Đề xuất điều chỉnh giá điện 2 lần/năm
	Ngành điện "đau đầu" vì điện than bị chối từ, điện mặt trời giá quá chát
	Chưa gỡ vướng mắc “sống còn”, Nhiệt điện Thái Bình 2 khó phát điện trong 2020?

Đại biểu Phương Thị Thanh chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương.

Thiếu vốn để đưa điện về vùng khó khăn

Phản ánh thực trạng dự án đưa điện về vùng nông thôn, miền núi triển khai chậm, chưa đạt tiến độ như Chính phủ đề ra, đại biểu Phương Thị Thanh (Bắc Kạn) đề nghị Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết nguyên nhân và giải pháp của Bộ trong thời gian tới.

Về tiến độ thực hiện dự án đưa điện về vùng nông thôn, miền núi, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thừa nhận, mặc dù đây là đề án rất quan trọng của Đảng, Nhà nước nhưng đến nay chưa được thực hiện đúng tiến độ.

Bộ trưởng cho biết, mục tiêu dự án hướng tới là cung cấp điện lưới quốc gia cho 11.000 hộ dân, 17 xã và 9.000 thôn, bản ở tất cả các vùng nông thôn, miền núi, hải đảo, vùng có điều kiện khó khăn trên cả nước cũng như một số nội dung khác liên quan đến cấp điện cho các trạm bơm tưới nước tại vùng đồng bằng sông Cửu Long. Quy mô tổng vốn đầu tư dự kiến trên 30 nghìn tỷ đồng.

Để thực hiện dự án, Bộ đã chỉ đạo xây dựng các kế hoạch để cung ứng vốn cho dự án này, bao gồm các nguồn vốn từ Ngân sách nhà nước, Tập đoàn Điện lực (EVN), ngân sách địa phương và nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng quốc tế, trong đó có Ngân hàng Thế giới (WB), Liên minh châu Âu (EU) và các tổ chức khác. Trong đó nguồn vốn lớn nhất mà chúng ta trông đợi là của WB và EU, với quy mô lên tới 24.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, trong giai đoạn cuối năm 2017, đầu năm 2018, trần nợ công của nước ta lên rất cao, xấp xỉ chạm giới hạn nên Chính phủ đã yêu cầu Bộ kế hoạch và Đầu tư rà soát tổng thể tất cả các chương trình đang sử dụng vốn vay dưới danh nghĩa chương trình quốc gia. Sau đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư quyết định tạm thời không xem xét đưa nguồn vay từ WB và EU, ngoại trừ duy nhất khoản tiền hơn 2.800 tỷ đồng đã được EU giải ngân cho dự án.

Do yêu cầu thời điểm đó, các dự án này không được tiếp tục bố trí vốn cũng như cung cấp các nguồn lực đầu tư cho các địa phương. Tính đến nay, xét cả về tiêu chí vốn và các chỉ tiêu của các dự án, chỉ có khoảng hơn 10% các nội dung của dự án này được thực hiện; khoảng 18% nguồn vốn từ ngân sách được giải ngân đã được thực hiện.

Tuy nhiên, sau khi Quốc hội và Chính phủ có những nỗ lực thực hiện an toàn nợ công quốc gia, giảm trần nợ công xuống thì hiện nay, chúng ta có những cơ sở thuận lợi để thực hiện tiếp dự án này.

Theo sự chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương đã làm việc tiếp với WB và EU, chuẩn bị sẵn sàng những nguồn hỗ trợ từ ưu đãi của hai tổ chức này, với quy mô lên khoảng 24.000 tỷ đồng. Như vậy, chúng ta đủ điều kiện nhằm tiếp tục triển khai các thành phần của dự án. Tuy nhiên, dự kiến đến 2020 mới bảo đảm hoàn thành đúng tiến độ. Bộ Công Thương cũng thiết tha kiến nghị Quốc hội cho phép tiếp tục sử dụng vốn vay từ các tổ chức quốc tế nhằm phục vụ cho việc triển khai dự án này.

Nghiên cứu đa dạng hóa nguồn đầu tư

Cũng về điện, đại biểu Huỳnh Thanh Cảnh (Bình Thuận) chất vấn: "Một trong những điểm nghẽn cơ bản trong phát triển năng lượng tái tạo là thiếu hạ tầng truyền tải điện trong khi nước ta còn rất thiếu thốn điện. Giải pháp căn cơ và dài hạn cho việc thiếu hệ thống truyền tải điện là gì? Nguồn vốn Nhà nước có hạn thì có cơ chế cho tư nhân đầu tư không?".

Tư lệnh ngành Công Thương cũng đồng tình hiện có điểm nghẽn là điều kiện hạn chế nguồn lực Nhà nước và của EVN. Do đó, nếu thiếu nguồn đầu tư cho phép của luật pháp bao gồm cả hệ thống truyền tải và các trạm biến áp thì sẽ tiếp tục hạn chế việc giải tỏa công suất.

Theo ông, các vùng phụ tải cao hiện nay tập trung ở khu vực mà đường truyền tải chưa hoàn thiện chưa đảm bảo cơ sở. Tới đây, trong dài hạn, Bộ sẽ tiếp tục cùng các bộ ngành nghiên cứu tham mưu báo cáo Chính phủ, Quốc hội sửa đổi bổ sung một số nội dung trong các luật như Luật Đầu tư, Luật Điện lực để làm rõ cơ chế mới cho phép đa dạng hóa nguồn đầu tư vào hệ thống truyền tải điện.

Ông cũng cho biết hiện có các doanh nghiệp tư nhân như Tập đoàn Trung Nam có nghiên cứu báo cáo Bộ Công Thương và các bộ ngành, đề xuất xây đường dây 500 kV để đảm bảo công suất. Căn cứ quy định luật pháp, Bộ đã thẩm định báo cáo Chính phủ cho đường dây này như hợp phần trong đầu tư dự án điện mặt trời của Trung Nam.

Như vậy có thể xem xét phê duyệt thực hiện đầu tư phát triển nguồn kết hợp với hệ thống lưới điện. Nhưng về lâu dài, theo Bộ trưởng Công Thương, cần điều chỉnh luật hoặc văn bản hướng dẫn pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép vận dụng cơ chế trong luật Điện lực cho phép xã hội hóa về truyền tải điện.

“Không có nghĩa đầu tư cho truyền tải điện mà đánh mất vai trò độc quyền của Nhà nước ở trong luật này, chúng ta có thể áp dụng hình thức BT” - Bộ trưởng Bộ Công Thương nói và cho biết dự luật PPP cũng đưa quy định cho phép đa dạng hơn nguồn đầu tư của xã hội về truyền tải để đảm bảo công suất.