Xe của hãng BYD (Trung Quốc) tại một cửa hàng ở Milan (Italy).

Theo tính toán dựa trên dữ liệu thương mại năm 2023 của EU, các mức thuế trên sẽ khiến các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc mất thêm hàng tỷ euro chi phí bổ sung trong thời điểm nhu cầu đang chậm lại và giá bán nội địa giảm. Hiện tại, các khoản thuế hải quan này chỉ mang tính phòng ngừa và tạm thời trong khi chờ mức thuế cuối cùng dự kiến sẽ được ấn định vào đầu tháng 11 tới và sẽ áp dụng trong 5 năm, có thể gia hạn. Cho đến lúc đó, Chính phủ và các nhà sản xuất Trung Quốc có thể đàm phán với EC để giải quyết vấn đề và có quyết định tiếp theo.

Ông Andrew Kenningham, chuyên gia kinh tế trưởng phụ trách châu Âu tại Capital Economics, cho biết quyết định của EU đánh dấu một sự thay đổi lớn trong chính sách thương mại của khối vì mặc dù EU thường sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với Trung Quốc, nhưng chưa từng làm vậy đối với một ngành công nghiệp quan trọng như ô tô.

Trong khi đó, Trung Quốc tuyên bố sẵn sàng đáp trả và cảnh báo sẽ thực hiện các biện pháp cứng rắn trong lĩnh vực nông nghiệp, hàng không và thậm chí cả ô tô. Trên thực tế, Bắc Kinh đã mở một cuộc điều tra nhằm áp thuế hải quan đối với các sản phẩm rượu cognac của Pháp và sắp công bố kết quả.

Châu Âu chưa bao giờ tỏ ra cứng rắn với Trung Quốc như những tháng gần đây. Tuy nhiên, phản ứng của khối này đối với sự cảnh báo cạnh tranh từ các doanh nghiệp Trung Quốc vẫn ít hơn nhiều so với Mỹ, quốc gia vào tháng trước đã công bố mức thuế hải quan tăng 100% đối với toàn bộ các mặt hàng công nghệ nhập khẩu của Trung Quốc, bao gồm cả xe điện.

Theo chuyên gia Moritz Schularick của Viện Kiel - một tổ chức tư vấn kinh tế độc lập, các mức thuế của EU sẽ có những tác động đáng kể đối với các nhà sản xuất Trung Quốc. Tổng mức thuế hải quan mà EU áp đặt đối với xe điện Trung Quốc có thể dẫn đến việc giảm 25% lượng xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc, tương ứng với giá trị khoảng 4 tỷ USD. Tuy nhiên, các chuyên gia phân tích tại ngân hàng Morgan Stanley cho rằng với những tính toán gần đây dựa trên giả định thuế hải quan tăng 20%, các hãng Trung Quốc có thể tăng giá và duy trì khả năng cạnh tranh, mặc dù lợi nhuận trên mỗi chiếc xe có thể bị giảm một nửa.

Các quốc gia thành viên EU sẽ phải cho ý kiến về các biện pháp mà EC đã công bố và có thời hạn đến ngày 15/7 để thực hiện việc này. Pháp hay thậm chí Tây Ban Nha, những nhà sản xuất ô tô lớn, có thể lên tiếng bảo vệ EC. Nhưng Đức thì chưa chắc vì các doanh nghiệp nước này đã bán rất nhiều ô tô ở Trung Quốc, cũng như Thụy Điển hay Hungary. Nhiều ý kiến cho rằng cả ba nước này đều không muốn đón nhận các biện pháp đáp trả từ Trung Quốc.