Đại tá Vũ Văn Hậu- Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04): Hải quan có vai trò rất quan trọng trong ngăn chặn ma túy
	Hải quan tiếp tục tăng cường công tác phòng, chống ma túy
	Nhiều thách thức ngăn chặn ma túy qua cửa khẩu TPHCM
	Từ vụ 500 kg ma túy ở TPHCM: Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu nói về công tác phòng, chống ma túy của ngành Hải quan

ông Nguyễn Văn Lịch- Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan)

Ông có thể cho biết thực trạng về tội phạm ma túy ở nước ta hiện nay, nhất là liên quan đến địa bàn hoạt động hải quan?

- Hiện ở Việt Nam, cơ cấu về ma túy có nhiều khác biệt, thay đổi so với trước, nhất là ma túy đá. Nếu năm 2017 về trước ma túy đá chủ yếu được sản xuất ở Trung Quốc, nhưng sau khi bị nước này truy quét mạnh, các đối tượng chuyển hoạt động về vùng rừng núi ở khu vực Tam giác vàng.

Đặc biệt, các đối tượng người Trung Quốc đã đầu tư những nhà xưởng sản xuất ma túy đá quy mô lớn ở những vị trí biệt lập, rồi từ đó đưa ma túy vào Việt Nam tiêu thụ hoặc vận chuyển tiếp sang nước thứ ba.

Hiện nay, ma túy đá được sản xuất chủ yếu từ hóa chất với độ tinh khiết lên đến 99%, giá thành hạ; trong khi trước đây ma túy đá sản xuất từ tân dược với giá thành cao, nhưng mức độ tinh khiết chỉ khoảng 85%. Chính vì vậy, sản lượng ma túy đá được sản xuất với lượng rất lớn. Theo đánh giá của lực lượng chức năng phòng, chống ma túy các nước, giá thành ma túy đá ở Việt Nam đang rẻ thứ 3 ở khu vực Đông Nam Á chỉ sau Myanmar và Lào.

Thực tế trên khiến cho các lực lượng chức năng Việt Nam đối mặt với những thách thức rất lớn.

Về địa bàn hoạt động, sau khi các lực lượng chức năng của Việt Nam tấn công mạnh vào khu vực biên giới phía Bắc, các đối tượng tìm cách chuyển hoạt động về khu vực biên giới ở miền Trung và phía Nam.

Về phương thức, thủ đoạn vận chuyển, trước đây các đối tượng chủ yếu chọn đường mòn, lối mở. Nhưng kết quả từ các vụ bắt giữ gần đây cho thấy, một mặt các đối tượng vẫn sử dụng phương thức qua đường mòn, lối mở ở những vùng rừng núi biên giới hẻo lánh, nhưng mặt khác có dấu hiệu của việc cất giấu ma túy trong hàng hóa. Vì vậy, số lượng ma túy vận chuyển ở mỗi đường dây không còn nhỏ lẻ như trước mà lên đến hàng chục, thậm chí hàng trăm kg.

Đây là thách thức đối với lực lượng Hải quan.

Chính vì vậy, yêu cầu bức thiết đặt ra cho lực lượng Hải quan là vừa phải tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại theo chủ trương của Chính phủ, nhưng cũng phải tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý, kiểm soát hải quan để kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa, trong đó có ma túy.

Ngoài thách thức như ông vừa đề cập, công tác phòng, chống ma túy của lực lượng Hải quan còn phải đối mặt với những khó khăn nào?

- Ngoài nội dung như đề cập ở trên, công tác phòng, chống ma túy của ngành Hải quan còn gặp phải nhiều khó khăn như lực lượng mỏng, trang thiết bị đã được đầu tư nhưng còn thiếu, chưa đáp ứng được so với yêu cầu thức tế.

Trong khi chế độ chính sách với CBCC làm nhiệm vụ trên mặt trận khó khăn, gian khổ, nguy hiểm này còn bất cập.

Để nâng cao hơn nữa hiệu quả đấu tranh phòng, chống ma túy của lực lượng Hải quan, theo tôi, thứ nhất về lâu dài, cần tăng cường thêm thẩm quyền cho lực lượng Hải quan trong công tác đấu tranh phòng, chống ma túy.

Thứ hai, tiếp tục đầu tư trang thiết bị hiện đại cho lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy, cũng như tăng cường trang thiết bị phục vụ kiểm tra, giám sát hàng hóa XNK, phương tiện XNC.

Thứ ba, cần có những cơ chế, chính sách để cải thiện đời sống vật chất cho lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy.

Thứ tư, cần tiếp tục tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa lực lượng Hải quan với các cơ quan chức năng trong nước và quốc tế.

Thưa ông, trước diễn biến phức tạp như đề cập ở trên, ngành Hải quan đã và đang có các biện pháp đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy như thế nào?

- Mặc dù còn đối mặt với không ít khó khăn, thách thức, nhưng trước thực trạng tội phạm ma túy hết sức phức tạp, ngành Hải quan đã nỗ lực triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp và đạt những kết quả tích cực.

Đặc biệt, sớm nhận diện những diễn biến phức tạp của tội phạm ma túy, ngày 2/8/2018, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan ký ban hành Chỉ thị 4550/CT-TCHQ về tăng cường công tác phòng, chống ma túy trong địa bàn hoạt động hải quan, để thúc đẩy công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy.

Nhờ đó, thời gian qua ghi nhận một sự chuyển biến rõ rệt về nhận thức, vai trò của lực lượng Hải quan đối với công tác đấu tranh phòng, chống ma túy. Đặc biệt là công tác chỉ đạo được duy trì thường xuyên, xuyên suốt từ Tổng cục xuống các đơn vị hải quan địa phương. Trong đó có việc kịp thời cảnh báo khi xuất hiện các dấu hiệu, tình tiết mới. Điển hình như trước sự nổi cộm về tội phạm ma túy liên quan đến các đối tượng người Trung Quốc, Đài Loan, Tổng cục Hải quan đã kịp thời có văn bản chỉ đạo, cảnh báo đối với các đơn vị để có biện pháp quản lý hiệu quả. Đồng thời tổ chức kiểm soát chặt chẽ các phương tiện XNC ở những địa bàn, tuyến đường trọng điểm.

Do đó, tất cả các cục hải quan địa phương, nhất là các địa bàn nóng đã tập trung cao độ về lực lượng cho công tác phòng, chống ma túy.

Biện pháp quan trọng nữa được lực lượng Hải quan thực hiện là tập trung thu thập, phân tích, đánh giá thông tin tình hình trong nước thông qua hoạt động điều tra cơ bản liên quan đến các đối tượng, tuyến đường, mặt hàng trọng điểm, thủ đoạn, phương thức cất giấu… từ đó có biện pháp quản lý, kiểm tra phù hợp.

Một nội dung quan trọng khác được thực hiện là phối hợp trong nước và quốc tế. Đối với các đường dây, ổ nhóm tội phạm ma túy xuyên quốc gia, đơn lẻ một lực lượng hay một quốc gia sẽ rất khó để bắt giữ. Do đó, lực lượng Hải quan đã chủ động phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với các lực lượng chức năng, nòng cốt là lực lượng Công an. Thực tế các vụ bắt giữ lớn vừa qua đã chứng minh sự phối hợp này.

Ngoài ra, Hải quan Việt Nam, thông qua các kênh hợp tác quốc tế đã tăng cường thu thập, chia sẻ thông tin tình báo trong lĩnh vực Hải quan, trong đó có thông tin về tội phạm ma túy.

Ông có thể nói rõ hơn vai trò của lực lượng Hải quan trong các chuyên án ma túy “khủng” vừa qua?

- Trong công tác đấu tranh phòng, chống ma túy, mỗi lực lượng có thế mạnh riêng. Với lực lượng Hải quan, đó là việc kịp thời nắm bắt thông tin liên quan đến hàng hóa XNK, phương tiện XNC để phối hợp hiệu quả với các cơ quan khác.

Điển hình như vụ việc bắt giữ 300 kg ma túy đá ở TPHCM vào tháng 3/2019. Sau khi bắt giữ tang vật, đối tượng, theo phân công trong Ban chuyên án, lực lượng Hải quan đã rà soát nhanh và xác định lô hàng 276 kg ma túy đá đã đi khỏi Việt Nam, và thống nhất trong Ban chuyên án để cung cấp thông tin cho cơ quan chức năng Philippines bắt giữ kịp thời.

Thế mạnh nữa của lực lượng Hải quan là quản lý được toàn bộ thông tin liên quan đến XNK tiền chất. Mặt hàng tiền chất được sử dụng trong công nghiệp, y tế nhưng cũng là nguồn nguyên liệu để sản xuất ma túy. Do đó, lực lượng Hải quan phải nắm chắc, kiểm soát hiệu quả hoạt động XNK tiền chất (hợp pháp).

Một sự chuyển biến nữa là không chỉ phối hợp tốt trong địa bàn hoạt động hải quan, thời gian gần đây lực lượng Hải quan còn tham gia phối hợp triệt phá các vụ việc ở nội địa liên quan đến các đường dây ma túy xuyên quốc gia. Điều này được các ngành chức năng đánh giá cao.

Xin cảm ơn ông!