Công chức Hải quan Tân Thanh giám sát hàng máy móc, thiết bị NK sang tải. Ảnh: H.Nụ

Hàng hóa tấp nập rời bến

Có mặt tại xứ Lạng khi chỉ còn khoảng 1 tháng nữa là kết thúc năm 2024 và 2 tháng nữa là đến tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, phóng viên Tạp chí Hải quan chọn cửa khẩu phụ Tân Thanh làm điểm đến đầu tiên. Mới đến ngã ba Pác Luống, âm thanh quen thuộc vọng từ vách núi là tiếng di chuyển của những đầu xe rơ mooc, tiếng chạy lạnh ro ro của container hòa lẫn tạo nên không khí vui tươi, sôi động.

Có thể thấy kể từ khi đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2-1089; lối thông quan Tân Thanh - Pò Chài (khu vực mốc 1090-1091); lối thông quan Cốc Nam - Lũng Nghịu (khu vực mốc 1104 -1105) thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Việt Nam) - Hữu Nghị Quan (Trung Quốc) được chính quyền Lạng Sơn (Việt Nam) và Quảng Tây (Trung Quốc) công bố chính thức vào tháng 5/2024 như tăng thêm động lực để các DN tích cực gia tăng các hoạt động XNK hàng hóa.

Tiếp chúng tôi tại địa điểm làm thủ tục hải quan trong khu vực bãi hàng hóa của Công ty TNHH Bảo Nguyên, ông Nông Quang Hưng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Tân Thanh (Cục Hải quan Lạng Sơn) cho biết, từ khi đường chuyên dụng vận chuyển hàng hoá khu vực mốc 1088/2-1089 chính thức thuộc cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan, ngoài mặt hàng truyền thống như nông sản, hoa quả, trái cây tươi, tại cửa khẩu Tân Thanh đã đa dạng các mặt hàng NK có thuế suất cao như ô tô, sơ mi rơ mooc, linh kiện ô tô, xe máy, hàng tiêu dùng…

Ông Nông Quang Hưng vui mừng chia sẻ, gần 11 tháng đầu năm, kim ngạch XNK hàng hóa qua cửa khẩu Tân Thanh tăng mạnh, trong đó, chiếm phần lớn là mặt hàng nông sản, hoa quả, trái cây tươi. Hiện tại đơn vị đang tiếp nhận và giải quyết thủ tục cho 75.264 bộ tờ khai với tổng kim ngạch 1.096,8 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2023, tăng 91,6% so với cùng kỳ năm 2023. Ngoài ra lượng phương tiện vận tải trong năm cũng đạt 119.419 lượt và thu phí theo Nghị quyết của UBND tỉnh Lạng Sơn đạt gần 100 tỷ đồng, tăng 27% so với cùng kỳ năm 2023.

Đáng chú ý, kể từ tháng 5, việc đa dạng các mặt hàng NK có thuế suất cao đã giúp cho công tác thu ngân sách nhà nước (NSNN) qua địa bàn cửa khẩu Tân Thanh đạt con số ấn tượng với gần 666 tỷ đồng, bằng 121% chỉ tiêu và tăng 2.839% so với cùng kỳ năm 2023. Chỉ tính riêng số thu từ mặt hàng có thuế suất cao như ô tô, máy xới đất, sơ mi rơ mooc đạt 329,5 tỷ đồng.

Rời cửa khẩu Tân Thanh, chúng tôi có mặt tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị khi mặt trời đã ngả sang chiều. Từ thị trấn Đồng Đăng, xe hàng nối đuôi nhau san sát tiến dần vào khu vực cửa khẩu để làm thủ tục XK càng khẳng định cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị là cửa khẩu giao thương đường bộ lớn nhất của tỉnh Lạng Sơn. Thời gian qua, các hoạt động XNK tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị thúc đẩy mạnh mẽ, trung bình mỗi ngày cửa khẩu thực hiện giải quyết thông quan từ 800-1.000 phương tiện, trong đó khoảng 300 xe chở hàng XK; khoảng 700 xe hàng NK.

Tính đến cuối tháng 11/2024, kim ngạch XNK hàng hóa qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đạt hơn 3,1 tỷ USD, tăng 9,5% so cùng kỳ năm 2023; trong đó các mặt hàng XNK chủ yếu qua cửa khẩu là: máy móc, thiết bị công nghiệp, linh kiện điện tử, hàng gia dụng, ô tô các loại, rau quả nông sản, sản phẩm hóa chất, kim loại thường…

Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị Trần Văn Nghĩa cho biết, để có được kết quả trên, Hải quan Hữu Nghị thường xuyên phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với các lực lượng, cơ quan chức năng tại khu vực cửa khẩu trong việc giải quyết các vấn đề liên quan hàng hóa XNK, điều tiết phương tiện, cũng như bảo đảm an ninh trật tự khu vực cửa khẩu. Bên cạnh đó, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào xử lý thủ tục thông quan. Theo đó, tính đến ngày 15/11/2024, đơn vị đã thu nộp NSNN đạt 4.923,9 tỷ đồng, bằng 113,06% chỉ tiêu được giao, tăng 30% so với cùng kỳ năm 2023.

Động lực phát triển kinh tế cửa khẩu

Những tín hiệu tích cực trong giao thương hàng hóa tại cửa khẩu không chỉ là động lực cho cộng đồng DN mà còn là động lực cho tỉnh Lạng Sơn trong mục tiêu thực hiện phát triển kinh tế cửa khẩu theo định hướng tại Quyết định số 1371/QĐ-TTg ngày 13/11/2024 ban hành Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh Lạng Sơn thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, ông Hồ Tiến Thiệu, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn cho rằng, năm 2024, hoạt động giao thương hàng hóa XNK qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đang có bước phát triển vượt bậc. Trong đó, sự kiện vận hành các lối thông quan, đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa thuộc cặp cửa khẩu Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan là dấu mốc quan trọng, tạo thêm điều kiện để hàng hóa XNK của DN hai nước Việt Nam – Trung Quốc tiếp tục được duy trì ổn định; thúc đẩy triển khai thí điểm xây dựng Cửa khẩu thông minh; tiếp tục hỗ trợ Lạng Sơn phát huy vai trò là cầu nối, cửa ngõ giao thương trong khu vực mậu dịch tự do ASEAN - Trung Quốc.

Để tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho hoạt động XNK hàng hóa qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh, nhất là vào dịp cuối năm, ông Hồ Tiến Thiệu cho biết, tỉnh Lạng Sơn đã và đang tập trung triển khai đồng bộ, hiệu quả nhiều giải pháp để thúc đẩy giao thương hàng hóa tại các cửa khẩu. Cùng với đó, tỉnh thường xuyên tăng cường trao đổi với phía Trung Quốc để thống nhất các biện pháp thúc đẩy hoạt động XNK hàng hóa qua cửa khẩu, thống nhất kéo dài thời gian thông quan nhằm đáp ứng nhu cầu giao thương của DN.

Ông Hồ Tiến Thiệu nhấn mạnh về mục tiêu phát triển kinh tế cửa khẩu, bên cạnh sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị của tỉnh Lạng Sơn là sự đồng hành của cộng đồng DN XNK, DN kinh doanh bến bãi để cùng chung tay xây dựng, phát triển thương mại biên giới, góp phần đáp ứng nhu cầu sản xuất, tiêu dùng của nhân dân hai nước Việt-Trung thời điểm hiện tại cũng như trong tương lai.

Tỉnh Lạng Sơn đặt mục tiêu đến năm 2025, cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị trở thành cửa khẩu kiểu mẫu, cửa khẩu Tân Thanh đóng vai trò là trung tâm thương mại nông nghiệp, là khu kinh tế, thương mại, dịch vụ và du lịch quan trọng của tỉnh. Tuyến liên vận đường sắt quốc tế ga Đồng Đăng sẽ trở thành tuyến vận tải đường dài có tính cạnh tranh cao dựa trên dịch vụ logistics và dịch vụ hỗ trợ thông minh, hiện đại, tương xứng với sự phát triển của dịch vụ đường sắt các nước ASEAN..., ông Hồ Tiến Thiệu kỳ vọng.

Rời Lạng Sơn khi màn đêm đã buông xuống, dù cái lạnh miền biên viễn khiến cảm giác mỗi lúc một lạnh hơn nhưng tại trụ sở liên ngành, công chức Hải quan vẫn đang cần mẫn xử lý tờ khai, thủ tục XNK hàng hóa cho các DN. Phía xa xa, con đường dẫn lên cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, cửa khẩu Tân Thanh... xe tải, xe container vẫn đang di chuyển và chúng tôi tin những kỳ vọng của lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn trong tương lai sẽ sớm thành hiện thực.