Các chuyên gia trao đổi về giải pháp giảm phát thải trong hoạt động sản xuất lúa

Ngày 11/1, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Công ty Cổ phần Netzero Carbon Việt Nam tổ chức tọa đàm “Giải pháp trọn gói quy trình canh tác lúa xanh, giảm phát thải và tăng năng suất”.

Ông Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk cho biết, bên cạnh các loại cây trồng có diện tích lớn, năng suất cao và giá trị lớn như: sầu riêng, cà phê, hồ tiêu, bơ…, Đắk Lắk cũng có hơn 100.000 ha trồng lúa với năng suất hơn 800.000 tấn/ năm - lớn nhất khu vực duyên hải miền Trung và Tây nguyên cả về diện tích và năng suất.

Tuy nhiên, do những thói quen sản xuất cũ như đồng ruộng ngập nước kéo dài, sử dụng phân thuốc không hiệu quả, sản xuất lúa gây phát sinh lượng lớn khí nhà kính. Trong khi đó, xu hướng tiêu dùng ngày càng tập trung vào các sản phẩm xanh, giảm phát thải. Ông Nguyễn Hoài Dương bày tỏ mong muốn chuyển đổi hoạt động sản xuất lúa của Đắk Lắk theo hướng xanh, phát thải thấp, tạo thêm giá trị gia tăng từ việc bán tín chỉ carbon. Điều này cũng phù hợp với định hướng, mục tiêu và cam kết của Chính phủ Việt Nam với cộng đồng quốc tế.

Tại tọa đàm, các chuyên gia đến từ Thái Lan, Viện Lúa ĐBSCL và các mô hình thực nghiệm chỉ ra rằng, để giảm phát thải khí nhà kính cần phải chuyển đổi mô hình sản xuất lúa từ ngập nước thường xuyên từ hơn 100 ngày/vụ sang kĩ thuật ướt - khô xen kẽ. Rơm rạ phải được xử lý sau thu hoạch và tuyệt đối không được đốt. Bên cạnh đó, là sử dụng các chế phẩm sinh học, hạn chế đến 30% lượng phân bón và thuốc trừ sâu để cây lúa sạch hơn nhưng vẫn đảm bảo năng suất và chất lượng.

Ông Trần Minh Tiến, Giám đốc Công ty Cổ phần Netzero Carbon Việt Nam cho biết, để đo lường lượng khí nhà kính giảm được từ mô hình trồng lúa này công ty sử dụng công nghệ viễn thám bằng vệ tinh quỹ đạo thấp. Đây là công nghệ do Công ty Spiro Carbon của Mỹ thực hiện, một đơn vị hàng đầu về trí tuệ nhân tạo về chỉ số carbon trong nông nghiệp. Theo kết đo đạc thời gian qua ở Thái Lan, mô hình sản xuất lúa kiểu mới giúp giảm lượng phát thải kính nhà kính từ 3 - 3,2 tấn carbon (tương đương 1 tín chỉ carbon) trên mỗi ha. Là thành viên của Công ty Netzero Carbon Thái Lan, Netzero Carbon Việt Nam cam kết thu mua và bao tiêu lượng phát thải này cho người nông dân với giá 20 USD/ tấn carbon.

Theo ông Tiến, dựa trên tọa độ, vệ tinh sẽ theo dõi liên tục đồng ruộng của người nông dân từ khi xuống giống đến ngày thu hoạch. Dữ liệu sẽ được lưu giữ bằng công nghệ blockchain và có thể truy xuất bất kỳ lúc nào. Sau khi lúa được thu hoạch, khoảng 15 - 30 ngày sau, báo cáo giảm phát thải sẽ được đưa ra. Dựa trên đó, Netzero Carbon Việt Nam sẽ thu mua và trả tiền cho người nông dân. Hình thức hợp tác có thể trực tiếp giữa người nông dân và công ty. Cũng có thể thông qua các tổ chức hợp tác, hợp tác xã và cả các tổ chức như ngành khuyến nông, bảo vệ thực vật.

Lý giải về việc lựa chọn Đắk Lắk cho mô hình này mà không phải ĐBSCL, ông Tiến cho biết, Đắk Lắk có diện tích trồng lúa của tỉnh đủ lớn. Việc tiêu thoát nước tại đây cũng rất tốt, trong khi ở ĐBSCL có mùa mưa kéo dài, ảnh hưởng đến việc đo đếm trong những ngày nằm trong chu kỳ rút nước, ruộng khô. Do đó, công ty muốn bắt đầu ở nơi có điều kiện thuận lợi trước, sau đó mới tiếp tục phát triển ở vùng ĐBSCL. Theo đó, mục tiêu của công ty sẽ xây dựng mô hình trên diện tích 500.000 ha.