Cá răng cưa. Ảnh Internet.

Chứa hàng cấm

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Hảo quan, sở dĩ Hải quan Hải Phòng phải tạm giữ 7 container của Công ty TNHH Maersk Việt Nam lâu như vậy vì trong các container này chứa hàng hóa cấm là “cá răng cưa”. Mặt hàng “cá răng cưa” trong 7 container này là tang vật của vụ án hình sự có yếu tố quốc tế, cần có sự tương trợ tư pháp của nước ngoài nên việc xử lý buộc phải mất nhiều thời gian.

Qua tìm hiểu của phóng viên Báo Hải quan, các lô hàng trên cập cảng Tân Vũ (Hải Phòng) vào ngày 13-1-2016. Tuy nhiên, hãng vận chuyển (Chi nhánh hãng tàu Mask Line Việt Nam tại Hải Phòng) không khai báo hải quan theo quy định.

Qua các biện pháp nghiệp vụ, Hải quan Hải Phòng phát hiện 7 container nêu trên có nghi vấn chứa hàng cấm và ra quyết định tạm giữ để mở rộng điều tra. Theo giải trình của hãng tàu, 7 container này không nhập khẩu vào Việt Nam nên DN không khai báo hải quan.

Tuy nhiên, trong quá trình điều tra, Hải quan Hải Phòng thu thập được một số tài liệu, chứng cứ liên quan đến việc trước khi tàu cập cảng Tân Vũ, hãng tàu đã gửi thông báo nhận lô hàng này cho một DN ở Việt Nam, nhưng DN của Việt Nam có công văn gửi cơ quan Hải quan từ chối nhận lô hàng.

Trong quá trình đang thụ lý vụ việc, Hải quan Hải Phòng tiếp tục nhận được thông tin từ một số cơ quan chức năng trong và ngoài nước nhận định lô hàng trên có nhiều dấu hiệu bất minh về nguồn gốc (nghi ngờ đánh bắt bất hợp pháp, vi phạm quy định của Luật chống lại khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU).

Đáng chú ý, theo một số nguồn tin, con tàu dùng để đánh bắt số cá trên bị liệt vào danh sách đánh bắt bất hợp pháp của một số tổ chức quốc tế về bảo vệ nguồn lợi biển và là phương tiện liên quan đến một số vụ án đã bị cơ quan chức năng Tây Ban Nha khởi tố...

Theo Hải quan Hải Phòng, lô hàng trên có dấu hiệu bất hợp pháp, vận chuyển vào Việt Nam (cảng Tân Vũ, Hải Phòng) do đó cần điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia.

Nhiều quốc gia truy tìm

Được biết, số “cá răng cưa” nêu trên là hàng hóa cấm nhận được sự quan tâm, xử lý của nhiều quốc gia.

Đại diện Cục Hải quan Hải Phòng làm việc với đại diện Đại sứ quán Australia và New Zealand tại Việt Nam. Ảnh: Đỗ Khánh

Ngay sau khi Hải quan Hải Phòng tạm giữ 7 container này, ngày 29-3, đại diện Đại sứ quán Australia và New Zealand tại Việt Nam đã làm việc với Cục Hải quan Hải Phòng liên quan đến vụ việc nêu trên.

Tại buổi làm việc, đại diện Đại sứ quán 2 nước cho biết, lô hàng đang được Hải quan Hải Phòng tạm giữ được đánh bắt trái phép ở vùng biển Australia, New Zealand.

Quan chức ngoại giao Australia, New Zealand cho hay, cá răng cưa (toothfish) là loài cá quý, thường sống ở độ sâu 4.000 mét dưới mực nước biển, thường ở vùng biển lạnh gần Nam Cực.

Việc khai thác, đánh bắt phải có giấy phép và tuân thủ các điều kiện ngặt nghèo của cơ quan chức năng của Australia, New Zealand và số lượng khai thác có giới hạn, không được khai thác tràn lan, bừa bãi.

Trước khi đến Việt Nam, số hàng này đã bị cơ quan Hải quan và lực lượng chức năng Australia tiến hành truy đuổi, vây bắt nhưng cả tàu và hàng hóa đã trốn thoát.

Con tàu và 7 container cá răng cưa tiếp tục đưa qua nhiều quốc gia như Thái Lan, châu Phi rồi vòng về Malaysia trước khi đến Việt Nam.

Đại diện Đại sứ quán Australia và New Zealand tại Việt Nam đề nghị cơ quan chức năng Việt Nam tiến hành tịch thu 7 container cá răng cưa để bán đấu giá hoặc tiêu hủy, không để lọt trở lại vào tay các đối tượng đánh bắt cá trái phép và buôn lậu quốc tế.

Tuy nhiên, theo Hải quan Hải Phòng, do hàng hóa nêu trên có nguồn gốc bất hợp pháp và là tang vật liên quan đến vụ án hình sự do Tây Ban Nha đã khởi tố, chính vì vậy việc điều tra, xác minh, xử lý mất nhiều thời gian (bao gồm cả việc đề nghị tương trợ tư pháp từ phía Tây Ban Nha-PV), chính vì vậy, căn cứ vào các quy định của pháp luật, Hải quan Hải Phòng đã phải tiến hành gia hạn xử lý vi phạm đối với 7 container cá răng cửa nêu trên để củng cố, hoàn thiện hồ sơ và xử lý theo quy định.