Cần thiết nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam
	Sửa Luật Chứng khoán: Để phù hợp hơn cho thị trường chứng khoán Việt Nam
	Nhìn lại 2 năm thị trường chứng khoán phái sinh hoạt động

Tỷ trọng đóng góp vốn hóa tăng thêm của các doanh nghiệp lớn trong năm 2017. Nguồn: Fiinpro, CTCK Rồng Việt

Ông Nguyễn Hiếu, Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Rồng Việt nhận định, thị trường cổ phiếu Việt Nam đã có sự phát triển vượt bậc trong những năm qua và đang ngày càng liên kết chặt chẽ hơn với nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, vốn hóa thị trường/GDP vẫn thấp hơn khá nhiều so với các nước trong khu vực.

Theo số liệu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, tại thời điểm cuối tháng 9/2019, vốn hóa thị trường đã đạt 81% GDP. Như vậy, còn 19% thì thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ đạt được mốc 100% GDP. Liệu điều này có trở thành hiện thực?

Hiện tại, vốn hóa của thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở mức khoảng 4.548 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 195 tỷ USD. Theo ông Hiếu, để tăng vốn hóa thị trường thì có hai cấu phần là giá tăng và số lượng công ty niêm yết tăng. Dựa theo giả định kinh tế Việt Nam tăng trưởng 6,8% và lạm phát quanh ngưỡng 4% theo mục tiêu của Chính phủ trong năm 2020, ông Hiếu ước tính vốn hóa thị trường cần tăng 35% trong năm 2020 để đạt 100% GDP.

Tuy nhiên, nhìn lại lịch sử thì việc thị trường đạt được mức tăng 35% trong 1 năm là rất khó xảy ra. Từ năm 2010 đến nay, chỉ có 1 lần duy nhất VN-Index đạt mức tăng trên 35%, đó là năm 2017 với mức tăng 48%. Về mức tăng trưởng vượt bậc này, ông Hiếu đánh giá, nguyên nhân là do trong năm 2017, hàng loạt doanh nghiệp niêm yết mới như VJC, HVN, PLX, VPB, VRE. Ngoài ra còn có các thương vụ thoái vốn lớn như VNM và SAB. Cổ phiếu VNM và SAB đã tăng lần lượt 66% và 26% so với cuối năm 2016. Theo đó, IPO và thoái vốn ở một số doanh nghiệp lớn này đã chiếm hơn 50% tổng vốn hóa thị trường tăng thêm ở thời điểm năm 2017.

Từ đó, ông Hiếu cho rằng việc tăng cung bằng cổ phần hóa và thoái vốn là điều kiện tiên quyết để đạt được mục tiêu vốn hóa thị trường đạt 100% GDP.

Năm 2020 là năm cuối trong kế hoạch cổ phần hóa và thoái vốn của Chính phủ với hàng loạt doanh nghiệp lớn nằm trong danh sách thoái vốn và cổ phần hóa như Agribank, Vinachem, Mobifone, Viecm, Genco 1, Genco 2… Ước tính tổng vốn hóa của các doanh nghiệp lớn này ở mức khoảng 8 tỷ USD. Việc đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa và thoái vốn tại các doanh nghiệp này sẽ giúp tăng đáng kể vốn hóa cho thị trường chứng khoán Việt Nam và đạt được mốc 100% GDP trong năm 2020. Thực tế cũng đã cho thấy, phần lớn doanh nghiệp Nhà nước đều có kết quả kinh doanh tích cực sau khi IPO.

Tuy nhiên, ở một khía cạnh khác, ông Hiếu nhìn nhận, dù mục tiêu đạt được 100% GDP trong năm 2020 là một dấu mốc quan trọng, song thị trường vẫn cần phát triển ổn định và bền vững hơn. Thực tế cho thấy, sau khi đạt mức tăng trưởng mạnh trong năm 2017, thị trường chứng khoán đã nhanh chóng sụt giảm trong năm 2018.

Để không lặp lại diễn biến này, ông Hiếu cho rằng thị trường chứng khoán cần cải thiện nhiều yếu tố để có sự phát triển ổn định và bền vững. Theo đó, hiện tỷ lệ freefloat (tỷ lệ khối lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng so với khối lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường) và vòng quay cổ phiếu đều chỉ ở mức trung bình so với các thị trường trong khu vực, khiến cho thị trường trở nên kém hấp dẫn. Hơn nữa, hơn 70% giá trị giao dịch đến từ nhà đầu tư cá nhân, những người có xu hướng đầu tư ngắn hạn. Do đó, khi thị trường giảm mạnh sẽ ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư. Ngoài ra, mặc dù số lượng tài khoản chứng khoán tiếp tục tăng nhưng chỉ đạt khoảng 2,4% dân số Việt Nam.

Cải thiện được những điều này, thị trường sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư tham gia, từ đó gián tiếp tác động tới sự tăng trưởng của chỉ số. Bên cạnh đó, thị trường tốt thì mới tạo động lực cho các doanh nghiệp đưa cổ phiếu lên niêm yết và giao dịch.