Phát triển đại lý là giải pháp mũi nhọn đang được các hãng ô tô tập trung trong giai đoạn vừa qua cũng như sắp tới.Ảnh: H.P.

Nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường

Có thể nói đi đầu trong “phong trào” phát triển hệ thống đại lý phân phối sản phẩm là Mercedes-Benz Việt Nam (MBV) khi năm 2016, liên doanh này mở tới 12 trung tâm phân phối, đại lý chính hãng. Cung cấp thông tin cho Báo Hải quan, đại diện liên doanh này cho biết: trong 2 năm 2015 và 2016, MBV đã đầu tư hơn 2 triệu USD để nâng cấp và hoàn thiện cơ sở hạ tầng của hệ thống đại lý.

Ông Choi Duk Jun, Giám đốc Điều hành khối xe du lịch MBV cho biết: Mở rộng hệ thống đại lý chính là một bước đi chiến lược giúp MBV mở rộng thị phần và phát triển bền vững tại Việt Nam. Trả lời câu hỏi của phóng viên báo Hải quan về chiến lược đầu tư trong giai đoạn tới, đại diện liên doanh này đã tiết lộ: MBV sẽ vẫn chú trọng phát triển mạnh hệ thống đại lý. Kế hoạch từ nay đến năm 2020, hệ thống đại lý của MBV sẽ được mở rộng gấp đôi so với hiện nay. Cũng dưới sự tiếp quản của MBV là thương hiệu xe Fuso và chỉ trong thời gian ngắn (cuối năm 2014 đến nay), Fuso đã có tới 15 đại lý trải dài trong toàn quốc.

Chiếm thị phần lớn tại Việt Nam, Toyota Việt Nam đương nhiên cũng nhìn thấy bài toán chiến lược lâu dài để ổn định tại Việt Nam, đó là mở rộng mạng lưới đại lý, nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường. Hiện TMV đã kịp có tới 46 đại lý, chi nhánh đại lý và trạm dịch vụ ủy quyền trải dài trên 20 tỉnh, thành phố trên cả nước, hàng năm thu hút trung bình khoảng 800.000 lượt xe vào làm dịch vụ tại hệ hệ thống này.

Trao đổi với phóng viên, ông Sumito Ishii, Tổng giám đốc GM Việt Nam khẳng định: Việc khai trương đại lý mới là một phần trong kế hoạch tăng cường sự hiện diện của thương hiệu Chevrolet tại Việt Nam. Và hiện thương hiệu này cũng đã kịp có tới 22 đại lý.

Năm 2016, Ford Việt Nam mở rộng 7 đại lý, chi nhánh phân phối xe nâng tổng đại lý, chi nhánh phân phối xe trên toàn quốc lên con số 27. Không dừng ở mảng phân phối sản phẩm mới, Ford Việt Nam cũng đã nhanh nhạy nhìn thấy “khoảng trống ngon lành” trong lĩnh vực kinh doanh xe cũ và rất nhanh chóng, mảng kinh doanh này đã lan rộng tới 8 điểm, trong đó có 2 điểm hoàn toàn chuyên về xe cũ.

Tiết lộ với phóng viên Báo Hải quan, ông Nguyễn Văn Dũng- Tổng giám đốc Ford Việt Nam cho biết: Tốc độ tăng trưởng mảng xe cũ rất tốt, trên 50% so với năm trước. Đây là lĩnh vực được đánh giá là rất tiềm năng. Lợi ích đem lại không chỉ ở con số doanh thu cụ thể mà còn giúp thương hiệu này giữ chân cũng như mở rộng khách hàng.

Tiết lộ của một đại lý ô tô cho biết, đại lý nếu chỉ “trông” vào lợi nhuận của việc bán xe thì không ăn thua, lợi nhuận có được chủ yếu từ hoạt động bảo hành, bảo dưỡng, cung cấp phụ tùng, sửa chữa sản phẩm. Đây cũng chính là một trong những lý do khiến mạng lưới đại lý của các hãng ô tô mở rộng nhanh chóng.

Thích kinh doanh thay cho sản xuất

Việc đẩy mạnh vào đầu tư đại lý phân phối sản phẩm cho thấy xu thế chung của các liên doanh tại Việt Nam là nghiêng về kinh doanh sản phẩm, thay vì đầu tư vào sản xuất.

Một thông tin không mới được ông Takimoto Koji, Trưởng đại diện Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO) “tiết lộ”: Xu hướng đầu tư của một số doanh nghiệp Nhật Bản ở Việt Nam thời gian tới có thể thay đổi, như các doanh nghiệp đang sản xuất ô tô tại Việt Nam có thể rút khỏi Việt Nam chuyển sang các nước lân cận trong khu vực như Indonesia hay Thái Lan, Malaysia...

Nguyên nhân là do sự thiếu hụt, yếu kém của ngành ngành công nghiệp hỗ trợ, quy mô thị trường nhỏ cũng như áp lực cạnh tranh với sản phẩm nguyên chiếc NK khi thuế NK giảm nhanh.

Theo ông Koji, hiện có 4 doanh nghiệp sản xuất ô tô của Nhật đang đầu tư tại Việt Nam là Toyota, Mazda, Honda, Suzuki... và có dấu hiệu cho thấy một số doanh nghiệp trong ngành sản xuất ô tô đang có tâm lý muốn nhập ô tô từ các nước trong khu vực thay cho NK linh kiện về lắp ráp, sản xuất tại Việt Nam vì lợi nhuận cao hơn.

Sản xuất ô tô tại Việt Nam “không ngon”, song thị trường ô tô Việt Nam, với dân số trên 90 triệu dân, hiện tỉ lệ mới có dưới 20/1.000 người sở hữu ô tô, vẫn đang được đánh giá là thị trường rất hấp dẫn.

Theo số liệu của JATO (trang thống kê và phân tích dữ liệu từ 52 thị trường trên thế giới có trụ sở tại Anh), lượng tiêu thụ toàn ngành ô tô 2016 đạt 84,24 triệu xe, tăng 5,6% so với 2015. Và Việt Nam mặc dù đứng thứ 34 về qui mô thị trường, nhưng với mức tăng trưởng 27,1%, đã đứng thứ 2 thế giới về tốc độ tăng trưởng (sau Singapore).

Chính vì vậy, bên cạnh nỗi lo về sự phát triển của ngành công nghiệp sản xuất ô tô trước thách thức hội nhập, thuế giảm thì một thực tế khác lại cho thấy, đầu tư vào lĩnh vực ô tô tại Việt Nam đang gia tăng.

Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy năm 2016, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam đạt 24,4 tỷ USD, tăng hơn 1,7 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước. Điều đáng nói là năm qua ngành kinh doanh ô tô đã vươn lên đứng thứ 2 về các ngành thu hút vốn FDI lớn nhất vào Việt Nam với trên 505 dự án được cấp mới.

Tuy nhiên, như đã nói, dù đầu tư mới hay đầu tư mở rộng thì lĩnh vực mà các nhà đầu tư nước ngoài bỏ vốn vào chủ yếu là mảng kinh doanh, phân phối sản phẩm. Thực tế năm qua thị trường ghi nhận nhiều hãng xe đã và đang mở nhiều chi nhánh, đại lý thay vì đầu tư vốn mở rộng sản xuất, lắp ráp. Cùng với đó tiếp tục là những thương hiệu mới xuất hiện dưới hình thức NK chính hãng phân phối sản phẩm trên thị trường. Tuy nhiên cũng đã xuất hiện một vài dự án đầu tư vào lĩnh vực sản xuất phụ tùng, linh kiện sản phẩm, song không nhiều và quy mô nhỏ.

Làm việc với lãnh đạo nhiều liên doanh sản xuất ô tô tại Việt Nam, thông tin mà phóng viên ghi nhận được đó là những câu trả lời chung chung về hoạt động đầu tư vào sản xuất. Không một liên doanh nào có kế hoạch đầu tư dây chuyền sản xuất ô tô mới hay mở rộng quy mô nhà xưởng sản xuất lắp ráp. Thậm chí Phó Tổng giám đốc một liên doanh lớn tại Việt Nam còn tuyên bố đến năm 2018 hãng bỏ lắp ráp, chuyển sang NK nguyên chiếc.

Vậy nên trong khi còn đang “đắn đo” giữa việc sản xuất hay NK thì việc các hãng đua nhau phát triển đại lý là lẽ tất yếu.

Quan trọng hơn, việc phát triển đại lý phân phối sản phẩm cũng như dịch vụ đi kèm là hướng đầu tư phát triển lâu dài, chắc chân. Dù sản xuất hay NK thì các hãng cũng đều cần có hệ thống đại lý để phân phối sản phẩm cũng như phục vụ các khách hàng của mình. Các hãng đều hiểu rằng, cần “nhanh chân” chiếm lĩnh thị trường phân phối sản phẩm để đón đầu giai đoạn quy mô hóa thị trường ô tô (ước tính của VAMA là vào năm 2022).