Bản tóm tắt pháp lý dài 80 trang của các công tố viên đảng Dân chủ tại Hạ viện lập luận rằng, ông Trump đã kích động đám đông người ủng hộ “nổi loạn”. Trong khi đó, đội ngũ pháp lý mới của ông Trump đã phản hồi bằng một bản tóm tắt dài 14 trang, cho rằng, phiên tòa luận tội cựu Tổng thống là vi hiến và những tuyên bố của ông Trump không kích động bạo loạn.

The Hill đã dẫn ra 5 điểm đáng chú ý trong bản tóm tắt pháp lý của cả 2 bên.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AP

Hai bản tóm tắt pháp lý là “hai thế giới khác nhau”

Theo The Hill, bản tóm tắt pháp lý của các thành viên đảng Dân chủ và đội ngũ pháp lý của ông Trump là hai “thế giới hoàn toàn khác nhau”.

Tháng 1/2021, 10 thành viên đảng Cộng hòa cùng tất cả 222 thành viên đảng Dân chủ đã bỏ phiếu để buộc tội ông Trump vì kích động bạo loạn. Vào thời điểm đó, các thành viên đảng Dân chủ không đặt ra câu hỏi về việc Hiến pháp có trao cho Thượng viện quyền kết tội ông Trump và cấm ông tái tranh cử tổng thống hay không và kể cả ở thời điểm hiện tại, khi ông Trump đã rời nhiệm sở, chỉ là một công dân bình thường.

Trên thực tế, các thành viên đảng Dân chủ nói rằng, cựu Tổng thống Trump bắt buộc phải bị kết tội để đảm bảo nền dân chủ Mỹ không bị đe dọa theo cách này một lần nữa.

“Hành vi của cựu Tổng thống Trump phải được tuyên bố là không thể chấp nhận được bằng những điều khoản rõ ràng. Đây không phải là vấn đề đảng phái. Hành động của ông ấy đe dọa trực tiếp đến tất cả các cuộc tranh luận và bất đồng chính trị khác đang diễn ra. Hành động này cũng đe dọa hệ thống hiến pháp bảo vệ các quyền tự do cơ bản”, bản tóm tắt pháp lý của đảng Dân chủ nêu rõ.

Về phía đảng Cộng hòa, cú sốc và sự giận dữ đã giảm bớt kể từ khi xảy ra vụ bạo loạn. 45 trong số 50 thành viên đảng Cộng hòa tại Thượng viện đã bỏ phiếu bác bỏ phiên tòa luận tội ông Trump với lý do phiên tòa này vi hiến.

Trong bản tóm tắt pháp lý, các luật sư của ông Trump lập luận rằng, phiên tòa xét xử là không phù hợp với Hiến pháp Mỹ vì một cựu tổng thống không thể đối mặt với các phiên luận tội khi đã rời nhiệm sở.

Theo các luật sư, không có mối liên quan nào giữa những tuyên bố của ông Trump và đám đông gây bạo loạn ở Điện Capitol. Các luật sư của Trump cho rằng, bài phát biểu của ông Trump về việc cuộc bầu cử đã bị đánh cắp, mặc dù không được ủng hộ ở thủ đô Washington, nhưng vẫn được Tu chính án thứ nhất bảo vệ và bất kỳ nỗ lực nào nhằm trừng phạt ông đều vi phạm quyền tự do dân sự.

Bản tóm tắt pháp lý tập trung vào Tu chính án thứ nhất và các cáo buộc

Hạ viện Mỹ ngày 13/1 đã tiến hành bỏ phiếu thông qua nghị quyết với điều khoản luận tội duy nhất đối với ông Trump, theo đó cáo buộc ông kích động bạo loạn. Điều khoản luận tội phần lớn dựa vào bài phát biểu của ông Trump bên ngoài Nhà Trắng ngày 6/1 cho rằng nó đã kích động những người ủng hộ xâm nhập Điện Capitol và ngăn cản Quốc hội chứng nhận chiến thắng của ông Joe Biden.

Bản tóm tắt pháp lý từ đảng Dân chủ tập trung vào cáo buộc duy nhất đó và phân tích thành một loạt các cáo buộc cụ thể hơn, như ông Trump lạm dụng quyền hạn của mình vì lợi ích chính trị cá nhân, xâm phạm tính mạng của các nhà lập pháp và Phó Tổng thống Mike Pence và đe dọa an ninh quốc gia khi kích động một vụ bạo loạn ở Điện Capitol.

“Nếu việc kích động vụ bạo loạn chống lại một phiên họp chung của Quốc hội sau khi thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống không phải là một hành vi phải bị luận tội, thì thật khó để tưởng tượng điều gì mới phải làm như vậy”, các nhà lập pháp đảng Dân chủ cho biết trong bản tóm tắt pháp lý và nêu rõ rằng cựu Tổng thống Donald Trump phải “đặc biệt chịu trách nhiệm” về vụ bạo loạn.

Trong khi đó, các đồng minh của ông Trump lại có quan điểm hoàn toàn khác khi cho rằng, cựu Tổng thống có quyền nêu lên những bất thường trong cuộc bầu cử và khuyến khích những người ủng hộ phản đối một quy trình mà ông cho là vốn đã có gian lận, miễn là được thực hiện trong hòa bình.

Bản tóm tắt pháp lý của luật sư ông Trump tập trung vào các quyền tự do của Tu chính án thứ nhất, khẳng định rằng ông Trump không chịu trách nhiệm về hành động của những người gây bạo loạn ở Điện Capitol. Theo các luật sư, những người gây rối chỉ đơn giản đã hiểu sai thông điệp của ông Trump.

Các luật sư của ông Trump cũng đang dựa vào một biện pháp bào chữa theo thủ tục, cụ thể là đảng Dân chủ đã vi phạm quyền luận tội khi kết hợp nhiều cáo buộc vào một bản cáo trạng.

Phiên tòa có hợp Hiến hay không vẫn là câu hỏi gây tranh cãi

Hiến pháp Mỹ có cho phép Quốc hội luận tội một quan chức chính phủ khi họ mãn nhiệm không? Đây là câu hỏi trọng tâm trong bản tóm tắt pháp lý mà cả hai bên đệ trình và câu hỏi này có thể sẽ tốn thời gian tranh luận đáng kể tại phiên xét xử dự kiến diễn ra vào ngày 9/2.

Các thành viên đảng Dân chủ đã dành 23 trang trong bản tóm tắt trình bày chi tiết về hiến pháp luận tội một cựu tổng thống và ngăn chặn ông Trump không được nắm giữ chức vụ trong chính quyền trong tương lai.

Các thành viên đảng Dân chủ đã trích dẫn Điều 1 của Hiến pháp Mỹ, theo đó trao cho Hạ viện “quyền để luận tội” và Thượng viện “quyền để xét xử tất cả các cuộc luận tội” mà không có quy định nào về việc liệu cá nhân còn tại vị hay không.

Cựu Tổng thống Trump tại cuộc vận động cho đảng Cộng hòa ở bang Georgia hôm 5/12/2020. Ảnh: AFP

Các nhà lập pháp của đảng Dân chủ cho biết, không có điều nào trong Hiến pháp cho phép một quan chức của chính quyền nhanh chóng từ chức hoặc bị sa thải để tránh phải đối mặt với những hậu quả gây ra khi đương chức.

“Nếu Thượng viện không xét xử Tổng thống Trump và kết tội ông ấy thì điều này như lời tuyên bố với tất cả các tổng thống tương lai rằng sẽ không có hậu quả và không có phản ứng nào của Quốc hội nếu họ phản bội lời thề ‘giữ gìn và bảo vệ Hiến pháp’ trong tuyên thệ nhậm chức”, bản tóm tắt pháp lý của đảng Dân chủ nêu rõ.

Trong khi đó, nhóm pháp lý của ông Trump đã trích dẫn Điều 2, Mục 4 của Hiến pháp Mỹ, trong đó quy định rằng, tổng thống sẽ bị cách chức khi bị luận tội và có thể bị kết tội vì phản quốc, hối lộ hoặc phạm các tội ác và tội nhẹ khác.

Họ nói rằng vì ông Trump không thể bị cách chức nên phần còn lại của phiên luận tội là không có hiệu lực.

Luật sư của Trump “mở đường” cho tranh luận về gian lận bầu cử

Nhóm pháp lý của ông Trump đưa ra tín hiệu rằng, họ không muốn những tuyên bố không được ủng hộ của cựu Tổng thống về gian lận bầu cử sẽ trở thành tâm điểm của phiên tòa luận tội. Tuy nhiên, các luật sư của ông Trump có thể sẽ khiến ông dễ bị công kích khi đưa ra vấn đề đó trong bản tóm tắt pháp lý.

Bản tóm tắt pháp lý của phía ông Trump cho rằng, đảng Dân chủ đã sai khi nói rằng cựu Tổng thống đã kích động đám đông người ủng hộ với tuyên bố rằng cuộc bầu cử bị đánh cắp, bởi nhiều người có thể không đồng ý về việc liệu những thay đổi bầu cử trong đại dịch Covid-19 có được đưa ra để ngăn chặn những phiếu bầu dành cho ông Trump hay không.

“Không có đủ bằng chứng để có thể kết luận rằng các tuyên bố của ông Trump là chính xác hay không”, luật sư của Trump cho biết.

“Trái ngược với tuyên bố công khai rằng sẽ không đưa ra những tuyên bố về gian lận bầu cử, các luật sư của ông Trump tiếp tục bảo vệ chiến dịch ‘lời nói dối to lớn’ của cựu Tổng thống rằng cuộc bầu cử đã bị đánh cắp”, một cố vấn cấp cao của nhóm luận tội đảng Dân chủ cho biết.

Đảng Dân chủ sẽ sử dụng khía cạnh cảm xúc trong vụ bạo loạn?

Không giống như cuộc luận tội đầu tiên của ông Trump, Quốc hội Mỹ đã bị ảnh hưởng trong vụ việc lần này, khi những kẻ bạo loạn đã đột nhập vào Điện Capitol trong phiên họp chung, khiến các nhà lập pháp phải tìm chỗ trú ẩn an toàn.

Một số người trong đám đông đã hô vang lời đe dọa chống lại bất kỳ ai bị coi là không trung thành với ông Trump, bao gồm cả bà Pelosi và cựu Phó Tổng thống Mike Pence. Nhiều căn phòng trong tòa nhà quốc hội đã bị những người biểu tình xông vào lục lọi, trong khi đó, nhiều nhân viên phải trốn dưới bàn làm việc sau cánh cửa.

Một cảnh sát đã thiệt mạng trong vụ bạo loạn, hai nhân viên thực thi pháp luật khác đã tự tử chỉ vài ngày sau vụ tấn công.

Sự kết hợp giữa nỗi sợ hãi và bi kịch cá nhân sẽ là một hình thức nhân chứng trong phiên tòa luận tội ở Thượng viện, khi các thành viên đảng Dân chủ dự định sẽ sử dụng những khoảnh khắc hỗn loạn đó nhằm tác động tới cảm xúc của những người theo dõi phiên tòa được truyền hình trên khắp đất nước.

Tuy nhiên, kế hoạch này có khả năng không mang lại kết quả khi các thành viên đảng Cộng hòa ở Thượng viện chắc chắn sẽ thanh minh cho ông Trump về bất kỳ hành vi sai trái nào liên quan đến vụ bạo loạn ở Điện Capitol. Mặc dù vậy, các thành viên đảng Dân chủ vẫn đang đấu tranh để đảm bảo rằng, những phiếu bầu nhằm tha bổng ông Trump sẽ không ảnh hưởng đến phiên tòa xét xử./.