Đội 4 (Cục Điều tra chống buôn lậu) phối hợp với Công an TP Lạng Sơn bắt giữ 2 vụ vận chuyển gần 1 tấn pháo (tại Lạng Sơn, tháng 10/2023). Ảnh: Hoàng Cường.

Tiềm ẩn nhiều phức tạp

Sáng 28/2, trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) Nguyễn Hùng Anh chia sẻ: Thời gian qua, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép pháo nổ qua biên giới thời gian qua vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ, thách thức. Đặc biệt trong dịp trước và trong Tết nguyên đán, hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép pháo qua biên giới lại có chiều hướng gia tăng làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Các vụ việc buôn lậu, vận chuyển trái phép pháo qua biên giới do cơ quan Hải quan phát hiện, bắt giữ tập trung chủ yếu qua tuyến đường bộ thuộc các tỉn: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Gia Lai, Kon Tum...

Đối tượng mua bán, vận chuyển trái phép pháo nổ qua biên giới thường là hành khách, lái xe trên các phương tiện vận tải có hoạt động xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu. Vì lợi nhuận mặt hàng này cao, các đối tượng tìm mọi cách qua mặt cơ quan chức năng để đưa pháo về nội địa tiêu thụ.

Phương thức, thủ đoạn các đối tượng thường sử dụng như gia cố, tạo hầm, vách ngăn trên các phương tiện xe khách, xe tải, các loại phương tiện khác để cất giấu pháo, trốn tránh sự kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng. Đồng thời, dùng xe hạ tải, xe ô tô, xe máy phân khối lớn chạy tốc độ cao để vận chuyển pháo từ khu vực biên giới vào sâu nội địa...

Xác định mặt hàng pháo nổ ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến tình hình an ninh, chính trị, trật tự, an toàn xã hội, Tổng cục Hải quan thường xuyên tập trung chỉ đạo, triển khai quyết liệt đồng bộ nhiều giải pháp để kiểm soát việc buôn lậu, vận chuyển trái phép pháo qua biên giới.

Cụ thể, quán triệt, triển khai thực hiện Chỉ thị số 406/TTg ngày 8/8/1994 của Thủ tướng Chính phủ; Công văn số 02/BCĐ389- VPTT ngày 28/1/2019 của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia; Nghị định số 137/2020/NĐ-CP ngày 27/11/2020 của Chính phủ…

Song song đó, ngành Hải quan đã chủ động ban hành các kế hoạch, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, cảnh báo nghiệp vụ trong việc tăng cường phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới nói chung, pháo nổ nói riêng.

Thu giữ hơn 25 tấn pháo

Theo Cục trưởng Nguyễn Hùng Anh, trên cơ sở các kế hoạch, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, cảnh báo nghiệp vụ của Tổng cục Hải quan, các đơn vị nghiệp vụ trong ngành Hải quan đã triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp trong công tác phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép pháo nổ.

Cụ thể, các đơn vị tập trung đánh giá tình hình, lập danh sách phương tiện, đối tượng trọng điểm, tổ chức, cá nhân, tuyến đường liên quan đến hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép pháo các loại để chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa, bắt giữ, xử lý.

Kiểm soát chặt chẽ các phương tiện xuất nhập cảnh, đặc biệt là xe khách nhập cảnh qua cửa khẩu nhằm ngăn chặn các hoạt động buôn lậu, vận chuyển pháo trái phép qua biên giới.

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hàng hóa, phương tiện đồng thời phân tích, đánh giá, nhận định các dấu hiệu vi phạm; sử dụng máy soi hành lý, máy soi container có hiệu quả nhằm kiểm tra, kiểm soát hành lý hành khách xuất nhập cảnh, hàng hóa nhập khẩu để kịp thời phát hiện và xử lý các đối tượng có hành vi buôn bán, vận chuyển trái phép pháo các loại.

Thực hiện quy chế phối hợp với lực lượng Bộ đội Biên phòng, Công an trong đấu tranh, bắt giữ, xử lý các đối tượng có hành vi vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.

Phối hợp với các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền, vận động, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép pháo qua biên giới cho hành khách xuất nhập cảnh, doanh nghiệp xuất nhập khẩu và quần chúng nhân dân bằng nhiều hình thức như: Tuyên truyền trong quá trình làm thủ tục, niêm yết các văn bản tại nơi làm thủ tục, cửa khẩu, sử dụng bảng đèn LED điện tử để tuyên truyền các khẩu hiệu, hình ảnh phòng, chống buôn bán, vận chuyển trái phép pháo nổ với khẩu hiệu: “Toàn dân tích cực tham gia cuộc vận động giao nộp vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và các loại pháo”; “kiên quyết đấu tranh với các hành vi vi phạm về vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháo”…

Kết quả, từ ngày 28/1/2019 đến ngày 28/1/2024 (giai đoạn thực hiện Công văn số 02/BCĐ389-VPTT ngày 28/01/2019 của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia về việc tăng cường phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép pháo nổ qua biên giới), ngành Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ và xử lý 226 vụ và 170 đối tượng có hành vi mua bán, vận chuyển trái phép pháo các loại, tang vật thu giữ gần 26 tấn pháo các loại (25.606,7 kg pháo).