BTC-BTP-VPCP hướng dẫn lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách Nhà nước bảo đảm cho công tác xây dựng văn bản QPPL và hoàn thiện hệ thống pháp luật.

Bốn là, các đơn vị có trách nhiệm rà soát, lập danh mục Thông tư liên tịch với các Bộ, cơ quan ngang Bộ đã ban hành trước ngày Luật Ban hành văn bản QPPL có hiệu lực, trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch cụ thể, lộ trình trình Bộ ban hành theo thẩm quyền hoặc trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành văn bản sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế.

Tổng cục Hải quan là một trong số đơn vị thuộc Bộ Tài chính có khối lượng văn bản xây dựng hàng năm lớn. Vậy, theo ông, Tổng cục Hải quan phải làm gì để triển khai tốt nhiệm vụ này, đáp ứng các yêu cầu của Luật Ban hành văn bản QPPL năm 2015?

Theo chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Tài chính, văn bản QPPL trong lĩnh vực Hải quan phải tạo mọi thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Việc quy định các thủ tục hành chính phải bảo đảm thực thi các phương án đơn giản hóa, thực hiện các mục tiêu, giải pháp tại Nghị quyết 19/NQ-CP của Chính phủ về các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh đối với từng năm.

Để hoàn thành tốt chương trình xây dựng văn bản QPPL hàng năm theo yêu cầu của lãnh đạo Bộ Tài chính, cũng như các đơn vị khác thuộc Bộ, Tổng cục Hải quan cần lưu ý nâng cao chất lượng ngay từ khâu lập đề nghị xây dựng văn bản QPPL, nói cách khác là phải tổ chức thực thi tốt nhiệm vụ xây dựng, đánh giá tác động chính sách. Đồng thời, trong công tác soạn thảo văn bản QPPL, phải xác định rõ trách nhiệm của từng đơn vị được giao chủ trì soạn thảo trong việc phối hợp với các đơn vị thuộc Tổng cục, nhất là các Cục Hải quan; trách nhiệm của tổ chức pháp chế trong việc thẩm định dự thảo văn bản quy phạm pháp luật trước khi trình Lãnh đạo Tổng cục.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền pháp luật cần được đẩy mạnh ngay từ khâu xây dựng chính sách trong văn bản QPPL để các đối tượng bị điều chỉnh nắm rõ, tham gia ý kiến, tạo đồng thuận sau khi văn bản được ban hành. Mặt khác, trong công tác tổ chức thi hành pháp luật phải được đổi mới về phương pháp; phát triển hệ thống thông tin pháp luật, tăng cường khả năng tiếp cận văn bản QPPL của người dân và doanh nghiệp.

Cuối cùng, công tác đơn giản hóa thủ tục hành chính của Tổng cục Hải quan nên gắn với tổ chức thực thi các giải pháp, phải đẩy mạnh các hoạt động liên quan đến thực thi, đổi mới quy trình, quy chế giải quyết thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, giảm thiểu việc tiếp xúc giữa công chức với người dân, doanh nghiệp; đồng thời công khai, minh bạch quy trình, quy chế để nâng cao hiệu quả giám sát của người dân, doanh nghiệp.

Xin cảm ơn ông!