Nông nghiệp cố gắng vượt qua khó khăn chưa từng có
	Nguy cơ đứt gãy sản xuất nông nghiệp, chuỗi cung ứng rất lớn
	Tránh đứt gãy chuỗi sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản

Từ nay đến cuối năm, cây ăn quả vẫn còn bị ảnh hưởng nhiều đến thu mua và tiêu thụ do thiếu nhân công thu hoạch, tiến độ thu mua chậm. Ảnh: N.H

Theo Vụ Kế hoạch (Bộ NN&PTNT), từ đầu năm đến nay, dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động xuất nhập khẩu như: Giảm đơn hàng của một số doanh nghiệp xuất khẩu, thiếu hụt lao động.

Các thị trường ngoài nước đã xảy ra tình trạng thiếu nguồn hàng cung ứng, thiếu container rỗng, ứ đọng cục bộ vận tải do đường hàng không, đường thủy bị thu hẹp, thiếu hụt lao động, gây tổn thương đến thương mại nông sản trên thị trường quốc tế.

Ông Nguyễn Văn Việt, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch cho biết, từ nay đến cuối năm toàn ngành tiếp tục đối mặt không ít khó khăn, vướng mắc. Trước tiên về sản xuất, chế biến, với ngành trồng trọt, tình hình thu hoạch và tiêu thụ lúa gạo ở ĐBSCL có khá hơn do các tỉnh tích cực tháo gỡ để doanh nghiệp, thương lái đẩy mạnh công tác thu mua.

Tuy nhiên, cây ăn quả vẫn còn bị ảnh hưởng nhiều đến thu mua và tiêu thụ do thiếu nhân công thu hoạch, tiến độ thu mua chậm. Thị trường Trung Quốc siết chặt kiểm soát dịch bệnh, dẫn đến giá bán trái cây thấp.

Tương tự, với ngành thủy sản, ông Việt nêu rõ: Chỉ có 30% doanh nghiệp thủy sản phía Nam đảm bảo điều kiện “3 tại chỗ”, công suất sản xuất trung bình giảm còn 30-40%; nguyên liệu thủy sản phục vụ chế biến, xuất khẩu chỉ đạt 40-50% so với nguồn nguyên liệu bên ngoài.

Dự báo nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất những tháng cuối năm thiếu hụt 20-30% do giảm khai thác, thả giống, nhập khẩu; vật tư phục vụ chế biến thu hẹp, giảm công suất nguồn cung đến 50%.

Khó khăn nổi cộm thứ hai được ông Việt đề cập tới là vấn đề tín dụng. Doanh nghiệp xuất khẩu (rau quả, hồ tiêu) đối mặt khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn vay, lãi suất còn khá cao (vay thế chấp lãi suất từ 7-8% năm, vay tín chấp lãi suất từ 20 – 30% năm).

Bên cạnh đó, chính sách cấp tín dụng ngày càng thắt chặt, đưa ra nhiều điều kiện cấp tín dụng. Doanh nghiệp chưa nhận được hỗ trợ giảm lãi vay từ các ngân hàng thương mại cổ phần (ngoại trừ ngân hàng HD Bank).

Ở góc độ vận chuyển, logistics, lãnh đạo Vụ Kế hoạch phân tích, chi phí vận chuyển hàng hóa tăng cao. Mảng logistic gặp khó khăn khi thực hiện hướng dẫn cấp giấy đi đường cho người lao động.

Việc hướng dẫn tại một số địa phương còn chưa sát thực tế, vẫn yêu cầu thực hiện đầy đủ mọi biện pháp phòng chống dịch đối với những cá nhân đã tiêm đủ vắc xin, gây khó khăn cho các doanh nghiệp, người lao động, thương lái... thu mua, sản xuất và xuất nhập khẩu.

Yếu tố khó khăn thứ tư được Vụ Kế hoạch chỉ ra là chi phí điện năng. Các doanh nghiệp hoạt động trong sản xuất chế biến thực hiện “3 tại chỗ”, “1 cung đường, 2 điểm đến” ngoài việc duy trì sản xuất còn phải đảm bảo sinh hoạt cho công nhân. Các nhà máy, kho lạnh phải thu mua dự trữ hàng của nông dân để chế biến xuất khẩu khi qua dịch cũng làm tăng chi phí điện năng gấp nhiều lần.

Cuối cùng, về vấn đề vắc xin, ông Việt nêu rõ: Hiện nay nhu cầu tiêm vắc xin cho công nhân sản xuất chế biến và thu mua nguyên liệu trong ngành rau quả, chăn nuôi (gia súc, gia cầm và thủy sản), chế biến nông, lâm, thuỷ sản rất cao. Hiện, vắc xin chỉ mới đáp ứng được 10 -15% cho mũi thứ nhất.

”Việc thiếu nhân công làm việc sẽ không sản xuất đáp ứng được số lượng hàng hóa theo hợp đồng xuất khẩu, nguy cơ mất khách hàng và kim ngạch sụt giảm”, ông Việt nhấn mạnh.

Trong báo cáo vừa gửi tới Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, Vụ Kế hoạch kiến nghị Bộ NN&PTNT kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, cơ quan chuyên môn tại địa phương nghiên cứu, đề xuất xây dựng cơ chế mở cửa hoạt động xã hội đối với những người dân đã được tiêm vắc xin.

Cụ thể, người dân đã tiêm đủ 1 mũi và 2 mũi vắc xin sẽ được đi đâu, làm gì ở các tỉnh, thành phố mà tỷ lệ tiêm vắc xin đạt trên 70% dân số từ 18 tuổi trở lên. Điều này nhằm duy trì sản xuất, lưu thông và tiêu thụ hàng hóa nông sản.

Bên cạnh đó, cho phép xã hội hóa việc xét nghiệm, tiêm vắc xin, cho phép doanh nghiệp được chủ động tìm nguồn, mua và chủ động tiêm phòng cho lao động với hướng dẫn của CDC địa phương.

Với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, kiến nghị có biện pháp giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, vật tư đầu vào, hỗ trợ tín dụng, lãi xuất ngân hàng cho các cơ sở sản xuất để giảm chi phí đầu vào cho sản xuất, hạn chế nguy cơ thiếu thực phẩm vào những tháng cuối năm; xem xét xây dựng gói tín dụng đặc biệt cho ngành nông nghiệp.

Kiến nghị gửi tới Bộ Công Thương, Bộ Giao thông vận tải là có biện pháp tháo gỡ về chi phí logistics trong xuất khẩu hàng hóa; chỉ đạo các tập đoàn phân phối trong nước tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh tiêu thụ trong nước, ưu tiên tiêu thụ sản phẩm nông sản tại địa phương nơi có hoạt động của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, xem xét hỗ trợ giảm ít nhất 1/2 chi phí điện năng cho các doanh nghiệp hoạt động trong sản xuất chế biến phải duy trì “3 tại chỗ” (nhất là các nhà máy, kho lạnh)...