Trung tâm chỉ huy được trang bị hệ thống camera giám sát hiện đại tại nhà ga T2-Nội Bài. Ảnh: HỮU LINH.

Trong các giải pháp nhằm hiện thực hóa mục tiêu trên, việc tiếp tục mở rộng Cơ chế một cửa quốc gia (NSW) và kết nối chính thức Cơ chế một cửa ASEAN (ASW) là một nhiệm vụ quan trọng.

Năm 2016, Tổng cục Hải quan đã và sẽ chú trọng nâng cấp, phát triển Cổng thông tin một cửa quốc gia () đáp ứng yêu cầu kết nối với hệ thống thông tin của các bộ, ngành tham gia vào NSW để xử lý các thủ tục hành chính, kết nối NSW với NSW của các nước thành viên ASEAN. Tiếp tục mở rộng thủ tục hành chính của các Bộ đã triển khai NSW (Bộ Công Thương; Giao thông vận tải; Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Tài nguyên và Môi trường; Y tế; Khoa học và Công nghệ; Thông tin và Truyền thông; Văn hóa, Thể thao và Du lịch).

Theo kế hoạch, đầu tháng 3 tới sẽ có thêm các cảng biển thuộc khu vực quản lý của Cục Hải quan Đồng Nai và Cục Hải quan Cần Thơ thực hiện NSW đối với tàu thuyền Việt Nam và nước ngoài xuất nhập cảnh, quá cảnh. Tại Đồng Nai, các cảng biển dự kiến thực hiện NSW thời gian tới như: Bến cảng Đồng Nai, bến cảng chuyên dùng VOPAK, bến cảng LPG Hồng Mộc, bến cảng Sanrimjohap, bến cảng Phú Đông… Tại địa bàn của Cục Hải quan Cần Thơ quản lý có các cảng: Cảng Duyên hải Trà Vinh; cảng Vĩnh Long, cảng Cần Thơ, cảng Vĩnh Thái, cảng Trà Vinh, cảng Trà Nóc.

Đối với việc kết nối chính thức ASW với các nước thành viên ASEAN hiện đã sẵn sàng về mặt kỹ thuật để trao đổi C/O mẫu D điện tử, sau khi kết nối kỹ thuật (tháng 9-2015), Việt Nam và các quốc gia liên quan (Indonesia, Thái Lan, Malaysia, Singapore) đã tích cực thí điểm trao đổi thông tin và đạt nhiều kết quả tích cực (cuối năm 2015 đã thử nghiệm trao đổi C/O thật giữa các nước) và đang chờ cơ quan có thẩm quyền phê duyệt các văn bản pháp lý liên quan để chính thức triển khai. Đồng thời, Việt Nam và các quốc gia liên quan cũng đang thúc đẩy việc tiếp tục sửa đổi thông tin tờ khai hải quan ASEAN (ACDD) khi các nước thành viên đạt được thỏa thuận thống nhất.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng xúc tiến công bố Giấy phép rời cảng điện tử đối với tàu biển xuất cảnh từ nước ta, Giấy chứng nhận kiểm dịch đối với sản phẩm thủy sản XK điện tử trên Cổng thông tin một cửa quốc gia để hướng tới trao đổi các giấy tờ này với đối tác XK của Việt Nam thông qua các thỏa thuận song phương, đa phương.

Một nhiệm vụ quan trọng khác là nâng cao hiệu quả và mở rộng ứng dụng CNTT vào hoạt động nghiệp vụ hải quan phục vụ cải cách thủ tục hành chính và hiện đại hóa hải quan. Trong đó, Tổng cục Hải quan sẽ duy trì vận hành Hệ thống VNACCS/VCIS và các hệ thống CNTT phục vụ thực hiện thủ tục hải quan điện tử, thanh toán điện tử, các thủ tục hành chính trên NSW ổn định, an toàn, 24/7. Nâng cao chất lượng, hiệu quả của các hệ thống CNTT trong lĩnh vực thông quan, quản lý thu thuế, quản lý rủi ro, kiểm tra sau thông quan, điều tra chống buôn lậu, thống kê hải quan và các ứng dụng văn phòng khác.

Năm 2016, Tổng cục Hải quan cũng bắt tay vào thực hiện mở rộng ứng dụng CNTT trong các lĩnh vực nghiệp vụ hải quan liên quan tới miễn, giảm, hoàn thuế; kết nối hệ thống với các cơ quan kinh doanh cảng; tiếp nhận và xử lý thông tin trước về hành khách và hàng hóa trên các chuyến bay thương mại; ứng dụng công nghệ mới trong quản lý giám sát hải quan như: Ứng dụng công nghệ định vị vệ tinh trong giám sát container hàng hóa XNK vận chuyển chịu sự giám sát hải quan, ứng dụng công nghệ tem điện tử trong quản lý rượu nhập khẩu... Nâng cao năng lực thu thập, phân tích, xử lý thông tin, hỗ trợ ra quyết định phục vụ công tác chỉ đạo điều hành của cơ quan Hải quan các cấp trên nền tảng ứng dụng các hệ thống CNTT tích hợp.

Bên cạnh vấn đề kỹ thuật, Tổng cục Hải quan xác định việc nâng cao năng lực công tác quản lý rủi ro (QLRR) là một giải pháp quan trọng để cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho hoạt động XNK. Để thực hiện tốt giải pháp này, cơ quan Hải quan sẽ hoàn thiện hệ thống quy trình, quy định, hướng dẫn về QLRR; kiện toàn tổ chức, bộ máy các cấp theo hướng bố trí, sắp xếp CBCC chuyên trách QLRR đủ về số lượng, đáp ứng về chất lượng để triển khai thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ theo phân cấp. Áp dụng QLRR đầy đủ, hiệu quả trong các lĩnh vực nghiệp vụ hải quan theo các quy định, trong đó tập trung triển khai và hoàn thiện quy trình áp dụng QLRR trong lựa chọn soi chiếu container hàng hóa NK trước khi làm thủ tục hải quan tại các cửa khẩu cảng biển và sân bay quốc tế; hoàn thiện hệ thống phân luồng kiểm tra trong thực hiện thủ tục hải quan; xây dựng, triển khai áp dụng QLRR trong lựa chọn kiểm tra sau thông quan trên cơ sở nghiên cứu, xây dựng cơ chế kết nối thông tin QLRR giữa giai đoạn thực hiện thủ tục hải quan và sau thông quan...

Tổng cục Hải quan tiếp tục nâng cao chất lượng quản lý, đánh giá tuân thủ của doanh nghiệp, trên cơ sở tập trung hoàn thiện cơ chế thu thập, quản lý thông tin hồ sơ doanh nghiệp; tổ chức quản lý, theo dõi, cập nhật tình hình hoạt động của doanh nghiệp; thiết lập, cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, qua đó nhằm nâng cao ý thức và năng lực tuân thủ của doanh nghiệp…

Ngoài ra, Tổng cục Hải quan cũng tiếp tục chú trọng đơn giản hóa thủ tục hải quan theo hướng minh bạch, công khai, thuận tiện và thống nhất, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế về hải quan, tạo thuận lợi hơn nữa cho hoạt động XNK, quá cảnh hàng hoá, phương tiện vận tải; giảm chi phí, thời gian của người dân và doanh nghiệp trong việc thực hiện thủ tục hải quan… Trình Bộ Tài chính phê duyệt Kế hoạch cải cách, phát triển và hiện đại hóa Hải quan giai đoạn 2016-2020…