Cơ cấu thị phần lượng gạo xuất khẩu sang các thị trường chính. Biểu đồ: T.Bình.

3 thị trường lớn chiếm 65,4% lượng gạo xuất khẩu

Theo thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, tháng 9/2023 cả nước xuất khẩu 605.410 tấn gạo, kim ngạch đạt 377,78 triệu USD, trị giá bình quân 624 USD/tấn, giảm 34,3% về lượng, giảm 30,9% về kim ngạch, nhưng tăng 5,2% về trị giá bình quân so với tháng trước.

So với cùng kỳ năm ngoái, kết quả xuất khẩu gạo tăng 4,3% về lượng, tăng 37,8% kim ngạch và tăng 32,2% về trị giá bình quân.

Lũy kế hết tháng 9 cả nước xuất khẩu gần 6,42 triệu tấn gạo, kim ngạch đạt 3,54 tỷ USD, trị giá bình đạt 551,5 USD/tấn, tăng 19,5% về lượng, tăng 35,9%, tăng 13,7% về trị giá bình quân so với cùng kỳ 2022.

Về thị trường, 3 cái tên dẫn đầu đều thuộc châu Á gồm: Philippines, Trung Quốc và Indoenesia.

Trong đó, Philippines vẫn là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam. Hết tháng 9, kết quả xuất khẩu gạo sang Philippines đạt hơn 2,44 triệu tấn, kim ngạch đạt 1,29 tỷ USD, giảm 1,1% về lượng, nhưng tăng 12,8% về kim ngạch so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng quốc gia Đông Nam Á này chiếm 38% về lượng và chiếm 36,5% về kim ngạch xuất khẩu gạo của cả nước.

Trung Quốc đứng thứ hai với 858.848 tấn, kim ngạch đạt 495,78 triệu USD, tăng 37,2% về lượng và tăng 55,2% về kim ngạch; chiếm 13,3% về lượng và chiếm 14% về kim ngạch xuất khẩu gạo của cả nước.

Đứng thứ ba là Indonesia với 884.177 tấn, kim ngạch 462,61 triệu USD, tăng mạnh tới1.667% về lượng, tăng 1.794% về kim ngạch so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 13,8% về lượng và chiếm 13% về kim ngạch xuất khẩu gạo của cả nước.

Với tổng lượng khoảng 4,2 triệu tấn, riêng 3 thị trường ở châu Á kể trên chiếm đến 65,4% tổng lượng gạo xuất khẩu cả nước trong 9 tháng qua.

Cơ hội lớn ở thị trường Indonesia

Liên quan đến xuất khẩu gạo sang “quốc gia vạn đảo”, mới đây, Thương vụ Việt Nam tại Indonesia cho biết, sau tuyên bố của Tổng thống Indonesia Joko Widodo (ngày 8/10/2023) về việc nước này sẽ phải cần thêm khoảng 1,5 triệu tấn gạo dự trữ quốc gia từ nay tới hết năm 2023, đây được xem là cơ hội lớn cho mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Bởi, sau tuyên bố của Tổng thống Indonesia, ông Arief Prasetyo Adi, quyền Bộ trưởng Nông nghiệp Indonesia xác nhận trước báo giới nước này, Việt Nam và Thái Lan sẽ là hai nguồn cung cấp gạo chính cho đợt thu mua 1,5 triệu tấn gạo tới đây.

Lãnh đạo Cơ quan Hậu cần quốc gia Indonesia (cơ quan được Indonesia chỉ định là đơn vị nhập khẩu gạo) cho biết thêm, tất cả các giấy phép cần thiết cho việc nhập khẩu 1,5 triệu tấn gạo đã được các cơ quan hữu quan Indonesia ban hành và việc nhập khẩu sẽ được thực hiện sớm nhất bắt đầu từ cuối tháng 10/2023.

Việc Indonesia chọn Việt Nam là nguồn cung chính cho các đợt thu mua lúa gạo đã khẳng định thêm vị thế, uy tín chất lượng của hạt gạo Việt Nam.

Thương vụ Việt Nam tại Indonesia đánh giá, gạo Việt Nam luôn là nguồn cung uy tín, giành được sự tin tưởng của Chính phủ và người tiêu dùng Indonesia trong bối cảnh nước này đang phải đối mặt với sự thiếu hụt về sản lượng lương thực sản xuất trong nước do ảnh hưởng từ hiện tượng El Nino.

Để tận dụng tối đa cơ hội này, Thương vụ Việt Nam tại Indonesia khuyến nghị các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam cần lưu ý hướng dẫn của Bộ Công Thương trước đó về xuất khẩu khẩu gạo sang thị trường Indonesia.

Theo đó, các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo chủ động theo dõi sát tình hình thị trường; đánh giá đầy đủ các cơ hội cũng như rủi ro để xây dựng phương án giao dịch, ký kết hợp đồng phù hợp, đảm bảo hiệu quả xuất khẩu và góp phần tiêu thụ hết thóc, gạo hàng hóa cho nông dân với giá có lợi.

Ngoài ra các thương nhân cần lưu ý phương án phòng ngừa các rủi ro về giá cả, thanh toán và giao hàng trong bối cảnh tình hình thương mại thế giới đang chịu nhiều tác động.