Hải quan TPHCM hướng dẫn thủ tục cho doanh nghiệp. Ảnh: T.H

Nhập siêu hơn 3,8 tỷ USD

Theo Hải quan TPHCM, trong 6 tháng đầu năm 2023, đơn vị làm thủ tục thông quan cho số lượng tờ khai xuất nhập khẩu mậu dịch đạt trên 1,5 triệu tờ khai, giảm 10,97% so với cùng kỳ 2022.

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trong 6 tháng đầu năm đạt 56,98 tỷ USD, đứng thứ 2 toàn ngành (sau Bắc Ninh), chiếm 18% tổng kim ngạch của toàn Ngành. Trong đó, kim ngạch nhập khẩu đạt 30,39 tỷ USD, giảm 23,34%; kim ngạch xuất khẩu đạt 26,59 tỷ USD, giảm 18,69% so với cùng kỳ năm 2022. Như vậy, cán cân thương mại TPHCM trong 6 tháng đầu năm năm 2023 là nhập siêu 3,8 tỷ USD.

Tuy nhiên, tình hình xuất nhập khẩu trên địa bàn TPHCM sụt giảm 21,23% (giảm tuyệt đối 15,36 tỷ USD) so với cùng kỳ năm 2022 chịu ảnh hưởng của những rủi ro, thách thức từ bối cảnh nền kinh tế thế giới và nội tại kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn phục hồi: lượng cầu của thế giới giảm mạnh; giá các mặt hàng XNK giảm; chi phí logistics cao, tiến trình xanh hoá một số lĩnh vực còn chậm khiến năng lực cạnh tranh của một số mặt hàng xuất nhập khẩu của Việt Nam kém hơn các quốc gia khác.

Một số nhóm mặt hàng nhập khẩu có trị giá kim ngạch cao như: máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 6,39 tỷ USD, giảm mạnh hơn 30%; máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác đạt 2,91 tỷ USD, xăng dầu đạt 1,25 tỷ USD, vải các loại đạt 1,19 tỷ USD đều có xu hướng giảm từ 15-18% so với cùng kỳ năm 2022, riêng chỉ có nhóm mặt hàng dược phẩm tăng hơn 3,8%, đạt 1,3 tỷ USD.

Một số nhóm mặt hàng xuất khẩu có trị giá kim ngạch cao như: máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 6,56 tỷ USD, giảm mạnh gần 30%; hàng dệt may đạt 2,59 tỷ USD, giảm gần 8%; hàng thuỷ sản đạt 1,59 tỷ USD, giảm 40,31%; riêng chỉ có nhóm mặt hàng gạo đạt 1,94 tỷ USD, tăng 35,5% và cà phê đạt 1,42 tỷ USD, tăng 11,42%.

11/12 chi cục có số thu NSNN giảm

Cục Hải quan TPHCM được giao chỉ tiêu pháp lệnh là 145.800 tỷ đồng, tăng 25,15% (tăng tuyệt đối 29.300 tỷ đồng) so với chỉ tiêu pháp lệnh năm 2022 (116.500 tỷ đồng).

Số thu ngân sách nhà nước (NSNN) của Cục Hải quan TPHCM trong 6 tháng đầu năm 2023 đạt 63.271,1 tỷ đồng, bằng 43,4% chỉ tiêu pháp lệnh được giao, đứng thứ nhất toàn ngành (chiếm 34,43% số thu của toàn ngành và chiếm 27,77% tổng số thu NSNN của TPHCM). Tuy nhiên, số thu NSNN trong 6 tháng đầu năm giảm 10,77% (giảm tuyệt đối 7.635,6 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2022.

Theo phân tích của Hải quan TPHCM, nguyên nhân làm giảm số thu NSNN so với cùng kỳ năm 2022 phần lớn là do chịu ảnh hưởng sự thắt chặt chính sách tiền tệ dẫn đến xu hướng, chỉ tiêu mua sắm của người tiêu dùng trên thế giới giảm mạnh (đặc biệt là một số nền kinh tế lớn là đối tác xuất khẩu của Việt Nam như Hoa Kỳ, EU); khối lượng đơn đặt hàng giảm; chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục đứng trước nguy cơ bị gián đoạn, đứt gãy.

Cụ thể ở một số nhóm mặt hàng, như: xăng dầu các loại – là mặt hàng chủ lực của số thu NSNN năm 2022, giảm 13,7% kim ngạch nhập khẩu có thuế (tuy có tăng 7,7% về lượng nhập khẩu), làm giảm thu NSNN khoảng 1.783 tỷ đồng;

Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện giảm 43,3% kim ngạch nhập khẩu có thuế, làm giảm thu NSNN khoảng 1.236,4 tỷ đồng; sắt thép các loại giảm 38,2% kim ngạch nhập khẩu có thuế, làm giảm thu NSNN khoảng 898,6 tỷ đồng.

Kết quả thu NSNN tại các 11/12 chi cục đều giảm, đa số đều đạt khoảng 40-45% so với chỉ tiêu pháp lệnh, và có xu hướng giảm so với cùng kỳ năm 2022. Một số đơn vị cửa khẩu lớn có số thu giảm mạnh, như: Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng sài Gòn khu vực 1, giảm hơn 4.500 tỷ đồng; Chi cục Hải quan quản lý hàng Đầu tư, giảm hơn 2.400 tỷ đồng; Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 3, giảm hơn 4.300 tỷ đồng, Chi cục Hải quan sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, giảm hơn 900 tỷ đồng.

Riêng Chi cục Hải quan Hiệp Phước là đơn vị duy nhất có số thu NSNN tăng hơn 6.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022, đạt gần 60% so với chỉ tiêu pháp lệnh được giao.

Nguyên nhân khách quan là nhóm mặt hàng nhập khẩu qua chi cục này là xe ô tô nguyên chiếc các loại có kết quả thu NSNN khá khả quan trong 6 tháng đầu năm 2023, tăng 11,4% về lượng và tăng 4,7% về trị giá.

Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện giảm 50% lệ phí trước bạ cho ô tô lắp ráp, sản xuất trong nước sẽ được theo nội dung Nghị định số 41/2023/NĐ-CP ngày 28/6/2023 (Có hiệu từ ngày 1/7/2023) sẽ tạo áp lực lớn cho công tác thu NSNN của Cục Hải quan TPHCM trong nửa cuối năm 2023 trong bối cảnh sức mua trên thị trường ô tô Việt Nam liên tục sụt giảm.

Bên cạnh đó, thực hiện chính sách giảm thuế GTGT 2% theo Nghị quyết 43/2022/QH15 bắt đầu từ 1/7/2023, số thu NSNN từ thuế GTGT của Cục Hải quan TPHCM trong 6 tháng cuối năm ước giảm 2.588 tỷ đồng.

Từ thực tế, Cục Hải quan TPHCM dự báo, số thuế thực nộp NSNN đến ngày 31/12/2023 ước đạt 125.200 tỷ đồng, chỉ đạt 85,87% dự toán pháp lệnh, giảm 12,47% (giảm tuyệt đối 17.835,4 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2022.