Ngân sách có phần dư giả đáng mừng và có ý nghĩa rất lớn đối với chính sách tài khóa của Việt Nam. Theo đó, áp lực vay nợ sẽ giảm xuống và Kho bạc Nhà nước sẽ chủ động trong việc phát hành trái phiếu Chính phủ với mức chi phí thấp nhất, kỳ hạn dài hơn và lợi tức giảm.

Nhưng có thực sự mừng?

Nhìn kỹ lại, ngân sách thặng dư trong những tháng qua có “công” của việc ô tô nhập khẩu tăng bất ngờ. Thống kê cho thấy, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 6,83 tỷ USD; máy móc thiết bị dụng cụ và phụ tùng tăng 2,94 tỷ USD; dầu thô tăng 1,53 tỷ USD; đặc biệt là ô tô nguyên chiếc các loại tăng gấp 4-5 lần cả về lượng và trị giá,…

Để thu ngân sách tăng trưởng bền vững thì nguồn thu chính phải đến từ hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp thay vì tiêu dùng. Sự gia tăng đột biến của các mặt hàng nhập khẩu như ô tô trong năm nay sẽ khó lặp lại trong những năm tới.

Trong khi đó, giải ngân vốn đầu tư công sụt giảm, dù đã sử dụng nhiều biện pháp, dẫn đến chi ngân sách tăng chậm. Tốc độ chi ngân sách cho đầu tư sụt giảm không phải do thiếu nhu cầu, mà do thiếu khả năng hấp thụ vốn, do vướng mắc về thủ tục cùng nhiều nguyên nhân chủ quan khác. Hàng loạt dự án lớn như các công trình “điện, đường, trường, trạm”, bệnh viện, các dự án nông nghiệp và nông thôn... tiến độ thi công ỳ ạch, có dự án đã kéo dài tới 10 năm và chưa biết đến bao giờ mới xong.

Đây đều là những yếu tố nằm ngoài mong muốn của Chính phủ. Do đó, thặng dư ngân sách có lẽ chỉ là câu chuyện của ngắn hạn. Do đó đừng nên vội mừng và trước mắt cần tính toán làm sao để giải quyết căn cơ những yếu tố thiếu bền vững của nền kinh tế, để khi ngân sách “rủng rỉnh” thực sự trở thành niềm vui của đất nước.