Công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại luôn được cơ quan Hải quan tích cực triển khai và đã đạt được nhiều kết quả. Ảnh: TB

Kịp thời đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại

Chỉ thị của Bộ Tài chính nêu rõ, năm 2024, dự báo tình hình thị trường thế giới tiếp tục có nhiều yếu tố biến động khó lường do tác động từ các xung đột chính trị, việc các quốc gia ngày càng có xu hướng bảo hộ thị trường trong nước, tăng cường dự trữ quốc gia sẽ ảnh hưởng đến cung, cầu hàng hóa khiến giá cả có thể diễn biến phức tạp.

Theo dự báo của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) vào tháng 10/2023, lạm phát toàn cầu tiếp tục giảm xuống mức 5,8% vào năm 2024. Như vậy, xu hướng lạm phát giảm nhưng vẫn ở mức cao, nhất là khi một số nền kinh tế lớn được dự báo vẫn tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt. Vì thế, các chuyên gia đều cho rằng, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục chịu “tác động tiêu cực kép” từ những yếu tố bất lợi bên ngoài và những hạn chế, bất cập bên trong; thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen, nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn, nhất là triển khai các giải pháp trong điều hành kinh tế vĩ mô, vừa phải kiểm soát lạm phát vừa phải thúc đẩy tăng trưởng...

Năm 2024, Chính phủ xác định mục tiêu tiếp tục ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế với chỉ tiêu tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) từ 6-6,5%, tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 4-4,5%. Do đó, để thực hiện những mục tiêu này, một trong những vấn đề được lãnh đạo Chính phủ nhiều lần yêu cầu là phải bảo đảm thực hiện kiểm soát tốt lạm phát.

Theo các chuyên gia, Việt Nam có nhiều yếu tố tác động đến thực hiện mục tiêu lạm phát năm 2024. Trong đó, công tác kiểm soát giá cả, bình ổn thị trường được các bộ, ngành phối hợp theo dõi chặt chẽ, sát sao. Cùng với đó là công khai, minh bạch trong điều hành đối với giá điện, xăng dầu cũng như các hàng hóa, dịch vụ quan trọng, thiết yếu khác có ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của người dân. Đặc biệt, các cơ quan chức năng đã tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi tăng giá bất hợp lý, đầu cơ găm hàng, thao túng thị trường và hàng giả; có các giải pháp đồng bộ, kịp thời để đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, gian lận xuất xứ, không để ảnh hưởng tới thương mại quốc gia, bảo vệ phù hợp sản xuất và tiêu dùng trong nước.

Theo đại diện Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), công tác phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Tài chính và các bộ, ngành thông qua cơ chế hoạt động của Ban Chỉ đạo điều hành giá trong thời gian qua là yếu tố rất quan trọng trong thành công của công tác quản lý, điều hành giá nói riêng và tổng thể công tác điều hành kinh tế vĩ mô nói chung. Việc xây dựng kịch bản điều hành giá sát với thực tiễn là một trong các cơ sở quan trọng cho việc định hướng, triển khai chính sách tài khóa phù hợp, phối hợp với các chính sách tiền tệ, thương mại và các chính sách kinh tế vĩ mô khác một cách hiệu quả hướng đến mục tiêu hồi phục tăng trưởng trong giai đoạn bình thường mới, thích ứng an toàn, linh hoạt.

Xử lý nghiêm các trường hợp đầu cơ, thao túng thị trường

Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú đã thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, vướng mắc do hiện tượng chênh lệch về giá cả giữa giá mua tại nhà sản xuất, người nông dân, hợp tác xã với giá bán ra thị trường cho người tiêu dùng. Vị này cho rằng, nguyên nhân chính là hàng hóa qua nhiều khâu trung gian, không có kho dự trữ nên bị lợi dụng ép giá. Hơn nữa, chuyên gia Vũ Vinh Phú cũng cho rằng, ranh giới giữa nhà buôn chân chính và “gian thương” vẫn rất mỏng manh khi công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại còn gặp khó khăn.

Vì thế, một trong những nhiệm vụ, giải pháp được Chỉ thị của Bộ Tài chính giao cho Tổng cục Hải quan là cần tập trung lực lượng làm tốt công tác thông quan, giải phóng hàng hóa, không để xảy ra ùn tắc tại các cửa khẩu trong dịp Tết; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển trong việc tuần tra, kiểm soát biên giới đường bộ và trên biển, tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ khu vực cửa khẩu đường bộ, cảng biển, cảng sông, cảng hàng không dân dụng quốc tế, bưu điện quốc tế và các địa điểm khác thuộc địa bàn kiểm soát hải quan; xây dựng và thực hiện các kế hoạch chuyên đề đấu tranh chống buôn lậu với mặt hàng trọng điểm.

Chỉ thị cũng yêu cầu các cục hải quan phải tăng cường công tác quản lý rủi ro, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, bắt giữ, xử lý các hành vi vi phạm; chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan đẩy mạnh các hoạt động phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả tại các tuyến và địa bàn trọng điểm thuộc địa bàn quản lý của đơn vị.

Cũng về vấn đề này, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú đề nghị các cơ quan chức năng cần làm tốt công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại cũng như công tác phòng chống sản xuất và kinh doanh hàng giả, trốn thuế để bảo vệ những doanh nghiệp làm ăn chân chính, xử lý nghiêm, đủ sức răn đe với các tổ chức cá nhân vi phạm. Chuyên gia của Vụ Tài chính, tiền tệ (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cũng nhấn mạnh yêu cầu phải tăng cường thanh tra, kiểm tra, ngăn chặn và kiên quyết xử lý các hành vi tăng giá bất hợp lý, nhất là đối với các nguyên vật liệu quan trọng và các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu; kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại, đầu cơ thao túng thị trường.