Vaccine Covid-19 một liều – bước tiến đột phá

Trong tuần này, tại bang Bắc Dakota, các quan chức y tế sẽ gửi những liều vaccine Covid-19 đầu tiên của Johnson & Johnson (J&J) đến các hiệu thuốc và phòng khám khẩn cấp. Ở bang Missouri, vaccine J&J đã được vận chuyển tới các trung tâm y tế cộng đồng và bệnh viện ở vùng nông thôn. Và ở Bắc Carolina, các nhà cung cấp dịch vụ y tế sẽ tiêm vaccine cho những công nhân ngành chế biến thịt, nông trại và cửa hàng tạp hóa.

Kể từ khi Johnson & Johnson tiết lộ dữ liệu cho thấy, vaccine của họ dù có tính bảo vệ cao, nhưng tỷ lệ hiệu quả thấp hơn so với vaccine do Moderna và Pfizer/BioNTech sản xuất, các quan chức y tế lo ngại rằng, loại vaccine thứ ba được cấp phép tại Mỹ có thể bị một số người coi là lựa chọn kém hơn.

Các lọ và mũi tiêm vaccine Johnson & Johnson. Ảnh: AFP

Tuy nhiên, những ngày đầu vaccine ra mắt cho thấy một điều khác biệt, khi nhiều người háo hức được tiêm vaccine J&J vì sự tiện lợi khi chỉ cần một mũi tiêm duy nhất. Các quan chức y tế cho biết, vaccine một liều giúp họ có thể phân phối vaccine nhanh hơn, đặc biệt là tới những khu vực dễ bị tổn thương và những nơi có thể không được tiếp cận với vaccine loại khác.

“Đây là một bước đột phá tiềm năng. Với những liều vaccine J&J đầu tiên được phân phối, bang Louisiana đang tổ chức hàng chục chương trình tiêm chủng tại các trung tâm dân sự và địa điểm công cộng khác”, Tiến sĩ Joseph Kanter, quan chức y tế ở bang Louisiana cho biết.

Khi tiến độ sản xuất vaccine Johnson & Johnson tăng lên trong vài tháng tới, Tiến sĩ Kanter cho biết, vaccine một liều sẽ giúp bang của ông cắt giảm chi phí cho nhân viên và hoạt động liên quan đến việc tiêm liều thứ hai: “Vaccine J&J mang lại rất nhiều điều đáng quan tâm”.

Dựa trên khả năng ngăn ngừa các ca mắc Covid-19 nặng, các ca nhập viện và tử vong do dịch bệnh, vaccine của J&J hoàn toàn có thể so sánh với vaccine do Moderna và Pfizer/BioNTech sản xuất. Dù tỷ lệ hiệu quả của vaccine J&J tại Mỹ chỉ là 72%, thấp hơn so với khoảng 95% của những loại vaccine khác, các chuyên gia cho rằng, không nên so sánh hiệu quả của các loại vaccine vì công ty sản xuất tiến hành thử nghiệm ở địa điểm và thời gian khác nhau.

Vaccine J&J cũng có thể bảo quản ở nhiệt độ lạnh bình thường trong 3 tháng. Đây được coi là điều kiện lý tưởng để vaccine có thể được phân phối tới các địa điểm như sân vận động và trung tâm hội nghị.

Chỉ có 4 triệu liều vaccine J&J được phân phối trong tuần này và việc sản xuất của công ty đang chậm lại, đồng nghĩa với việc ít nhất một tháng nữa các bang tại Mỹ mới bắt đầu nhận được nguồn cung đáng kể. Vì vậy, các quan chức coi đợt phân phối đầu tiên là thời điểm thích hợp để thử nghiệm các phương pháp triển khai vaccine khác nhau.

Patrick Allen, Giám đốc Cơ quan Y tế Oregon nói rằng, những liều vaccine đầu tiên ở tiểu bang này đã được phân phối tới các cơ sở y tế khác nhau. Các quan chức sẽ xem xét các điểm tiêm chủng hàng loạt xung quanh thành phố Portland, các cơ sở dưỡng lão và các hiệu thuốc không có trong chương trình dược phẩm của chính phủ liên bang. Họ sẽ đánh giá mức độ thành công ở từng địa điểm để tìm ra kế hoạch cho các đợt phân phối vaccine lớn hơn.

Nhiều quan chức y tế tiểu bang cho biết, họ tập trung vào việc tiêm vaccine J&J cho những người khó tiếp cận với liều thứ hai, chẳng hạn như những người vô gia cư hoặc sắp mãn hạn tù. Ở bang Bắc Carolina, nhóm đối tượng này bao gồm các cộng đồng nông nghiệp di động trong tiểu bang với thời điểm làm việc kéo dài 3-4 tuần.

Theo NY Times, do vaccine thường ít có tác dụng phụ hơn các phương pháp phòng ngừa khác, nó phù hợp với những người không muốn mất thời gian phục hồi do những tác dụng phụ như cảm lạnh hoặc sốt. “Có nhiều người nói rằng, họ quan tâm đến vaccine hơn khi chỉ phải tiêm một lần thay vì hai lần”, Tiến sĩ Mandy Cohen, lãnh đạo Sở Y tế và dịch vụ nhân sinh Bắc Carolina cho biết.

“Tôi không nghĩ đó là một loại vaccine kém chất lượng và đó là lý do tại sao tôi sẽ sử dụng nó”, Tiến sĩ Cohen nói. Bà Cohen sẽ tiêm vaccine J&J vào ngày 5/3.

Nỗi lo bất bình đẳng vaccine

Tại các nhà thuốc nhỏ lẻ, vaccine này đã tạo ra một “làn sóng sôi nổi”. Steve Hoffart, chủ của nhà thuốc Magnolia Pharmacy ở thành phố Magnolia, bang Texas, đã nhận được các cuộc gọi và email từ người dân dự kiến sẽ đến tiêm vaccine trong tuần này. Hoffart cho biết, vaccine không cần đến liều thứ hai là một bước tiến đáng kể.

Tim và Joyce Staab, sống ở thành phố Chillicothe, bang Ohio, là hai trong số những người Mỹ đầu tiên được tiêm vaccine J&J. Cả hai đều có lịch hẹn tiêm vaccine vào cuối tuần này.

Ông Staab, 67 tuổi, nghĩ rằng vaccine J&J là sự lựa chọn tốt hơn cho các nhà cung cấp dịch vụ y tế như hiệu thuốc. “Họ không có đủ nguồn lực để quản lý những loại vaccine khó bảo quản”, ông Staab nói.

Các tiểu bang tại Mỹ đã có thể điều chỉnh và sửa đổi kế hoạch phân phối vaccine do chính phủ liên bang không ban hành hướng dẫn về địa điểm và đối tượng tiêm vaccine.

Moderna, Pfizer/BioNTech và J&J là ba loại vaccine Covid-19 hiện được cấp phép tại Mỹ. Ảnh: AP

Mặc dù các chuyên gia y tế rất hào hứng với những lợi ích của vaccine J&J mang lại, nhưng họ cũng lo ngại rằng sự quan tâm của công chúng sẽ giảm sút khi nguồn cung vaccine tăng lên. Nếu được lựa chọn, một số người có thể sẽ từ chối tiêm vaccine J&J khi coi đó là một lựa chọn kém hơn các loại vaccine khác.

Darrell J. Gaskin, Giáo sư về chính sách y tế tại Đại học Johns Hopkins và là một mục sư, trong các bài thuyết giáo trực tuyến, đã nhấn mạnh sự an toàn của vaccine J&J và nói rằng loại vaccine này có thể ngăn ngừa tình trạng Covid-19 nghiêm trọng và tử vong.

Ông Gaskin cho biết, điều quan trọng là các quan chức phải nhấn mạnh lợi ích của vaccine khi bắt đầu phân phối, vì thế người dân sẽ không so sánh hiệu quả giữa các loại vaccine.

“Chúng ta đang phải đối mặt với sự bất bình đẳng liên quan đến vaccine. Làm thế nào để chúng ta giảm bớt sự chênh lệch đó? Chúng ta có vaccine chỉ cần một liều và loại vaccine đó ổn định”, nhà khoa học Rupali Limaye tại Đại học Johns Hopkins nói.

Theo Patricia Cooper, một giáo viên ở thủ đô Washington, những nỗ lực của cựu Tổng thống Trump yêu cầu cấp phép vaccine Covid-19 vào năm 2020 và việc cho phép sử dụng khẩn cấp vaccine khiến bà nghĩ rằng, chính phủ liên bang đã vội vã xem xét các loại vaccine và bà lo lắng về sự an toàn của chúng. Nhưng bà Cooper rất mong được tiêm chủng, đặc biệt là vaccine của J&J.

“Loại vaccine này ‘hấp dẫn’ tôi hơn. Làm gì có ai thích tiêm nhiều hơn một lần cơ chứ?”, Cooper nói.

Các quan chức y tế đã cam kết sẽ có biện pháp cách để ngăn chặn việc vaccine J&J có khả năng được sử dụng theo những cách không công bằng. Tiến sĩ Marcella Nunez-Smith, chủ tịch lực lượng đặc nhiệm công bằng Covid-19 của chính quyền ông Biden cho biết, việc phân phối vaccine “nên đồng đều tại các khu vực”.

“Chúng tôi sẽ theo dõi để xem vaccine đang được phân phối đến đâu. Và nếu một số loại vaccine nhất định được đưa đến một số khu vực nhất định, chúng tôi sẽ can thiệp”, Marcella Nunez-Smith nói.

Một số quan chức cũng cho rằng, việc phân phối kết hợp cả vaccine mới và cũ có thể chứng tỏ rằng, tất cả các loại vaccine đều quan trọng như nhau.

Ông Allen nói rằng, bang Oregon đang lên kế hoạch phân phối đồng đều cho cả vaccine J&J và Moderna vì cả hai loại này đều có thể bảo quản trong nhiệt độ lạnh bình thường trong thời gian ngắn. Trong khi đó, vaccine của Pfizer/BioNTech cần được vận chuyển và bảo quản nghiêm ngặt hơn và chúng phù hợp với các địa điểm tiêm chủng đại trà.

Ông Allen nói thêm rằng, việc quản lý đồng đều vaccine J&J và Moderna sẽ tránh những câu hỏi về sự công bằng và những lo ngại của người dân./.