Công chức hải quan Đồng Nai kiểm tra hàng hóa XNK. Ảnh: N.Hiền

Cục Hải quan Đồng Nai cho rằng, theo quy định tại Nghị định 127/2013/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 45/2016/NĐ-CP ngày 25/6/2016 và quy định tại Nghị định 08/2015/NĐ-CP ngày 21/1/2015 của Chính phủ, đối với trường hợp chủ hàng không đưa hàng ra khỏi kho ngoại quan ngay khi hợp đồng thuê kho đã hết hạn thì không xử phạt hành vi vi phạm, cơ quan Hải quan tổ chức thanh lý hàng hóa gửi kho ngoại quan quá hạn.

Tuy nhiên, trình tự thanh lý hàng hóa gửi kho ngoại quan quá hạn hiện nay chưa có hướng dẫn nào khác ngoài quy định tại Thông tư 203/2014/TT-BTC. Theo quy định tại thông tư này, quá thời hạn 90 ngày kể từ ngày hết hạn hợp đồng thuê kho ngoại quan hoặc hàng hóa hết hạn hợp đồng gia hạn thuê kho ngoại quan mà chủ hàng không đưa hàng ra khỏi kho ngoại quan thì hàng hóa đó được xác định là hàng hóa mà chủ hàng thực hiện hành vi chứng tỏ việc tử bỏ.

Theo Cục Hải quan Đồng Nai, Thông tư 203 được ban hành năm 2014, tức là trước khi ban hành Nghị định 08. Do đó, việc xử lý hàng hóa quá hạn trong kho ngoại quan sẽ có hai cách hiểu: Thứ nhất là thực hiện theo Nghị định 08, nghĩa là thanh lý hàng hóa ngay khi hợp đồng thuê kho ngoại quan hết hạn. Thứ hai, là vẫn thực hiện như hướng dẫn tại Thông tư 203- thực hiện thanh lý sau 90 kể từ ngày hết hạn hợp đồng thuê kho ngoại quan.

Trong trường hợp thực hiện theo Nghị định số 08, Cục Hải quan Đồng Nai nhận thấy có một số khó khăn. Cụ thể, ngay khi hàng hóa đã quá hạn theo hợp đồng thuê kho ngoại quan, nhưng DN chưa từ bỏ, hoặc có một lý do khách quan nào đó mà DN chưa thực hiện kịp việc gia hạn hợp đồng, hoặc tác xuất…, nếu cơ quan Hải quan thực hiện thanh lý sẽ gây tổn thất cho DN. Cùng với đó là các vấn đề về chủ sở hữu hàng hóa, việc cơ quan Hải quan lập Hội đồng thanh lý hàng hóa tồn đọng phức tạp, tốn kém thời gian, chi phí, công sức và không hiệu quả. Trong khi nhiều trường hợp hàng hóa có số lượng nhỏ, giá trị thấp, hàng hóa độc quyền của các nhãn hiệu, hàng hóa khó tiêu thụ…

Cục Hải quan Đồng Nai cũng đặt vấn đề, trường hợp đã quá hạn hợp đồng, cơ quan Hải quan chưa thực hiện thủ tục thanh lý hàng hóa, mà DN đã xin được gia hạn thời hạn thuê kho ngoại quan, hoặc đưa được hàng hóa ra khỏi kho ngoại quan theo thủ tục thì có giải quyết, chấp nhận không và cách thức xử lý thế nào? có xử lý vi phạm hành chính không và xử phạt theo điều khoản, quy định pháp luật nào.

Từ vướng mắc trên Cục Hải quan Đồng Nai đã có văn bản gửi Tổng cục Hải quan kiến nghị hai hướng xử lý. Thứ nhất, xử phạt DN theo điều 15 Nghị định 127 đã được sửa đổi, bổ sung tại Điều 1 Nghị định 45 với hành vi lưu giữ hàng hóa không phù hợp với hợp đồng thuê kho ngoại quan, không phù hợp với điều kiện bảo quan, lưu giữ của kho. Cụ thể, “không phù hợp” có thể được hiểu là bao gồm cả trường hợp không phù hợp về thời hạn. Đồng thời, yêu cầu DN đưa hàng ra khỏi kho ngoại quan bằng các hình thức bán vào nội địa, tái xuất, hủy…

Thứ hai, trong trường hợp DN từ bỏ hàng hóa, Cục Hải quan Đồng Nai đề nghị xử lý hàng tồn đọng trong kho ngoại quan theo quy định tại Thông tư 203 hướng dẫn xử lý hàng hóa tồn đọng thuộc địa bàn hoạt động hải quan.