Việt Nam chủ động áp dụng quy định Thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024, tạo cơ chế thuận lợi để khuyến khích các doanh nghiệp nộp bổ sung thuế tại Việt Nam. Ảnh: ST

Giữ chân các nhà đầu tư hiện hữu, thu hút nhà đầu tư mới

Bộ Tài chính đang xây dựng, lấy ý kiến để hoàn thiện Nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu. Theo Bộ Tài chính, trước bối cảnh các quốc gia có vốn đầu tư lớn vào Việt Nam đã có kế hoạch áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu để giành quyền thu thuế và các quốc gia nhận vốn đầu tư tương tự như Việt Nam đã và đang nghiên cứu chính sách ứng phó, chính sách hỗ trợ nhà đầu tư trước tác động của Thuế tối thiểu toàn cầu để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình, Việt Nam cần khẳng định áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu tại Việt Nam thông qua việc ban hành văn bản quy định việc áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu. Theo đó, Việt Nam chủ động áp dụng quy định Thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024, tạo cơ chế thuận lợi để khuyến khích các doanh nghiệp nộp bổ sung thuế tại Việt Nam.

Mục tiêu tổng thể của Nghị quyết là xây dựng chính sách Thuế tối thiểu toàn cầu để áp dụng từ năm 2024 (bao gồm quy định tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR) và thuế tối thiểu bổ sung nội địa đạt chuẩn (QDMTT)) để giữ chân các nhà đầu tư hiện hữu và thu hút nhà đầu tư mới, đảm bảo bình đẳng giữa nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, nhà đầu tư trực tiếp và nhà đầu tư gián tiếp.

Về những mục tiêu cụ thể, Bộ Tài chính cho biết, việc xây dựng Nghị quyết về Thuế tối thiểu toàn cầu đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam; tạo mức độ tin tưởng giữa doanh nghiệp và Chính phủ để doanh nghiệp tiếp tục đầu tư và mở rộng đầu tư tại Việt Nam; thể hiện sự tiến bộ và minh bạch trong hệ thống quản lý thuế và môi trường đầu tư kinh doanh tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế; giữ nguyên các chính sách ưu đãi hiện hành áp dụng cho các doanh nghiệp không thuộc đối tượng áp dụng của Thuế tối thiểu toàn cầu.

Hai chính sách trọng tâm của Nghị quyết là ban hành quy định về QDMTT và quy định về IIR. Theo đó, cách xác định QDMTT được quy định như sau: Thuế TNDN bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn = (Tỷ lệ thuế bổ sung x Lợi nhuận vượt ngưỡng) + Thuế bổ sung được điều chỉnh cho năm hiện hành (nếu có). Thuế TNDN bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn được xác định bằng 0 (không phải chịu thuế TNDN bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn) trong một năm tính thuế nếu công ty thành viên hoặc tập hợp các công ty thành viên trong năm tính thuế liên quan đáp ứng đồng thời các điều kiện sau: doanh thu bình quân theo quy định GloBE tại Việt Nam dưới 10 triệu EUR; thu nhập bình quân theo GloBE tại Việt Nam dưới 1 triệu EUR hoặc lỗ. Còn cách xác định IIR được tính như sau: Tổng thuế bổ sung tại một nước = (Tỷ lệ thuế bổ sung x Lợi nhuận vượt ngưỡng) + Thuế bổ sung được điều chỉnh cho năm hiện hành (nếu có) – Thuế bổ sung nội địa đạt chuẩn (nếu có).

Đánh giá ảnh hưởng của Thuế tối thiểu toàn cầu đối với Viettel và PVN

Đánh giá tác động về kinh tế, xã hội của việc áp dụng chính sách về QDMTT, Bộ Tài chính cho biết, đến nay, Việt Nam đã thu hút đầu tư nước ngoài từ 142 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Trong tương quan chung, Việt Nam vẫn là quốc gia nhập khẩu vốn đầu tư nước ngoài. Các chính sách ưu đãi về thuế TNDN trong thu hút đầu tư của Việt Nam được đánh giá là hấp dẫn so với các nước trong khu vực. Theo số liệu quyết toán thuế TNDN năm 2022, Tổng cục Thuế tính toán sơ bộ có khoảng 122 tập đoàn nước ngoài đầu tư vào Việt Nam chịu ảnh hưởng của Thuế tối thiểu toàn cầu nếu Thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng từ năm 2024. Theo đó, nếu các quốc gia khác đều áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu bắt đầu từ năm 2024, các quốc gia có công ty mẹ sẽ được thu thêm phần thuế chênh lệch năm 2024 ước tính khoảng trên 14.600 tỷ đồng.

Bộ Tài chính cho biết, trong trường hợp Việt Nam không áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu thì số thu ngân sách nhà nước về thuế TNDN không bị ảnh hưởng. Nếu Thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng ở các quốc gia khác mà Việt Nam không có những giải pháp ứng phó kịp thời, những lợi ích mang lại từ các chính sách ưu đãi thuế TNDN mà các dự án được hưởng tại Việt Nam sẽ không còn, ảnh hưởng đến tính hấp dẫn của môi trường đầu tư tại Việt Nam, dẫn đến mất lợi thế cạnh tranh của thị trường Việt Nam trong thu hút đầu tư nước ngoài và ảnh hưởng tới kế hoạch mở rộng đầu tư của các dự án.

Liên quan quy định IIR, Bộ Tài chính cho biết, không chỉ là nước nhận đầu tư, Việt Nam cũng có các nhà đầu tư ra nước ngoài, trong đó có 2 tập đoàn đầu tư lớn là Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội Viettel và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN). Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế) đã rà soát và đánh giá sơ bộ về ảnh hưởng của Thuế tối thiểu toàn cầu đối với 2 tập đoàn này, kết quả cho thấy, về thuế suất thuế TNDN của Tập đoàn Viettel tại các nước, về cơ bản, mức thuế suất thuế TNDN tại các nước do Viettel đầu tư trực tiếp hoặc gián tiếp qua Tổng công ty cổ phần Đầu tư Quốc tế Viettel (VTG) đều trên 15%, trừ tại Đông Timor, mức thuế 10% (được miễn thuế theo từng khu vực, bình quân thuế suất thực tế từ 5-7 %). Như vậy, nếu Việt Nam áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu theo quy định IIR mà Đông Timor không áp dụng quy định QDMTT thì sẽ có khả năng thu thêm phần thuế thu nhập doanh nghiệp chênh lệch giữa thuế tối thiểu toàn cầu so với mức thuế thực tế Viettel phải nộp tại Đông Timor. Đối với PVN, thuế suất thuế TNDN của Tập đoàn tại các nước khá cao, từ 30% đến 60%. Do đó việc áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu hiện tại không ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư ra nước ngoài của PVN.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn, Nghị quyết sẽ được bổ sung vào chương trình xây dựng luật và thông qua tại kỳ họp Quốc hội tháng 10/2023, do đó Tổng cục Thuế là đơn vị được giao chủ trì cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị của Bộ Tài chính gồm Vụ Chính sách thuế, Vụ Hợp tác quốc tế, Cục Tài chính DN bám sát các quy định của OECD về nội dung Thuế tối thiểu toàn cầu và các diễn biến tình hình các nước liên quan đến quy định này của OECD, đồng thời, tiếp tục rà soát các số liệu liên quan đến các DN đầu tư nước ngoài, đặc biệt là các đối tượng sẽ được điều chỉnh bởi chính sách này để có giải trình kịp thời.