Vietnam Motor Show 2012.

Thái Lan hiện đang là nước có nền công nghiệp sản xuất ô tô lớn nhất khu vực. Đối với người dân Thái Lan, việc ngắm và sở hữu một chiếc ô tô vừa với mức thu nhập không phải điều quá khó.

Còn đối với người Việt Nam? Bỏ qua việc Vietnam Motor Show kém hấp dẫn hơn Bangkok Motor Show do số lượng sản phẩm, thương hiệu tham dự triển lãm không phong phú… thì việc mua và sở hữu một chiếc ô tô phù hợp với thu nhập là điều không dễ dàng. Với nhiều người, đó thực sự là ước mơ bởi giá ô tô tại Việt Nam hiện vẫn đứng vào hàng cao trên thế giới (đặc biệt là so với thu nhập), sở hữu chiếc ô tô lại phải chịu rất nhiều loại phí… Vì vẫn là ước mơ nên việc thu hút người đến “ngắm” xe đương nhiên sẽ không nhiều.

Có nhiều lý do để giá ô tô tại Việt Nam cao. Trước hết là lượng xe tiêu thụ toàn thị trường còn rất nhỏ bé. Năm 2012 đạt 93.000 xe, dự báo năm 2013 là 100.000 xe (so với 1,4 triệu xe tại Thái Lan hay 1,2 triệu xe tại Indonesia). Sản lượng thấp như vậy dẫn đến giá thành cao, đồng thời khó thu hút đầu tư, mở rộng sản xuất phụ tùng linh kiện...

Thực tế năm 2012 thị trường giảm sút 30% so với năm 2011, quan trọng hơn chỉ còn ít năm nữa (2018) thuế NK ô tô từ các nước khu vực ASEAN vào Việt Nam sẽ chỉ còn 0-5%. Như vậy chả còn mấy nhà đầu tư mặn mà với việc đầu tư sản xuất lắp ráp ô tô, cũng như linh kiện phụ tùng vào Việt Nam.

Trước thực tế này, dường như các nhà quản lý đang lúng túng trong hoạch định chiến lược phát triển ngành công nghiệp này. Chưa bàn đến sự quá chậm trễ (đến nay Quy hoạch Phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam giai đoạn 2010-2020 vẫn chưa được ban hành) thì được biết, bản Dự thảo cuối cùng do Bộ Công Thương chắp bút lại đặt trở lại vấn đề khuyến khích phát triển bằng chính sách thuế. 3 phương án khuyến khích liên quan đến thuế được Bộ Công Thương đưa ra là giảm 30% với thuế Tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ với xe có dung tích xi lanh dưới 2.0L sản xuất lắp ráp trong nước hoặc giảm 50% hoặc giảm 70% cho dòng xe chiến lược (nếu có). Bộ Công Thương nghiêng về phương án thứ 2.

Vẫn lại thuế! Đây không chỉ là bài toán khó cho Bộ Tài chính khi phải cân đối thu chi ngân sách, hài hòa với mục tiêu không khuyến khích phương tiện cá nhân…, mà quan trọng hơn, ưu đãi về thuế là giải pháp đã từng được thực hiện nhưng đạt hiệu quả không như mong muốn.

Để có ngành công nghiệp ô tô, ít nhất phải cần tới 30 năm với các chính sách ổn định. Nay với thời gian quá ngắn, với một giải pháp không mới, xem ra phát triển ngành công nghiệp ô tô vẫn chỉ là ước mơ.

H.P