Sản xuất công nghiệp gánh “bão" Covid-19
	Tháng 3 cạn nguyên liệu, lo sản xuất công nghiệp “đóng băng”
	Sản xuất công nghiệp tháng 11 tăng 5,4%, thấp nhất từ đầu năm

Tăng trưởng chỉ số sản xuất công nghiệp quý I/2020 thấp hơn cùng kỳ cả 3 năm trước đó. Ảnh: Nguyễn Thanh

Khó khăn cực lớn về đầu ra

Bộ Công Thương nhận định, trong quý I/2020 dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, bùng phát mạnh tại một số quốc gia đã ảnh hưởng đến nguồn cung nguyên liệu NK phục vụ cho sản xuất công nghiệp, đặc biệt là ngành chế biến, chế tạo cũng như tạo ra khó khăn mới về thị trường tiêu thụ.

Hiện nay, khi những khó khăn ở giai đoạn đầu của dịch bệnh có thể không còn gay gắt nữa thì khó khăn lớn hơn đã xuất hiện khi phạm vi dịch bệnh đã lan rộng ở quy mô toàn cầu. Hầu như tất cả các bạn hàng XNK của Việt Nam đều chịu tác động trực tiếp. Do vậy, khó khăn về thị trường đầu ra cho sản phẩm hàng hóa của Việt Nam sẽ là rất lớn, cùng với đó là những vấn đề về sản xuất và người lao động.

Các ngành XK chủ lực của Việt Nam như điện tử, dệt may, da giày, đồ gỗ… sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi năng lực sản xuất của các ngành này được đầu tư vượt xa nhu cầu tiêu dùng nội địa, chủ yếu hướng đến thị trường ngoài nước, trong đó đặc biệt là thị trường Mỹ và châu Âu.

"Nếu đơn hàng XK sụt giảm mạnh trong thời gian tới, DN sẽ không có dòng tiền để quay vòng vốn, trang trải chi phí, trả lãi ngân hàng, khấu hao nhà xưởng, trả lương công nhân... do đó sẽ không thể duy trì hoạt động”, Bộ Công Thương nêu rõ.

Câu chuyện cụ thể nhìn từ ngành điện tử minh họa khá rõ cho “bức tranh” ảm đạm của sản xuất công nghiệp thời gian tới. Theo Bộ Công Thương, thị trường Mỹ và châu Âu lần lượt chiếm khoảng 17% và 24% kim ngạch XK nhóm hàng điện thoại và linh kiện; lần lượt khoảng 17% và 14% kim ngạch XK nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện của Việt Nam.

Đáng chú ý, 2 thị trường nêu trên chiếm khoảng hơn 50% giá trị XK sản phẩm của Samsung Electronics Việt Nam (với thị trường Mỹ chiếm khoảng trên 20% và thị trường châu Âu chiếm khoảng trên 30%). Samsung Việt Nam thậm chí đã dự kiến giảm mục tiêu XK xuống còn khoảng 45,5 tỷ USD trong năm 2020 (so với 51,38 tỷ USD năm 2019).

Trầy trật hơn khủng hoảng tài chính

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, chuyên gia kinh tế Lê Quốc Phương nhận định, nếu đem so sánh khó khăn do đại dịch Covid-19 gây ra với sản xuất, XK hàng hóa nói chung và sản xuất, XK hàng công nghiệp nói riêng thì về tổng thể tác động của dịch Covid-19 nếu kéo dài còn tồi tệ hơn khủng hoảng tài chính toàn cầu giai đoạn 2008-2009 trước đây.

Cuộc khủng hoảng tài chính bắt nguồn ban đầu tự sự sụp đổ của một ngân hàng của Mỹ sau đó dần lan ra toàn cầu. Trong lúc đó, nền sản xuất vẫn rất vững chắc. Trong khi đại dịch Covid-19 hiện nay đồng loạt đánh vào tất cả các nền kinh tế.

Nền sản xuất hiện nay hình thành theo chuỗi cung ứng toàn cầu, ban đầu bị đình trệ còn hiện nay là tê liệt. Nguồn cung toàn cầu giảm, cầu cũng giảm rất mạnh với hầu hết các mặt hàng, trừ một số mặt hàng thiết yếu là thực phẩm và thiết bị y tế.

“Thương mại thế giới là động lực tăng trưởng quan trọng của kinh tế Việt Nam và kinh tế thế giới. Bệnh dịch lần này khiến rất nhiều DN Việt Nam lâm vào tình thế khó khăn chưa bao giờ có. Quan trọng nhất là dịch Covid-19 chưa biết đến khi nào mới chấm dứt. Các DN sản xuất công nghiệp như dệt may, da giày… sẽ phải chịu khó khăn liên tiếp về cung, cầu, về tình trạng đóng cửa biên giới, đóng cửa sân bây, bến cảng…”, chuyên gia Lê Quốc Phương phân tích.

Đứng từ góc độ DN, chính ông Lê Tiến Trường, Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) cũng không ít lần phải thốt lên rằng, Covid-19 đã đẩy Vinatex vào cuộc khủng hoảng chưa từng có trong tiền lệ suốt hơn 20 năm qua.

Ngay trong tháng 4 sẽ có trên 30% lao động của ngành dệt may thực sự thiếu việc làm. Tháng 5, tháng 6 tới đây, việc cam kết nhận hàng, tổ chức sản xuất của các khách hàng đều chưa rõ ràng nên có thể số người lao động sẽ gặp khó khăn trong tháng 5 sẽ là trên 50%.

Bộ Công Thương nhìn nhận ưu tiên quan trọng nhất trong thời điểm này là phải duy trì hoạt động của các DN công nghiệp trong nước qua giai đoạn khó khăn bởi tác động của dịch bệnh. Bởi việc để một DN đóng cửa vĩnh viễn sẽ phá huỷ việc làm và tạo ra hiệu ứng lan toả tiêu cực đối với các DN khác dọc theo chuỗi cung ứng.

Do đó, trong thời gian tới, theo Bộ Công Thương cần phải đẩy mạnh công tác thông quan nguyên phụ liệu NK để kịp thời cung ứng cho sản xuất trong nước; có chính sách hỗ trợ đủ mạnh, thực chất về tín dụng, tài chính và thuế để giúp các DN bảo đảm hoạt động sản xuất, bảo đảm an sinh xã hội.

Bên cạnh đó, giải pháp quan trọng được Bộ Công Thương nhắc tới là đẩy mạnh tìm kiếm thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước cho các ngành công nghiệp trọng điểm, trong đó, chủ yếu là thị trường XK cho các ngành XK chủ lực để giải quyết một phần năng lực sản xuất dư thừa trong nước nhằm duy trì sự tồn tại của các DN trong giai đoạn khó khăn này.