Các gói BHXH ngắn hạn linh hoạt được xây dựng nhằm giúp người dân thêm nhiều lựa chọn. Ảnh: ST

Rà soát lại số lao động tự do

Mới đây, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã ban hành kế hoạch phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện năm 2019. Theo đó, mục tiêu kế hoạch là tăng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện của năm sau so với năm trước ít nhất bằng 50%; phấn đấu đến hết năm 2019, số người tham gia BHXH tự nguyện đạt trên 450.000 người (tăng 200.000 người so với năm 2018).

Để đạt được mục tiêu trên, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã đưa ra giải pháp phối hợp với BHXH Việt Nam và các địa phương trong việc chia sẻ dữ liệu về quản lý lao động, thống kê, rà soát số lao động làm việc tại các doanh nghiệp, các hộ kinh doanh cá thể, người lao động trong làng nghề, lao động tự do... Những đối tượng hiện đang có nguồn thu nhập ổn định mà không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc để tuyên truyền, vận động tham gia BHXH tự nguyện.

Bên cạnh đó, sẽ tổ chức đánh giá việc thực hiện chính sách hỗ trợ một phần tiền đóng của Nhà nước từ ngày 1/1/2018 đối với người tham gia BHXH tự nguyện, từ đó kiến nghị, đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các gói bảo hiểm. Đồng thời nghiên cứu, xây dựng và triển khai thí điểm các gói BHXH ngắn hạn linh hoạt đối với người tham gia BHXH tự nguyện.

Đặc biệt, tiếp tục khuyến khích các cơ quan, tổ chức, cá nhân hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện. Thực hiện cải cách thủ tục hành chính, cải thiện quy trình, thủ tục tham gia và thụ hưởng chính sách BHXH tự nguyện để tạo thuận lợi nhất cho người dân tiếp cận tham gia và thụ hưởng các chế độ…

Linh hoạt và liên thông

Theo các chuyên gia lao động, khó khăn lớn nhất trong việc vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện chính là chế độ hiện tại chưa thực sự hấp dẫn. Tuy nhiên, trong Nghị quyết số 28-NQ/TƯ của Ban chấp hành Trung ương khoá XII về cải cách chính sách BHXH, nhiều nội dung cải cách và giải pháp hướng tới mở rộng diện bao phủ BHXH, đặc biệt là BHXH tự nguyện đã được đưa ra, như các gói BHXH ngắn hạn linh hoạt được xây dựng nhằm giúp người dân thêm nhiều lựa chọn.

Cần phải nhấn mạnh rằng, việc xây dựng các gói BHXH linh hoạt không chỉ đáp ứng các nhu cầu trước mắt mà còn tạo ra thêm nhiều lựa chọn về tham gia cũng như thụ hưởng cho người lao động.

Cho ý kiến về việc xây dựng gói BHXH ngắn hạn linh hoạt, ThS. Điều Bá Được, Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam) đề nghị nghiên cứu thiết kế gói BHXH linh hoạt, liên thông, theo đó nên bổ sung thêm hai chế độ ốm đau và thai sản trong BHXH bắt buộc vào theo dõi cùng với chế độ BHYT để thống nhất quản lý, tạm gọi là chế độ bảo hiểm sức khỏe. Hình thành quỹ bảo hiểm sức khỏe trên cơ sở nhập quỹ BHYT với quỹ ốm đau, thai sản thuộc BHXH bắt buộc. Đồng thời, đề nghị nghiên cứu đề xuất thêm chế độ trợ cấp gia đình tập trung vào việc chăm sóc trẻ em, người già, người bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp cần phục hồi chức năng hoặc người cần phục vụ.

Trợ cấp gia đình sẽ được bổ sung và tích hợp vào chế độ BHYT, chế độ ốm đau, thai sản trong BHXH bắt buộc với đề xuất mức đóng như sau: Mức đóng góp trên nền đóng BHYT hiện nay 4,5% + 3% (lương cơ sở) dành cho ốm đau, thai sản; dự kiến đóng thêm từ 1-3% để chi cho chăm sóc trẻ em và chăm sóc người già. Ngoài chế độ BHYT trẻ em từ 0-15 tuổi khi ốm đau hoặc người già cần người chăm sóc thì bố, mẹ có con ốm đau hoặc con có bố, mẹ già phải nghỉ việc để chăm sóc sẽ được quỹ bảo hiểm sức khỏe thanh toán bù đắp khoản tiền lương. Mức chi cụ thể sẽ được tính toán đề xuất phù hợp với nguyên tắc đóng – hưởng, nguyên tắc chia sẻ.

Cũng theo ông Điều Bá Được, cũng cần nghiên cứu bổ sung chế độ trợ cấp từ quỹ BH thất nghiệp để chi trả cho người lao động có thời gian đóng BHXH và BH thất nghiệp có thời gian đóng BHXH và BH thất nghiệp cộng dồn đủ 20 năm trở lên mà chưa hưởng BHXH, BH thất nghiệp, bị thất nghiệp khi nam đủ 55 tuổi trở lên, nữ đủ 50 tuổi trở lên nhưng chưa đủ điều kiện về tuổi đời để được nhận lương hưu thì quỹ BH thất nghiệp chi trả trợ cấp thất nghiệp hàng tháng cho đến khi đủ điều kiện về tuổi đời để nhận hưu. Đối với chế độ hưu trí và tử tuất cũng cần nghiên cứu giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để được nhận lương hưu từ đủ 20 năm xuống còn đủ 15 năm hoặc 10 năm. Đồng thời thay đổi công thức tính lương hưu bảo đảm nguyên tắc đóng – hưởng, nguyên tắc bình đẳng, công bằng, chia sẻ.