Việc mở rộng thị trường mang lại rất nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu hàng hóa, tuy nhiên kéo theo đó là những rủi ro trong thương mại. Theo ông, trong bối cảnh hiện nay doanh nghiệp cần làm gì để nhận diện và phòng tránh những rủi ro có thể xảy ra?

- Trong bối cảnh Việt Nam tham gia hội nhập sâu rộng vào thương mại quốc tế, hàng loạt Hiệp định thương mại tự do đã được ký kết mở cánh cửa giao dịch thương mại quốc tế cho doanh nghiệp Việt Nam. Đây là cơ hội rất lớn, nhưng đi kèm theo đó là các rủi ro, trong đó hiện hữu nhất chính là rủi ro liên quan đến gian lận và lừa đảo trong thương mại quốc tế.

Để phòng tránh, các doanh nghiệp Việt Nam khi xác định tham gia vào hoạt động thương mại quốc tế, xuất nhập khẩu trước hết cần phải trang bị cho mình các kiến thức liên quan đến giao dịch thương mại quốc tế, đặc biệt là các kiến thức liên quan đến ký kết hợp đồng, các quy trình kỹ thuật và các bước để xác minh thông tin với đối tác.

Doanh nghiệp cũng cần phải có một đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp phụ trách riêng về hoạt động thương mại quốc tế để từ đó có những giao dịch hợp đồng chuyên nghiệp. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng có thể tham khảo và sử dụng các dịch vụ tư vấn luật sư, tư vấn về thương mại quốc tế của các công ty luật, công ty thương mại môi giới chuyên nghiệp quốc tế. Với doanh nghiệp xuất nhập khẩu, nguyên tắc số một là luôn luôn phải cảnh giác, việc xác minh thông tin phải đặt lên hàng đầu.

Về phía Bộ Công Thương sẽ tiếp tục triển khai một số hoạt động phối hợp với các địa phương, các hiệp hội ngành hàng, các bộ, ban, ngành liên quan, các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài để cung cấp các thông tin, các kinh nghiệm trong giao dịch thương mại quốc tế. Ngoài ra các hoạt động liên quan đến đào tạo, nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp Việt Nam cũng được triển khai. Đồng thời các cơ quan thương vụ sẽ là cầu nối để giúp các doanh nghiệp Việt Nam và xác minh thông tin liên quan hệ đối tác, bạn hàng mà doanh nghiệp Việt Nam đang tiến hành thực hiện các giao dịch quốc tế.

Hệ thống cơ quan thương vụ Việt Nam ở nước ngoài đã phát huy vai trò của mình như thế nào trong việc thông tin tình hình thị trường tại nước sở tại, thưa ông?

- Trong thời gian qua cơ quan thương vụ Việt Nam ở nước ngoài đã đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ cho doanh nghiệp xúc tiến xuất khẩu hàng hóa ra thị trường thế giới. Cơ quan thương vụ chính là đại diện của Việt Nam ở nước ngoài với chức năng, nhiệm vụ hỗ trợ, cung cấp, cập nhật các thông tin về thị trường, thị hiếu đối với từng ngành hàng, sản phẩm tới các doanh nghiệp Việt Nam để từ đó doanh nghiệp Việt Nam có thể cân nhắc, xem xét để định hướng xuất khẩu của mình. Hệ thống thương vụ cũng cập nhật các quy định pháp luật của nước sở tại về từng chủng loại hàng hóa và cụ thể.

Ngoài ra cơ quan thương vụ cũng là cầu nối để có thể hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt Nam kết nối với các cơ quan ban, ngành có liên quan của nước sở tại, cũng như tìm kiếm, hỗ trợ để tìm kiếm các đối tác tiềm năng cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Trong thời gian vừa qua hệ thống cơ quan thương vụ cũng đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Bộ Công Thương tại Việt Nam, cũng như các địa phương để tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, xúc tiến xuất khẩu cho các doanh nghiệp Việt Nam. Cụ thể như, đưa các đoàn doanh nghiệp, nhà đầu tư của nước ngoài tới các địa phương tìm kiếm, kết nối với các doanh nghiệp của Việt Nam. Qua đó đóng góp tích cực vào kết quả xuất nhập khẩu của Việt Nam.

Các giải pháp sẽ được triển khai trong năm 2024 để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp xúc tiến xuất khẩu là gì, thưa ông?

- Bộ Công Thương tiếp tục triển khai một số hoạt động để hỗ trợ cho doanh nghiệp xúc tiến, đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường, trong đó, các cơ quan chức năng sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan thương vụ Việt Nam tại nước ngoài để tiếp tục triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại, xúc tiến xuất khẩu mang tầm quy mô lớn, hiệu quả cao hơn. Chẳng hạn như, triển khai các hội chợ, triển lãm quốc tế lớn của nước ngoài trong các lĩnh vực chuyên ngành như: nông sản, đồ uống, thực phẩm; ngành nghề như: công nghiệp, công nghiệp phụ trợ, dệt may… là những ngành nghề, sản phẩm mà Việt Nam có thế mạnh, để thúc đẩy giao thương của doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp nước ngoài được nhiều hơn.

Ngoài ra, các hoạt động hỗ trợ cho doanh nghiệp và các địa phương, các hiệp hội ngành nghề tiếp tục được triển khai kịp thời để cập nhật và cung cấp thông tin về thị trường, các quy định của pháp lý mới của các nước nước. Từ đó các địa phương, các doanh nghiệp, các cơ quan ban, ngành nắm bắt và có định hướng, chiến lược xuất khẩu phù hợp.

Song song, tiếp tục triển khai một loạt hoạt động liên quan đến đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam trong thương mại quốc tế, trong phòng, chống gian lận và lừa đảo thương mại quốc tế.

Ngoài ra, chúng tôi sẽ tập trung đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền cho các địa phương, cộng đồng doanh nghiệp hiểu rõ hơn về thương mại quốc tế, các vấn đề cần lưu tâm khi tham gia vào thị trường quốc tế; cũng như các khuyến nghị liên quan đến thị trường xuất khẩu tiềm năng cho các lĩnh vực, ngành hàng cụ thể. Để từ đó đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu nói riêng và hoạt động phát triển kinh tế nói chung.

Xin cảm ơn ông!