Bảo hiểm xã hội Việt Nam: Nỗ lực chuyển đổi số đảm bảo quyền lợi an sinh xã hội cho người dân
	Điểm mặt những doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội tiền tỷ

Ảnh minh họa

Nhìn vào danh sách 50 DN nợ tiền BHXH, BH y tế từ 6 tháng đến 1 năm do cơ quan BHXH Hà Nội công bố vào đầu tháng 6 mới đây cho thấy số tiền nợ đọng đã lên tới hơn 21 tỷ đồng. Trong đó, có DN nợ nhiều nhất cũng gần 3 tỷ, còn lại đa số vài trăm triệu đồng. Còn tại TP Hồ Chí Minh tính đến thời điểm tháng 31/5/2022, tổng số nợ BHXH, BH y tế, BH thất nghiệp, BH tai nạn lao động... trên địa bàn gần 7 nghìn tỷ đồng. Nguyên nhân khiến tỷ lệ nợ BHXH tăng được cơ quan BHXH chỉ ra là do nhiều DN bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Bên cạnh đó, vẫn có một số DN chây ỳ, lợi dụng tình hình dịch bệnh, cố tình nợ BHXH.

Câu chuyện nợ đọng tiền BHXH không phải là mới xảy ra trong năm nay, mà nhiều năm qua cực chẳng đã nhiều cơ quan BHXH địa phương bên cạnh các biện pháp như hàng tháng rà soát danh sách các DN để đôn đốc thu hồi nợ; thực hiện thanh, kiểm tra các DN có số nợ quá hạn từ 3 tháng trở lên; xử phạt hành chính DN chây ỳ; thực hiện “bêu tên” danh sách các DN nợ trên các phương tiện thông tin đại chính. Thậm chí, như BHXH TP Hồ Chí Minh đã tổng hợp danh sách gần 40 DN để chuyển hồ sơ sang cơ quan Công an xem xét điều tra các tội trốn đóng BHXH, BH y tế, BH thất nghiệp... Tuy nhiên, các biện pháp này chưa làm giảm tỷ lệ nợ BHXH.

Nhìn thẳng thực tế, việc các DN nợ tiền BHXH là ảnh hưởng trực tiếp đến người lao động làm việc trong các đơn vị này như không được cơ quan BHXH chi trả các chế độ như ốm đau, thai sản, hưu trí, tử tuất... Nhất là trong hoàn cảnh hiện nay khi mà Chính phủ triển khai chương trình hỗ trợ người lao động được trợ cấp thất nghiệp, tiền thuê nhà... do dịch bệnh Covid-19 thì đồng nghĩa những người lao động tại các DN nợ BHXH sẽ không được thụ hưởng.

Mặt khác, theo đánh giá của các chuyên gia, với chế tài hiện nay khó mà giải quyết dứt điểm tình trạng nợ đọng tiền BHXH bởi lẽ theo quy định hiện hành mức xử phạt hành chính đối với cá nhân cao nhất là 75 triệu đồng, đối với tổ chức là 150 triệu đồng. Nếu so sánh với mức DN nợ hàng tỷ đồng thì mức xử lý này "chưa đủ răn đe", khiến doanh nghiệp "lờn thuốc". Bên cạnh đó, để xử lý hình sự đối với nhóm DN này là quá khó bởi nhiều năm qua hầu như chưa xử lý được vụ việc nào. Nguyên nhân là do theo quy định Luật BHXH 2014, chỉ cho phép tổ chức công đoàn khởi kiện DN nợ BHXH ra Tòa án nhưng với điều kiện khi được người lao động ủy quyền.

Trong hoàn cảnh hiện nay bắt buộc cơ quan BHXH nhiều địa phương triển khai ký kết quy chế phối hợp với cơ quan Công an để đấu tranh phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật như trốn đóng, gian lận, trục lợi BHXH, BH y tế... Đồng thời, phối hợp với cơ quan Kế hoạch- Đầu tư, Tòa án để kịp thời nắm bắt thông tin về các DN ngừng hoạt động, chờ phá sản, giải thể; chủ DN bỏ trốn không có khả năng thu hồi nợ BHXH, BH y tế, BH thất nghiệp...