Đại biểu nêu ý kiến tại buổi tọa đàm. Ảnh T.D

Theo TS Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế, Bộ Tư pháp, ngày 28/5/2008, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 66/2008/NĐ-CP về hỗ trợ pháp lý cho DN, tạo khung pháp lý cho các hoạt động hỗ trợ pháp lý cho DN ở Việt Nam. Đến năm 2016, hầu hết các địa phương đã triển khai các hoạt động hỗ trợ pháp lý cho DN theo quy định tại Nghị định trên, như: Xây dựng và khai thác các cơ sở dữ liệu pháp luật phục vụ hoạt động DN; Xây dựng tài liệu giới thiệu, phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật; bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho DN. Đặc biệt là hoạt động giải đáp pháp luật nhận được sự đánh giá cao từ cộng đồng DN.

Theo các đại biểu, trên thực tế cho thấy vấn đề sử dụng dịch vụ hỗ trợ pháp lý đóng vai trò quan trọng, mang lại thành công và lợi nhuận lớn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN. Tuy nhiên, hiện Việt Nam số lượng DN nhỏ và vừa (DNNVV) rất nhiều và khảo sát cho thấy số DN sử dụng dịch vụ pháp lý còn thấp, ở mức dưới 40%. Nhất là nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý từ lĩnh vực tư nhân rất thấp, chủ yếu nhu cầu DN cần hỗ trợ dịch vụ pháp lý từ cơ quan Nhà nước.

Việc hiểu biết, nhận thức về công tác pháp lý của nhiều DN chưa sâu, chưa đúng mức dẫn đến tình trạng DN chưa tuân thủ đầy đủ đầy đủ quy định của pháp luật, do vậy làm phát sinh nhiều tranh chấp chưa thể giải quyết. Nguyên nhân chính do kinh phí hoạt động của các DNNVV còn hạn chế.

Cùng quan điểm này, PGS – TS Dương Đăng Huệ, Giám đốc Trung tâm Thông tin, tư vấn pháp luật và bồi dưỡng nghiệp vụ thuộc CLB Pháp chế DN, Bộ Tư pháp cho rằng, để có thể tham gia và hoạt động hiệu quả trên thị trường, DN cần được trang bị các điều kiện cơ bản, như: Điều kiện về vốn, nhân lực, năng lực quản lý, công nghệ và đặc biệt là điều kiện về hiểu biết pháp luật.

Tuy nhiên, qua hoạt động của CLB Pháp chế DN trong thời gian qua cho thấy, nhận thức về pháp luật của các DN nhìn chung còn rất hạn chế, không có tính hệ thống, chắp vá, không cập nhật và đặc biệt là không đủ độ để có thể giúp DN tự giải quyết các vấn đề phát sinh trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nguyên nhân là công tác hỗ trợ pháp lý chất lượng chưa cao, còn mang tính chất lý luận chung chưa gắn với thực tiễn.

Mặt khác, theo Nghị định 66, DN chỉ được các cơ quan Nhà nước trả lời về những thắc mắc liên quan đến nội dung của các quy định pháp luật, còn các vụ việc cụ thể mà DN đang gặp phải thì không được các cơ quan này có trách nhiệm trả lời.

Vì vậy, để nâng cao hiệu quả hỗ trợ pháp lý cho DN, đặc biệt là DNNVV, nhiều đại biểu đề nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản liên quan nhằm mục đích xây dựng cơ chế triển khai đồng bộ, hiệu quả; tạo lập các điều kiện cần thiết phục vụ hoạt động thực thi pháp luật để giúp DN kinh doanh hiệu quả. Tổ chức nhiều hơn nữa các buổi tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng hỗ trợ pháp lý cho DN để nâng cao công tác của đội ngũ cán bộ thực hiện công tác này tại các địa phương.

Ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý Trung ương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, cần khuyến khích các tổ chức tín dụng cho vay đối với DNNVV dựa trên xếp hạng tín nhiệm DN và biện pháp khác. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, công tác hỗ trợ pháp lý cần tập trung hỗ trợ DN tuân thủ pháp luật được thể hiện ở các hoạt động như: báo cáo tài chính, kế toán, thuế; pháp luật về điều kiện kinh doanh; trách nhiệm, bảo hành sản phẩm…

Hay như công tác hỗ trợ giá thuê mặt bằng cho các DN NVV tại các khu công nghiệp, khu công nghệ cao, cụm công nghiệp trên địa bàn tối đa 5 năm. Bù giá nhà đầu tư hạ tầng khu công nghiệp để giảm giá cho thuê mặt bằng. Trừ giá thuê hoặc ngân sách địa phương. Công tác hỗ trợ pháp lý cũng cần tập trung hỗ trợ DN vào việc đào tạo, tư vấn về xây dựng thương hiệu, hình ảnh, nhãn mác; đăng ký, bảo hộ tài sản trí tuệ; đào tạo tránh vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Ngoài ra, theo các đại biểu, công tác hỗ trợ pháp lý cho DN cần có sự hỗ trợ gián tiếp thông qua các tổ chức hành nghề luật sư ,hiệp hội, đơn vị sự nghiệp công lập.