Để “Thẻ vàng” IUU không thể thành “Thẻ đỏ”
	Quyết “xoá sổ” tàu cá vi phạm trong năm nay để gỡ “Thẻ vàng” IUU

Ông Nguyễn Quang Hùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuỷ sản

Ngày 27/10/2021, Tổng cục Thuỷ sản đã có buổi làm việc trực tuyến với EC đánh giá tình hình triển khai thực hiện các khuyến nghị của EC về chống khai thác IUU, tiến tới gỡ “Thẻ vàng” IUU. Xin ông cho biết, phía EC nhìn nhận như thế nào về những kết quả Việt Nam đạt được thời gian qua?

Qua họp trực tuyến, phía EC tiếp tục khẳng định Việt Nam rất nỗ lực, có sự quan tâm chỉ đạo rất cụ thể từ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành.

Trong 4 nhóm khuyến nghị của EC, thứ nhất là pháp lý, phía EC đánh giá rất cao những chuyển biến của Việt Nam. Vừa rồi, những rà soát sửa đổi trong khung pháp lý đều được gửi cho phía EC, về cơ bản EC đồng tình cao với những nội dung sửa đổi.

Nhóm thứ 2 là về quản lý, theo dõi, giám sát tàu cá. Trong giai đoạn vừa qua do dịch Covid-19 nên việc theo dõi, kiểm soát tàu cá gặp khá nhiều khó khăn. Số lượng tàu cá đi khai thác giảm.

Đáng chú ý nhất, với nhóm truy xuất nguồn gốc, thời gian qua hàng hoá xuất khẩu sang thị trường EU có mức độ sai sót, mức độ trả lại rất ít so với những năm trước. Việt Nam đang làm tương đối tốt nội dung này.

Cuối cùng với nhóm thực thi pháp luật, hiện nay các tỉnh cũng đang rất tích cực trên cơ sở tuyên truyền, hướng dẫn cho bà con ngư dân. Đối với những trường hợp vi phạm hoặc tái phạm, các địa phương cũng tăng cường công tác xử phạt để tiến tới nhanh nhất chấm dứt tình trạng vi phạm trong khai thác, đặc biệt là vi phạm khai thác ở vùng biển nước ngoài.

Bên cạnh những kết quả đạt được đâu là những nội dung còn tồn tại được phía EC lưu ý đẩy mạnh hơn trong thời gian tới, thưa ông?

Bên cạnh ghi nhận sự nỗ lực từ Việt Nam, phía EC cũng đánh giá còn một số tồn tại. Thứ nhất là quản lý, vận hành hệ thống thiết bị giám sát hành trình (VMS), những tàu cá không duy trì VMS, đặc biệt đối với nhóm tàu lớn trên 24m.

Thứ hai là công tác quản lý tàu cá ra vào cảng. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 49 cảng cá chỉ định và 66 cảng cá khác cho tàu 15m cập cảng. Phía EC yêu cầu Việt Nam kiểm soát cả 49 cảng cá chỉ định để làm sao đảm bảo sản phẩm thuỷ sản khai thác là hợp pháp.

Việc bị EC cảnh báo "Thẻ vàng" IUU đã gây ảnh hưởng đáng kể tới xuất khẩu hải sản Việt Nam vào thị trường EU. Ảnh: Thu Hoà

Thứ ba, hiện nay thực thi pháp luật thuỷ sản của Việt Nam đối với hành vi xử phạt vi phạm khai thác ở vùng biển nước ngoài rất hạn chế. Phía EC yêu cầu cần tăng cường, đẩy nhanh điều tra, xác minh các hồ sơ để xử phạt.

Cuối cùng là công tác triển khai Hiệp định về Biện pháp quốc gia có cảng nhằm ngăn chặn, chống lại khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (Hiệp định PSMA). Nội dung này Việt Nam mới triển khai nên còn sai sót, còn những vấn đề phải cải thiện rất tích cực trong thời gian tới.

Ông đánh giá như thế nào về sự chuyển biến của lãnh đạo các địa phương trong công tác khắc phục “Thẻ vàng” IUU, đặc biệt là sau những chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp trực tuyến về chống khai thác IUU diễn ra đầu tháng 9/2021?

Cuộc họp của Ban chỉ đạo quốc gia về IUU vào đầu tháng 9/2021 rất quan trọng, là động lực cho các địa phương tích cực, chủ động hơn nữa trong triển khai các biện pháp chống khai thác IUU. Đặc biệt điểm mới là hiện nay Thủ tướng giao trực tiếp cho lãnh đạo các xã ven biển là những người trực tiếp quản lý những chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa.

Phải hiểu việc chống khai thác IUU và tuyên truyền, vận động, quản lý ngư dân trên địa bàn của mình để ngư dân có hiểu biết, trách nhiệm, yêu cầu bắt buộc thực hiện chống khai thác IUU.

Sau quá trình trì hoãn do dịch Covid-19, dự kiến khi nào phía EC sẽ sang kiểm tra thực tế tại Việt Nam, đánh giá tình hình triển khai thực hiện các khuyến nghị của EC về chống khai thác IUU, thưa ông?

Dự kiến, nếu tình hình dịch bệnh ổn định, trong quý 1/2022 EC sẽ sang Việt Nam kiểm tra trực tiếp tại các cảng cá, kiểm tra tại rất nhiều địa phương để xem những nỗ lực từ phía Việt Nam, từ đó có những khuyến cáo mới cho lộ trình gỡ “Thẻ vàng” IUU của Việt Nam.

Xin cảm ơn ông!