Doanh nghiệp cần tính kỹ việc nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi
	Doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi "đuối" trên sân nhà
	Sắp có biểu mức thu phí trong lĩnh vực chăn nuôi

Dự báo thời gian tới, giá TACN thành phẩm sẽ còn tăng, tối thiểu là 5-10%. Ảnh: ST

Nhập khẩu tăng hơn 6%/năm

Theo Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT), tổng lượng nguyên liệu thức ăn chăn nuôi (TACN) NK năm 2015 là 15,4 triệu tấn (tương đương 5,3 tỷ USD). Đến năm 2020, lượng NK tăng lên 20,2 triệu tấn (tương đương 6 tỷ USD). Tốc độ tăng trung bình hàng năm trong giai đoạn 2015-2020 là 6,2%/năm (tương đương với tốc độ tăng sản lượng TACN sản xuất trong nước là 5,7%/năm). Sang quý 1/2021, tổng lượng TACN NK đạt 5,4 triệu tấn, tương đương 1,66 tỷ USD, tăng 3,94% về số lượng và 5,53% về giá trị so với cùng kỳ 2020.

Về giá nguyên liệu và TACN thành phẩm trong nước, ông Nguyễn Xuân Dương, quyền Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho biết, giai đoạn từ năm 2015 đến quý 3/2020 nhìn chung giá ổn định, thậm chí có thời điểm giảm dần. Giá các loại nguyên liệu chính của TACN bắt đầu tăng từ tháng 10/2020 và tăng cao đến thời điểm hiện nay với mức tăng trung bình từ 30-35%.

Tuy nhiên, giá TACN thành phẩm chỉ bắt đầu tăng nhẹ từ tháng 12/2020 (do giai đoạn này các DN đang còn nguồn nguyên liệu dự trữ với giá thấp) và tăng dần đến thời điểm hiện nay. Tính từ lần tăng giá đầu tiên tại thời điểm cuối năm 2020 đến nay, giá TACN thành phẩm trong nước đã tăng trung bình từ 5-6 đợt (mức tăng 200-300 đ/kg/lần), với tổng mức tăng chung là 10-15% (tương đương 1.000-1.500 đ/kg, tùy từng loại).

Trong sản xuất TACN công nghiệp, giá nguyên liệu thông thường chiếm khoảng 80-85% so với giá thành sản xuất. Chi phí khác như nhiên liệu, khấu hao, nhân công, lãi vay, lương... chiếm khoảng 10-15%. Theo mặt bằng hiện nay, chỉ tính riêng chi phí nguyên liệu cho thức ăn hỗn hợp (TAHH) hoàn chỉnh lợn bình quân là 8.894đ/kg; TAHH hoàn chỉnh của gà màu bình quân là 9.757đ/kg; TAHH hoàn chỉnh của gà trắng bình quân là 10.050đ/kg. Các chi phí vận hành sản xuất, kinh doanh, bao bì, lương khoảng 2.500-3.000 đ/kg. "Điều này dẫn đến giá thành thực tế bán ra TAHH hoàn chỉnh của lợn giai đoạn vỗ béo là khoảng 11.000đ/kg; TAHH hoàn chỉnh của gà màu nuôi thịt là khoảng 12.100đ/kg; TAHH hoàn chỉnh của gà trắng nuôi thịt là 12.500đ/kg", ông Dương nói.

Cục Chăn nuôi đánh giá, giá các loại nguyên liệu TACN chính chưa có chiều hướng giảm ngay trong quý 2/2021, dự kiến sẽ giảm dần và ổn định từ tháng 7/2021. Theo đó, giá TACN thành phẩm sẽ còn tăng, tối thiểu là 5-10% (500-1.000 đ/kg) tùy loại để đạt mức tăng chung là 20% thì mới có thể dừng lại. Khi đó, TAHH hoàn chỉnh cho lợn thịt và gà thịt ở giai đoạn vỗ béo có thể sẽ lên mức trên 11.000-11.300 đ/kg và đây là mức giá đã được thiết lập vào năm 2014.

Tận dụng tối đa nguyên liệu trong nước

Theo lãnh đạo Cục Chăn nuôi, giá nguyên liệu TACN NK cũng như giá TACN thành phẩm liên tục tăng là do giá các loại ngũ cốc trên thị trường thế giới đều tăng cao và thiết lập mặt bằng giá mới. Điều này xuất phát từ yếu tố chi phí sản xuất tăng cao, biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến mùa màng, các quỹ đầu tư lớn chuyển hướng sang đầu cơ nông sản và Trung Quốc tăng mua ngũ cốc phục vụ sản xuất, chăn nuôi trong nước...

Một yếu tố quan trọng khác là ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nên chi phí vận chuyển tăng do thiếu tàu biển và container vận chuyển hàng hóa nói chung, trong đó có mặt hàng TACN (trung bình chi phí vận chuyển tăng 200-300% so với bình thường). Cùng với đó, Argentina là nước cung cấp số lượng lớn ngô, đậu tương, khô dầu đậu tương cho thị trường thế giới đã có biểu tình, đình công tại các cảng biển vào tháng 1-2/2021 làm cản trở việc XK các lô hàng đã được ký kết với khách hàng, trong đó có nhiều DN Việt Nam.

Để kiểm soát giá và thị trường TACN, ông Dương cho rằng, các DN, các cơ sở sản xuất, kinh doanh TACN cần chủ động tìm kiếm và tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu TACN trong nước có thể thay thế được nguồn NK để chế biến TACN (khô dầu hạt điều, cám điều, bã sắn, cám gạo…); cân bằng khẩu phần ăn tối ưu nhất; quản trị tốt nguồn nguyên liệu và giảm tối đa các chi phí sản xuất để hạ giá thành TACN thành phẩm.

Bên cạnh chủ động nguồn nguyên liệu, theo một số chuyên gia cần đặc biệt nhấn mạnh vào giải pháp giảm chi phí NK các loại nguyên liệu TACN bằng các chính sách thương mại và nâng cao năng lực hệ thống logistics trong hoạt động XNK, kinh doanh nguyên liệu TACN.

Từ góc độ DN, đại diện Công ty CP Chăn nuôi C.P Việt Nam chia sẻ, kinh nghiệm của DN là chủ động tăng cường dự trữ nguyên liệu cho sản xuất, tránh tình trạng "ăn đong" trong bối cảnh giá TACN tăng nóng. "Công tác logistisc cần trơn tru hơn, giảm chi phí vận chuyển, thời gian bốc xếp theo hàng rời. Trên thực tế trong nước cũng có nhiều nguyên liệu phục vụ chăn nuôi như phụ phẩm chế biến cá, tôm…, nên tận dụng chứ không nên quá phụ thuộc vào nguyên liệu NK", vị này nói.

Thời gian tới, Cục Chăn nuôi kiến nghị Bộ Công Thương khẩn trương tiến hành đàm phán song phương với các nước mà Việt Nam NK số lượng lớn nguyên liệu TACN (Mỹ, Argentina, Brazil, Ấn Độ…) có chính sách ưu đãi về giá, ưu tiên đáp ứng đủ số lượng và đảm bảo chất lượng nguyên liệu thức ăn cho thị trường TACN tại Việt Nam.

Với Bộ Tài chính, kiến nghị đưa ra là có chính sách tạm thời giảm thuế NK ngô, khô đậu tương và lúa mỳ trong thời gian ngắn hạn; giảm mức thu phí lưu kho, lưu bãi với nguyên liệu TACN NK; đồng thời bố trí ngân sách ưu tiên và đơn giản hóa quy trình, thủ tục cho thực hiện Nghị định 57/2018/NĐ-CP của Chính phủ về cơ chế, chính sách khuyến khích DN đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.